Tiyatro Turlerinin Ozellikleri


Tiyatronun Başlıca Ozellikleri Nelerdir

Tiyatro, bir sahnede, seyirciler onunde oyuncuların sergilenmesi amacıyla hazırlanmış gosteridir. Genel olarak temsil edilen eser anlamında da kullanılır.

Tiyatro, bir sahne sanatıdır. Tiyatro eseri, olayları oluş halinde gosterir. Bu yonuyle konuşma ve eyleme dayanan bir gosteri sanatı olarak da tanımlanabilir. Yaygın humanist bir deyişle tiyatro; insanı, insana, insanla, insanca anlatma sanatı olarak ifade edilir.

Bir oykuyu, sahne olarak ayrılmış bir yerde oyuncuların soz ve hareketleriyle canlandırma sanatıdır. Coğu zaman yazılı bir metne dayanır. Be metnin adı senaryodur.

Ancak tiyatronun tek oğesi edebiyat değildir. Oyunculuk, sahne duzeni, dekor, kostum, aydınlatma, muzik ve dans gibi oğeleri de vardır. Burada tiyatro terimi, eser olarak edebi yonuyle ele alınmaktadır.

Tiyatro eserinin belirleyici ozellikleri nelerdir

Olay planlı yazılardır.
Olay, konuşmaya dayalı olarak aktarılır.
Yazar anlattığı olayları dekoru, kostumu, aksesuarı bir mantık cercevesinde birleştirebilmelidir.
Tiyatro eserleri konuşma diline en yakın eserlerdir. Bu nedenle uzun cumle kullanılmamalıdır

Trajedi

Seyircide korku ve acıma hislerini uyandırarak onu kotu duygularından arındırmayı amaclayan tiyatro turudur.

Başlıca Ozellikleri:

Konusunu seckin kimselerin hayatından ya da mitolojiden yani tanrılar arasındaki ilişkilerden secer.

Kahramanları tanrılar ya da soylu kimselerdir. İnsan musveddesi sayılan sıradan insanlara yer verilmez.

İşlenmiş, kusursuz bir uslubu vardır;
kaba sayılan sozlere yer verilmez.

Cirkin olaylar (cinayet, kavga vs.) seyircinin gozu onunde gercekleştirilmez.

Uc birlik kuralına uyar. Bu, yer, zaman ve olay birliğidir. Yani oyun hep aynı yerde aynı dekorla oynanmalı, olay bir gunluk zaman dilimi icinde gececek izlenimi vermeli, (Bu yuzden oyun, olayın sonundan secilir; onceki olaylar koro tarafından anlatılırdı.) aynı ana olay etrafında gecmelidir.

En unlu trajedi yazarları; Eski Yunan'da Aiskhylos, Euripides. Sophokles; Klasik Fransız edebiyatında Corneille ve Racine'dir.

Komedi

İnsanları guldurerek eğitmeyi amaclayan tiyatro turudur. Her gulunc şeyin altında ders alınacak acı bir gerceğin olduğuna inanılır.

Başlıca Ozellikleri

Konusunu gunluk hayattan, sosyal olaylardan secer.

Kahramanları sıradan insanlar, eğitim gormemiş ya da sonradan gorme kişilerdir.

Uslupta kusursuzluk aranmaz, kaba sayılan hatta kufurlu sozlere yer verilir.

Cirkin, kaba olaylar seyircinin gozu onunde işlenir.

Uc birlik kuralına uyar.

İnsan karakterinin gulunc ve eksik yanlarını anlatanlara karakter komedyası, toplumun guluncluklerini anlatanlara tore komedyası, olayların merak uyandıracak şekilde işlendiği eserlere entrika komedyası adı verilir.

Komedi turu 17. yuzyıldan sonra duzyazıyla yazılmaya başlanmıştır.

En unlu komedi yazarları; Eski Yunan'da Aristophanes, Klasik Fransız edebiyatında Moliere'dir.


Dram

19. yuzyılda trajedinin sıkı kurallarını yıkmak amacıyla meydana getirilen tiyatro turudur.

Başlıca Ozellikleri

Konusunu gunluk hayattan ya da tarihin herhangi bir devrinden secebilir.

Hem acıklı hem komik olaylar aynı oyunda ic ice bulunur.

Kahramanlar hem soylulardan hem sıradan insanlar arasından secilir.

Uc birlik kuralına uymak zorunda değildir.

Her tur olay seyircinin karşısında gercekleştirilebilir.

Şiir, duzyazı karışık halde bulunur.

En unlu dram yazarları; İngiliz yazar Shakespeare dramın ilk urunlerini vermiştir. Ancak bu turun ozelliklerini Victor Hugo belirlemiştir. Şehitler, Geothe diğer unlu dram yazarlarıdır.

Muzikli Tiyatro

a) Opera: Sozlerinin tumu ya da coğu "koro, solo, duet" biciminde şarkılı olarak soylenen muzikli tiyatro eseridir. Oyunculara, orkestra eşlik eder.

b) Operet: Eğlenceli, hafif konulu, icinde bestesiz konuşmalar da bulunan muzikli tiyatrodur. Daha cok halk icin yazılmış eserlerdir.

c) Opera Komik: Operetin, yuksek sınıf icin yazılmış, besteli bicimidir.

c) Vodvil: Hareketli, eğlenceli bir konuya dayanan, icinde şarkılara da yer verilen hafif komedidir. Bu nedenle vodvil, bir "komedi turu" olarak da gosterilir.

d) Bale: Konusu; turlu dans ve davranışlarla anlatılan muzikli, sozsuz tiyatro turudur.