Dunya muziğinin renkleri
Dunya muzik turleri

Progresif rock
Elektro gitar, akustik gitar, bas gitar, klaveye ve bateri gibi geleneksel rock enstrumanlarına ek olarak keman, hammond orgu, moog sentezleyici, perkusyon enstrumanları, uflemeli calgılar ve benzeri bulunabilir.

Progresif rockta amac 60'lar ve 70'ler boyunca derinlik yakalamak olmuştur. Parca, surekli değişim gostermekte ve yinelemelerden kacınılmaktadır, goreceli olarak daha uzundur ve virtuozite gerektirmektedir. Parca surekli ilerlemektedir. Parcalarda vokalist olmasının yanında yalnızca ensturmental parcalarda bulunmaktadır.

Beatles'ın Magical Mystery Tour ya da Rolling Stones'un Beggars' Banquet albumleri tur icin onemli başlangıc noktaları olarak ayılmaktadır. Wishbone Ash ise ikiz-gitarlarıyla, neredeyse hic bir ozel enstruman kullanmadan pProgresif rock calabilmiştir. Grup isimli ilk albumlerinden, Handy ve Phoenix gayet derin ve başarılı orneklerdir.

Art rock deneysel bir tur olan progresif rock ile ilgili olmakla beraber, klÂsik muzik etkenleri taşımakta ve ortacağ konuları da işleyebilmektedir. Progresif rock, daha cok Jazz'ın Fusion turune kayan yapısıyla dikkat ceker.

Blues riffleri, her rock tarzında olduğu gibi egemendir. Captain Beefheart, Bluejeans and Moonbeams albumunde, bluesy riffleri kullanmıstır, garip konular işlemiştir ve kulağa sıradışı gelebilecek vokal tekniği kullanmıştır. Captain Beefheart daha cok Avantgarde tipi muziğine sayılır.

King Krimson'ın Starless and Bible Black albumundeki son parca olan Fracture, yavaş başlar ve hızlanır. Fracture, Robert Fripp'in ustalığını gozler onune serer.

Led Zeppelin'in No Quarter albumu Mısır enstrumanlarıyla oryantal bir tat kazanır ve ilgi ceker. Led Zeppelin her ne kadar prog rock grubu değilse de, bu albumuyle (sadece Plant ve Page), prog'a goz kırpar. Stairway to Heaven şarkısı bu albumde olmasa da, o da bir ornek. Daha cok Kashmir goze batıyor ve surekli değisim gosteriyor.

Pink Floyd'un kullandıgı cesitli sesler (samples/ornekler) (meselÂ: Money) olağan rock olgusunun sınırlarını zorlamıştır.

Rainbow'da Stargazer, ortacağ hikÂyesidir, geleneksel rock enstrumanlarıyla calınır, 8 dakikaya yakındır. Deep Purple'ın Lazy, Space Truckin' parcaları, improvize calınmaya yatkındır. In Japan albumlerinde aynı setin 3 ayrı CD'de toplanmasının nedeni de parcaların her calınışında değişiklik gostermesinden kaynaklanmaktadır.

Grateful Dead'in Blues for Allah albumunde, segue'ler (parcadan parcaya kesintisiz gecişler) ilgi cekicidir. Her ne kadar Psychedelic'e kaymalar olsa da bu albumde prog rock esintileri vardır.

Allman Brothers Band, Live at Fillmore East albumlerinde In Memory of Elizabeth Reed olsun, Whipping Post olsun, prog'a donmuşlerdir ve bunu da Southern rock grubu olarak başarmışlardır.

Bruce Springsteen bile Born to Run albumuyle prog'u denemiştir. Strawbs, Bursting at the Seams albumuyle, progressive folk'u başarıyla temsil eder.



Heavy Metal
Heavy Metal, agresif ritimler ve aşırı distorsiyonlu gitarlarla karakterize edilen Metal muzik turudur.

Bu turun kokleri 1964 ve 1967 arasında blues ve rock turunu birleştirerek, daha cok gitar ve davul bazlı, bu turde muzik yapan grupların yarattığı Hard Rock'tır. Heavy Metal popularitesini 80'lerde daha cok turun ortaya cıkmasıyla artırdı. Ticari amaclı olmayan bu muzik turu, dunya uzerinde buyuk bir dinleyici kitlesine sahiptir.

Bir cok ture ayrılmıştır. Hepsi de birbirinden farklıdır. Orneğin Progressive, Thrash, Death, Doom, Power, Aggressive, Gothic....

Kelt Muziği
Kelt muziği ya da Keltik muzik İskocya, İrlanda, Galler, Asturias vs. gibi bolgelerde yaygın olan geleneksel bir muzik turudur. Ozellikle son yıllarda Dunya capında dinleyici kitlesi bulmuştur. Kelt muziği, pentatonik bir muzik olup keman, gitar, arp, gayda ve flut gibi calgılar onemli yer tutar. Bayan vokale erkek vokalden daha sık rastlanır. Rahatlatıcı ve dinlendirici ozelliğiyle tanınan bir muziktir.

Blues
ABD'de siyah muzisyenlerin kendi halk muziklerini modern enstrumanlarla icra etmeye başlamaları ile birlikte ortaya cıkmış, zamanla halkın butun kesimlerine yayımış, icinden R&B, caz ve rock gibi başlı başına tarzlar cıkarmış muzik tarzı.

BLUES’UN KOKLERİ

İlk Afrikalı kole kabilesi Amerika’nın Virginia eyaletinde, Jamestown’a 1619 yılında getirildi. Genellikle Batı Afrika’dan, Dahomey, Fulani, Arada gibi yerleşik, avcı olmayan, toplayıcı kabileler tercih ediliyordu. Sağ kalıp da Yeni Kıta’ya ulaşabilenler, gemi ambarlarına balık istifi doluşturulanların yarısından azdı. Bu tarihte Amerika’da beyaz koleler de mevcuttu. Amerika’daki yaşam koşulları beyazlar icin de zordu, ama onların imkanlarını siyahlarla kıyaslamak da mumkun değildi. 1776’da ilan edilen Bağımsızlık Bildirgesi cercevesinin icine –kadınlar ve Kızılderililerle birlikte- siyahlar da alınmadılar.

19. yuzyılın ikinci yarısına gelindiğinde koleler guney eyaletlerinde, pirinc ve pamuk tarlaları cevresine yoğunlaşmıştı. 1850’de ise 200 bin kadar ozgur siyah vardı ve koleliğin kaldırılması icin uğraşıyorlardı. Koleliğin kaldırılması Amerikan ic savaşı sonunda, 1865’e mumkun oldu. Yine de şiddet ve somuru tam anlamıyla sona ermedi. Mulkiyet duzeninde, siyasal alanda, yaşam koşullarında herhangi bir değişiklik olmadı. Hatta siyahların evlerinin, mahallelerinin beyazların mekanlarından ayrılması yasayla sabit kılındı. Blues bu koşullarda doğdu.

Daha ilk kolelik gunlerinden itibaren icra edilmeleri yasaklanan tribal torenler ve kabile alışkanlıkları, beyaz egemenlerin işine geldiği yerlerde, mesela calışmayı rahatlattığı icin tarlalarda nispeten serbest bırakılıyordu. Anadolu dahil pek cok coğrafyada ve folklorda rastlayabileceğimiz, Amerikan Blues’una Batı Afrika’dan geldiği duşunulen ‘call and response’ (cağrı-yanıt) gibi toplu atışmalar ya da kendi kendine ah cekmeler, ağıtlar, bağrışlar hoşgorulebiliyordu. Coğunlukla tek cumlelik tekrarlar halinde kullanılan ilk blues şarkıları, bir arzuyu belirtiyor, bazen bir yakına halini alıyor, bazen de beyaz adamdan duyulan nefretin altını gizlice ciziyordu.

Siyahları kaba ve gorgusuz bulan beyazların bu muzikleri komik bulup eğlendikleri de oluyordu.kendilerine ait bir kulturu kalmayan, Avrupa kulturuyle karşılaşarak Hristiyanlaştırılmış siyahlar, kendilerine uygun gorulen sessiz iş hayatına tamamen hapsolmak yerine, yeni dinlerini Afrika geleneklerinden de kopmayarak, adeta bir kabile ayini yaratarak yaşayabiliyorlardı.Siyahların soylediği ve beyazlar arasında da populerleşen kilise ilahileri, geleneksel Blues’un temellerini arasına girecekti. "Jump-up" denilen ritmik dans şarkılarının yanında, yuzunu siyaha boyayıp sahnede siyah taklidi yaparak şarkı soyleyen beyazların "minstrel" geleneğini de blues kaynakları arasına dahil etmek gerekir.

Caz

Belkide en tanınmış Caz muzisyeni Louis ArmstrongCaz, ilk kez Lousiana, New Orleans'ta, 1900'ların başında gelişmeye başladı. Caz muziği, mavi notalar, senkop, swing, coklu ritim, atışma, ve doğaclama tekniklerini kullanır; Afrikalı amerikası ve batı muziği tekniklerinin harmanlanmasıdır. Bu muziğin dunya ile tanışması ise 1917 yılında Dixieland Jazz Band'in ilk plaklarının piyasaya cıkmasıyla olmuştur.


Kokeni Cazın kokeni Batı Afrika - ruhani torenler, blues ve ragtime - ve batı dunyası geleneklerinden - Avrupa ordu bandoları- gelir. 20. yuzyıl'ın başında oluşmasından sonra caz stilleri yayılmaya, muzik akımlarını etkilemeye başladı. Caz kelimesinin kokeninin o donemin argosundan geldiği duşunulmektedir. Onerilen anlamlar enerjik, ruhani ve titreşimdir.

Cazın ilk yıllarında en cok beslendiği akım bluesdur. Blues, Amerika'ya gelen kole afrikalıların halk muziğiydi. Bu tur de afrikadaki geleneksel muzikten kaynaklanmıştır. Bu nedenle caz, pek cok caz muzisyeni icin afrikalıların icat ettiği bir muziktir.

Ordu bandolarının muzik aletleri caz muziğinin en onemli enstrumanları olmaya başladı: nefesliler, uflemeliler ve vurmalı sazlar. Geneli alaylı olan zenci muzisyenler, kendi ufak gruplarını kurmaya başladırlar. Gezici olan ve cenazelerde calan bu gruplar, muziğin kısa surede cok fazla kişiye ulaşmasını sağladılar.

Savaş sonrasında acılan siyahlara ozel okullar ve sivil topluluklar daha fazla eğitimli muzisyen yetişmesine olanak sağladılar. Lorenzo Tio ve Scott Joplin klasik Avrupa muzik eğitiminden gecen ilk caz muzisyenlerindendir. Eğitilmiş yetenekler, urettiklerinin daha uzun omurlu olmalarını sağlamış ve doğaclama muziklerine katkıda bulunmuştur.



Klasik Muzik

Klasik batı muziği, genelde yuksek kultur seviyesi ile bağdaştırılan, halk muziklerinden net cizgilerle ayrılmış, Avrupa kokenli ve ağırlıklı muzik turudur.

Klasik Batı Muziği Donemleri Ronesans : 1450–1600 yılları arasında, enstruman ağırlıklı ve coklu seslerin kullanıldığı donem : org, klavsen, arp en cok kullanılan calgılar
Barok : 1600–1750 yılları arasında, karmaşık seslerin kullanıldığı, tekduzelikten uzak, klavyeli calgıların rağbet gorduğu donem. Barok donemin unlu bestecileri Händel, Vivaldi ve Bach'tır.
Klasik : 1750–1820 yılları arasında, pekcok besteleme ve stil kuralının yerleştiği, arp ve klavsenin yerini piyanoya bıraktığı donem. Donemin ilk akla gelen bestecileri Mozart ve Haydn'dır.
Romantik : 1820–1901 yılları arasında muziğin kulturel hayata girdiği ve eğitim kurumlarının adımlarının atıldığı, melodi ve ritmin dikkate alındığı donem. Beethoven, Weber , Schubert ve Rossini, Chopin, Liszt, Paganini Romantikler kuşağı olarak bilinir.
Modern : Klasik batı muziğinin değerlerinde kriz yaşandığı donem. Debussy, Ravel, Mahler, Stravinski, Carl Orff, Prokofiev, Şostakovic ve Gershwin doneme damgalarını vurmuşlardır.


Rhythm and Blues (diğer adıyla R&B veya RnB), jazz, rap , gospel ve blues karışımı, Afrika kokenli ABD'lilerin yaptığı muzik turudur.

İlk kez muzikal terim olarak 1949'da Jerry Wexler tarafından Billboard dergisinde kullanılmıştır. Gunumuzde R&B Muziği populer bir muzik turudur. Turkiye'de tarzın temsilcileri arasında Cihan Ozdemir, Hepsi Grubu, Ege Cubukcu gibi isimler gosterilebilir. Dunya da ise Ozellikle Latin Amerikalı siyahiler tarafından soylenmektedir. Michael Jackson, Destiny's Child, Beyoncé, Rihanna, R.Kelly, Keyshia Cole, Fergie, Black Eyed Peas, Usher, Justin Timberlake, P.Diddy,Missy Elliot,Cory Lee,Chris Brown ve daha bir cok sanatcı ve grup isimleri de R&B'nin dunyadaki temsilcileri arasındadır.

Rap
Kokeni 1970'lerin Getto Amerika'sına dayanan bir muzik turu.

Amerika'nın varoş bazı eyaletlerindeki cetelerin birbirlerini islah amacla buldukları hiphop kulturunun muzik kolu olan Rap, muziğin temposuna uyarlanarak soylenen kafiyeli sozlerden oluşur. Hiphop kulturunun icindeki diğer elementler ise DJ'lik, Breakdance ve Graffiti'dir

Rap terimi 1979 yılında keşfedilen iki kayıt sayesinde hiphopla ozdeşleşmiş gibi gorunuyordu. Bunlardan ilki King Tim III (Personality Jock)'tu, ki bu şarkı hiphop'ın bilinen ilk kaydı olarak tarihe gecmiştir.

Rap,genellikle statukoyu hedef alan eleştirileri ile varolur.Rap sanatcılarının birbirini yermek icin yazıp soyledikleri parcalara diss adı verilir.

Rap icin tempo ve muzik uyumu cok onemlidir. Rap'i icra eden kişiye MC (Master of Ceremonies "Seremonilerin Efendisi" ya da Microphone Controller "Mikrofon'u Kontrol Eden") adı verilmektedir.


Rock muzik
Rock muzisyeniRock, 20. yuzyılın sonlarında ortaya cıkmış, genellikle elektro gitar, bas gitar ve bateri gibi enstrumanlarla beraber vokal melodi taşıyan populer muzik formudur. Organ ve piyano gibi klavyeli enstrumanlara da rock'ta sıkca rastlanılabilir. Saksafon gibi uflemeli calgılar rock'ın ilk hallerinde oldukca sık kullanılmış olsa da yeni rock turlerinde nadiren gorulurler. Rock tanımı oldukca genel bir tanımdır ve de sınırları kesin bir şekilde belirlenmemiştir. Bircok turu vardır ama en tepede iki tur vardır. Bunlar hard rock ve nu-metal dır. Hard Rock; karanlık, sert ve geneli olumu ya da kotu şeyleri anlatan tarzdır. Hard rockcılar siyahı benimsemişlerdir. Siyah onlar icin vazgecilmezdir. Kısaca siyah hard rock'ın rengidir diyebiliriz. Nu-Metal ise daha cok metal ve rap muziklerinin karışımından oluşmuştur.Nu-Metai'i metalden ayıran en buyuk ozellik diğer metal grupları kadar sert ve net şarkı sozleri bulunmaması ve zenginlik kaygısı icermeyen enstruman kullanımıdır. Hard rock'ın belirli muzik grupları: Van Halen, Deep Purple, Guns N' Roses. Nu-Metal'in belirli muzik grupları: Linkin Park, Korn, Limp Bizkit'dir.

Rock'ın oluşumunda rock and roll ve rockabilly gibi muzik turleri onemli rol oynamışlardır. İngiliz rock'ının 1960larda gelişmesiyle "rock muzik" tanımı yaygınlaşmıştır. "İngiliz Fethi" olarak adlandırılan bir akımla, bu muzik tarzı tekrar Amerika'da yayıldı ve hatırı sayılır bir etkiyle uluslararası bir fenomen haline geldi. Rock gunumuzde bircok turu altında barındırarak oldukca yaygın olarak dinlenen bir muzik turu haline gelmiştir.

Buraya kadar yer alan bolum rock muzik tarzı ile ilgili bolumdur. Rock muziği tur olarak ele aldığımızda bunlardan cok cok daha kapsamlı olgular cıkar karşımıza. Oncelikle Rock muzik Blues adlı muzik turunden doğrudan olarak etkilenmiştir. Onun icin Blues felsefesini incelemeden rock muzik felsefesi incelenemez. Blues'u icad eden siyahlar, beyazlardan gorduğu zulm karşısında sitemlerini ustu kapalı bir şekilde belirtmişlerdir. Bunu gittikce geliştiren blues sanatcıları bu sitemin uzerindeki ortuyu yavaş yavaş kaldırmaya, muziklerini de aynı şekilde daha acık hale getirmeye başlamışlardır. O donemlerde muzik aleti alamadıkları ve beyazların askerlerine ait muzik aletlerini kullandıklarını unutmamalıyız. Yukarıda adı gecen uflemeli calgılar bu donemlerden gelen bir alışkanlıktır. Sozlerin ve muziğin sitemi yansıtması artık gittikce isyan boyutuna girmeye başladı. İşte boyle bir donemde rock adını duyurmaya başladı. Caz dan etkilenen Blues artık Rock'ı doğurmuştu. Muzikte elektro gitarın kullanılmasının en buyuk sebebi ise distortion adı verilen ses efektinin kulakları tırmalayıcı tınısının isyanı ve acıyı en iyi şekilde yansıttığının duşunulmesidir. Muzik ve sozler gittikce sertleşmeye başladı. Bu durum hardrock'ı ortaya cıkarttı. Muzik artık sadece siyahların acılarını ve sitemleri anlatan ulusal bir yapıdan, butun dunyayı ilgilendiren sorunlara ve siyasete karılan evrensel bir yapıya yol almaya başladı.Devam eden gunlerde rock muzik muhalif yanının gittikce kaybolduğunu duşunenler heavy metal cağını başlattı. Heavy metal ise gerek muzik tarzı bakımından, gerekse duşunceleri bakımından yuzlerce ture ayrılmaya başladı.

Esas olarak hepsi aynı yone giderken farklı yollara sapıldı, fakat hepsinin kaynağında rock, rock'ın kaynağında blues, blues'un kaynağında caz, caz'ın kaynağında klasik muzik vardır.