Donanım : Anahtardan sonraki bolgeye verilen ad.
Koma : Tabiatta duyduğumuz en kucuk ses aralığı
Makamlar :
A-Basit Makamlar :
1-Rast Makamı :
Durağı = Rast Perdesi
Guclusu = Neva Perdesi
Seyri = Cıkıcı
Yedeni = Irak Perdesi
Donanım = Segah(Si )ve Evic(Fa#)
Dizisi = Rast perdesinde Rast 5'lisine Neva perdesinde Rast 4'lusunun eklenmesiyle olusur.
Seyri = Seyre Rast perdesinde baslar. Rast 5'lisinin ve Yegehtaki Rast 4'lusunun
seslerinde dolaştıktan sonra Neva perdesinde Gecici olarak yarım karar yapılır. Nevadaki Rast 4'lusu ve daha az olarak Gerdaniye uzerindeki Rast 5'lisinin inici nağmelerde Evic perdesi yerine Acem perdesi kullanılır. Bu durumda Neva uzerindeki Rast cesnisi Buselik cesnisine donuşur.Rast 5'lisine Nevada Buselik 4'lusu eklenmesiyle oluşan dizi Acemli Rast adını alır. Seyir esnasında Rast'ta Rast, Segahta Segah, Dugahta Uşşakli asma kalışlar yapılır. Kararsa coğu zaman yedenli olur.
Rast Ornek Seyir
2-Uşşak Makamı:
Durağı = Dugah Perdesi
Guclu = Neva Perdesi
Seyri = Cıkıcı
Yedeni = Rast Perdesi
Donanım = Segah perdesi (Si )
Dizisi = Dugah perdesi uzrindeki Uşşak 4'lusune Neva perdesinde Buselik 5'lisinin
eklenmesi ile oluşur
Seyri = (Cıkıcı bir makam olduğu icin durak veya civaından seyre başlar. Genelde
genişleme bolgesinde olan Yegah'ta Rast 5'lisini gosterir. Uşşak 4'lusu seslerinde
dolaştıktan sonra,Neva perdesinde yanm karar yapılır. Daha sonra Neva perdesi
uzerindeki Buselik 5'lisi gosterilir. Cargahta-cargahlı, Segahta-Segahlı, Dugahta-Uşşak
ve Rastta-Rastlı asma kalışlar gosterir.Tekrar diziyi oluşturan seslerde dolaşılarak Dugah
iizerindeki Uşşak 4'lusiiyle karar verilir.
Not= Uşşak'ın 1 tanini altında Rast, Kurdi'nin 1 tanini altında Buselik Buselik'in 1 tanini
altında Cargah dizisi vardır.
Uşşak Ornek Seyir:
3-Beyati Makamı:
Durağı = Dugah Perdesi
Guclu = Neva Perdesi
Seyri = Cıkıcı-Inici
Yedeni = Rast Perdesi
Donanım= Segah Perdesi
Dizisi = Dugahta Uşşak 4'lusune Neva perdesinde Buselik 5'lisinin eklenmesiyle oluşur.
Seyri = Guclu veya civanndan seyre başlar. Nevada-Buselik Dugahta-Uşşak gosterir.
Neva Perdesinde yarım karar yapar. Cargahta-cargahlı, Nevada-Hicazlı,
Cargahta-Nikrizli, Gerdaniyede-Buselikli asma kalışlar gosterir.
Not-1 = (Cıkıcı seyirler pest bolgede genişleme gosterir. İnici seyirler tiz bolgede genişleme gosterir. İnici-cıkıcı seyirler hem pest bolgede hemde tiz bolgede genişleme gosterir.
Not-2 = Nerde bir Hicaz varsa 1 tanini altmda mutlaka Nikriz 5'lisi vardır.
4-Buselik Makamı:
Durağı = Dugah Perdesi
Guclu = Huseyni Perdesi
Seyri = Cıkıcı-İnici
Yedeni = Nim Zirgule Perdesi
Donanım = ---
Dizisi = Dugahta Buselik 5'lisine Huseynide Kurdi 4'lusunun eklenmesiyle oluşur.
Seyri = Genellikle Rast perdesi uzerinde Cargahla baslanır. Dugah perdesinde yedenli
kaldıktan sonra guclu belirtilir. Guclu olan Huseyni perdesi uzerindeki Kurdi, Hicaz ve
Uşşak 4'luleri gosterilerek yatım karar yapılır. Nevada Hicaz ve C'argahta Nikriz
ceşnileriyle asma kalışlar gorulur. Buselik makamı dizisine donulur ve yedenli tam karar
yapılır.
Buselik'e Ornek Seyir :
5-Huseyni Makamı:
Durağı =Dugah Perdesi
Guclu =Huseyni Perdesi
Seyri =Cıkıcı-Inıcı
Yedeni =Rast Perdesi
Donanım = Segah(Si )ve Evic(Fa#)
Dizisi =Dugahta Huseyni 5'lisine Huseyni'de Uşşak 4'lusunun eklenmesiyle oluşur.
Seyri = Guclu veya civarında seyre başlar. Dugah Huseyni, Huseyni Muhayyer atlamaları sıkca yapılarak diziyi oluşturan 4'lu ve 5'lilerde dolaşılarak Huseyni'de yarım karar yapılır.Dugahta-Huseyni, Cargahta-Cargah, Muhayyerde-Huseyni ve Buselik, Huseynide-Kurdi yapıldıktan sonra tekrar diziye donulup tam karar yapılır.
Huseyni'ye Ornek Seyir :
6-Muhayyer Makamı:
Durağı = Dugah Perdesi
Guclu = İnici seyir ozelliği gosterdiğinden guclu 1. derecede Muhayyer 2.derecede Huseyni'dir
Seyri = Inici
Yedeni = Rast Perdesi
Donanım =Segah(Si)ve Evic(Fa#)
Dizisi = Dugahta Huseyni 5'lisine Huseyni'de Uşşak 4'lusunun eklenmesiyle oluşur.
Seyri = Inici seyir ozelliği olduğu icin tiz durak (Muhayyer) veya civarında seyre başlar.
Muhayyerde Buselikli ve Huseynili kalışlar yapar. Huseyni de yarım kararlı kalış yaptıktan
sonra Nevada-Rastlı, Huseyni'de-Uşşaklı,Cargahta-Cargah, Segahta-Segahlı ve Dugahta
Huseyni'li tam karar yapar.
Muhayyer'e Ornek Seyir :
7-Neva Makamı:
Durağı = Dugah Perdesi
Guclu = Neva Perdesi
Seyri = Cıkıcı-Inici
Yedeni = Rast Perdesi
Donanım = Segah(Si)ve Evic(Fa#)
Dizisi = Dugah perdesi uzrindeki Uşşak 4'lusune Neva perdesinde Rast 5'lisinin
eklenmesi ile oluşur
Seyri = Guclu olan Neva veya civarında seyre baslar. Dugahta-Uşşak ve Nevada-Rast
gosterir. Evicte-Segahlı kalış gosterir. Muhayyerde-Buselik, Nevada-Rast,
Nevada-Buselik, cargahta-cargahlı, Dugahta-Uşşaklı ve Rastta-Rastlı kalışlar gosterir.
Tekrar diziye donulurve yedenli tam karar verir.
8-Tahir Makamı:
Durağı =Dugah Perdesi
Guclu =1.Derece Muhayyer 2.Derece Neva Perdesidir.
Seyri =İnıcı
Yedeni =Rast Perdesi
Donanım = Segah(Si )ve Evic(Fa#)
Dizisi =Dugah perdesi uzerindeki Uşşak dortlusune Neva perdesinde Rast beşlisinin eklenmesiyle oluşmuştur.
Seyri = Tiz durak veya civanndan seyre baslar. Muhayyerde-Uşşakli ve Buselikli,
Nevada-Rastlı, Dugahta-Uşşaklı, Nevada-Buselikli, cargahta-cargahlı,
Segahta-Segahlı ve Rasta-Rast'a kadar iner. Daha sonra diziye donulur ve Dugahta
karar verilir.
Hicaz Ailesi
1-Hicaz Makamı:
Durağı = Dugah Perdesi
Guclu = Neva Perdesi
Seyri = Cıkıcı - Inici
Yedeni = Rast Perdesi
Donanım = Dik Kurdi, Nim Hicaz ve Evic
Dizisi = Dugahta Hicaz 4'lusune, Nevada Rast 5'lisinin Eklenmesiyle Oluşur.
Seyri = Durak veya guclu civarında seyre baslar. Cesnilerde karışık gezinip
Nevada-Rast'lı yarım karar yapar. Diğer Hicazlara asma kalışlı gecki yapılır.
Rastta-Nikriz'li Yegahta-Rast gosterildikten sonra karar verilir.
NOT:*Yegahtaki genişlemesiyle Basit Suzinak Makamı oluşur.
*Pestteki genişleme Rast 5'lisiyle oluşur. Tizdeki genişleme Muhayyerde-Buselikli
bundan dolayı Neva perdesinde Acemli Rast oluşur.
2-Hicaz Humayûn Makamı:
Durağı = Dugah Perdesi
Guclu = Neva Perdesi
Seyri = Cıkıcı-Inici,Bazen Cıkıcı
Yedeni = Rast Perdesi
Donanım = Dik Kurdi ve Nim Hicaz
Dizisi = Dugah perdesi uzerindeki Hicaz 4'lusune Neva perdesinde Buselik 5'lisinin
eklenmesi ile oluşur
Seyri = Durak veya guclu civannda seyre başlar. Nevada-Buselikli yarım karar yapılır.
Rast perdesi uzerinde Nikrizli asma karar yapılır. Nim Hicaz ve Dik Kurdi perdesinde
asma kalış yapılır. Hicaz cesnileriyle birbirine gecki yapılır. Bu geckiler;Nevada-Rast,
Huseynide-Uşşak olabilir. Hicaz Humayun Makamında Nişaburlu Kalış, diğer Hicazlardan
ayıran ozelliktir. Genişleme bolgesi gosterildikten sonra Dugah perdesi uzerinde Hicaz
4'lusu ile karar yapılır.
NOT: Dik Kurdi perdesi Buselik olarak basıldığında Nişaburlu yapı ortaya cıkar.
Hicaz Humayun 'a Ornek Seyir :
3-Hicaz UzzÂl Makamı:
Durağı = Dugah Perdesi
Guclu = Huseyni Perdesi
Seyri = Cıkıcı - Inici
Yedeni = Rast Perdesi
Donanım = Dik Kurdi, Nim Hicaz ve Evic
Dizisi = Dugahta Hicaz 5'lisine, Hiiseynide Uşşak 4'lusuyle oluşur.
Seyri = Seyre Huseyni civarında başlar .Diziyi olusturan tum ceşnilerde gezindikten sonra
Huseynide yarım karar yapar. Rastla-Nikrizli, Nim Hicaz ve Dik Kurdi de asma kalışlar yapar,diğer Hicazlara gecki yapar. Nevada-Rastlı ve Buselikli kalış yapar, Dugahta-Hicazlı karar verir.
UzzalMakamına Ornek Seyir :
4-Zirguleli Hicaz Makamı:
Durağı = Dugah Perdesi
Guclu = Huseyni perdesi
Seyri = Cıkıcı-inici
Yedeni = Nim Zirgule Perdesi
Donanım = Dik Kurdi, Nim Hicaz ve Nim Sehnaz. (Dik Acem).
Dizisi = Dugahta Hicaz 5'lisine Huseynide Hicaz 4'lusunun ekienmesiyle olusur.
Seyri = Guclu veya civarında seyre baslanır. Huseyni de-Uşşaklı, Nevada-Rastlı ve Buselikli, ve Acem Aşiranda Hicaz gosterir. Dik Kurdi ve Nim Hicazda cesnisiz
kalışlar gosterir. Rastta-Nikrizli kalıs yapar.Dizinin tumunde dolaşılır ve
Dugahta-Hicazlı karar verilir.
Zirguleli Hicaz'a Ornek Seyir :