1768’de Başlayan Osmanlı-Rus Savaşında Rusların Baltık donanması İngiltere’ye uğrayıp, İngiliz Amirali Elfinston ile bir miktar kuvvet alarak Akdeniz’e gelmiş ve Ege Denizinde harekÂta girişmişti. KapdÂn-ı dery HusÂmeddîn Paşa kumandasındaki Osmanlı donanması,
Ceşme’den Canakkale’ye donmek icin Koyun Adaları civÂrından gecerken kalyonlardan birinin direği kırıldı. Bunun uzerine butun donanma bu direğin tÂmiri icin Toprak Adası onunde durdu (4 Temmuz 1770). Ertesi gun sabahın erken saatlerinde 18 parcadan meydana gelen Rus Donanması Koyun Adaları onunde goruldu. Otuz parcadan ibÂret Osmanlı Donanması Ceşme
’nin kuzeyindeki Kayalık Burun ile Toprak Adası civÂrında demirlemişti. Uc fırka Osmanlı Donanmasının sağ kanadına hucûm etti. Amiral Spiridov ve Orlov’un bindikleri kalyon ile CezÂyirli Hasan Beyin kalyonu arasında şiddetli bir carpışma oldu. Ağır yara alan Rus gemisi, kendini idÂre edemeyerek Osmanlı kalyonunun uzerine duştu. İki taraf askerleri arasında şiddetli bir vuruşma başladı. Ruslar, Osmanlı gemisini ateşe verdiler. Fakat kendi gemileri de ateş almıştı. Biraz sonra iki gemi birbirinden ayrılmış Rus kalyonu havaya ucmuş ve Turk gemisi de alevler icinde Osmanlı gemilerine doğru, gitmeye başlamıştı. Bunun uzerine Osmanlı donanması
Ceşme limanı yonune cekildiği gibi, Elfinstan’ın gemileri de acılmaya mecbur kaldı. Cafer Bey filosunun Ceşme limanına girdiğini goren butun Osmanlı gemileri onu tÂkib ederek, limana girip birbirlerine yakın demir attılar. HusÂmeddîn Paşa bÂzı tedbirlerle emniyet altına aldığı donanmaya, duşmanın artık taarruz edemeyeceğini zannediyordu. CezÂyirli Hasan Bey donanmanın tehlikede olduğunu KapdÂn-ı deryÂya soylemiş, fakat onu ikn edememiştir. İşte yandan Rus donanması komutanı Orlov, İngilizlerin derhal Osmanlı donanmasına hucum edilmesi teklifini kabul etti. 6 Temmuz 1770 gecesi Rus donanması Ceşme limanı gonune gelerek, Osmanlı gemilerini topa tuttular, İngiliz subaylarından Greig’in hazırladığı ateş gemileri limana girdi. Greig filosundan atılan bir humbaradan Osmanlı gemileri tutuştu. Bu sûretle başlayan yangın gemilerin birbirinin ustune duşmesinden dolayı, suratle ilerlediğinden, birkac saat icinde hemen butun donanma mahv oldu. 7 Temmuz sabahı ateşten kurtulan bir kalyon ile birkac kucuk gemi, limandan cıkarken, Rusların eline gecti. KaptÂn-ı Dery HusÂmeddîn Paşa, gemisiyle Sakız Adasına sığındı. Cok gecmeden de gorevinden azledildi. CezÂyirli Hasan Paşa gemisinin havaya ucmasına rağmen kurtulmayı başardı. Ceşme Savaşının ardından Limni Adasını kuşatan Orlov, CezÂyirli Hasan Paşaya yenilerek cekilmek zorunda kaldı.
__________________