[IMG]http://img174.**************/img174/1926/13723mo1.jpg[/IMG]
Yazın tarihinin en cok okunan eserlerinden "Yuzuklerin Efendisi" uclemesini yaratan İngiliz yazar John Ronald Reuel Tolkien'in, diğer eserlerini de uzerine inşa edeceği mitolojiyi yaratırken Turklerin Orta Asya'dan Anadolu'ya gocu ve İstanbul'un fethinden ilham aldığını one surenlere, Tolkien'in acımasız ırklardan "Uruk-hai"leri yaratırken yoruklerden esinlendiğini soyleyenler eklendi.

1973'te 81 yaşında olen yazar Tolkien, Orta Dunya mitolojisindeki ırk, olay ve yerlerin alegorik anlamlar icermediğini hayattayken bircok kere dile getirmiş olsa da, ork, elf, cuce, ent ve diğerlerine derin acıklamalar yukleyenler her zaman oldu. Bunlardan en yaygını, İngiliz edebiyatı profesoru Tolkien'ın 10 yıla yakın suren calışmanın ardından 1948'de tamamladığı "Yuzuklerin Efendisi"nde Dunya Savaşları'ndan ilham aldığı şeklindeydi.

Ancak şimdi Tolkien'in orkları yaratırken Turklerden ilham aldığı, Mordor'un Anadolu olduğu, fesat bir kuşatma altındaki Arnor ve Gondor'un Roma ve Bizans, "Orta Dunya"da ucuncu cağda 2002 yılında meydana gelen "Buyuk Felaket"in ise 1071'de Malazgirt Savaşı'nın ardından Doğu Anadolu'daki dağlık bolgelerin (Minas İthil) duşmesi ve Selcukluların Anadolu'ya girmesi olarak yorumlanıyor.

Uruk Hai=Yoruk

İngiliz tarihci Noel Malcolm, Roger Crowley'nin "Son Buyuk Kuşatma: 1453" isimli kitabına Daily Telegraph gazetesi icin yaptığı eleştiride şu ifadeleri de kullanıyor:

"Kucuk bir okul cocuğuyken bile, Yuzuklerin Efendisi'ndeki Minas Tirit kuşatmasıyla Konstantinopolis kuşatması arasındaki esrarengiz benzerlik dikkatimden kacmamıştı. Bir tarafta eski soylularıyla, guzel, surlarla cevrili kent ve savunmaya yardım icin gelen bir avuc maceraperest; diğer tarafta despot bir yoneticinin altında kotuluk yağdıran suruler. Doğu'da kocaman Mordor'un Anadolu'ya nasıl benzediğini gorebilmek ve durumu fark edebilmek icin yalnızca haritaya bakmalısınız."

3. Dunya'daki Kuşatma: Malazgirt

Malcolm, Tolkien mitolojisinin en acımasız yaratıklarından olan "Uruk-Hai"lerin, yoruklerden esinlenerek kurgulandığını da soyluyor. Malcolm'a gore orklar ve gulyabaniler (goblin) arasında bir yerde duran "Uruk-Hai"ler, Osmanlı ordusunda yedek asker olarak on saflarda gorev yapan yoruklere karşılık geliyor. Yoruğun İngilizce yazılışı "yuruk" ile "Uruk" kelimesi arasındaki benzerlik de Malcolm'un bu tezine guc kazandırıyor.

Noel Malcolm, Milliyet'e de şu acıklamayı yaptı: "Genel goruşum coğrafya uzerine dayanıyor. Orta Dunya kurgusunda; kuzeybatıda hobbitlerin toprağı (guzel, kırsal İngiltere), cuce madencilerin yaşadığı dağlar (Alman geleneklerini ve mitolojisini yansıtıyor), ortalarda bir yerde yarı Saksonların ulkesi yani Rohan, kuşatma altındaki asil kadim kent ise ileride, guneydoğuda ve Karanlık Lord'un toprağı buradan daha doğuda. Başka bir ifadeyle (Yuzuklerin Efendisi) acıkca Avrupa'nın kulturel-mitolojik haritasını yansıtıyor. Sauron (Karanlıklar Efendisi), mukemmel bir despot orneğidir ve Batı Avrupa geleneği, Sultan'ı doğu kaynaklı despotizmin baş orneği olarak tanımlamıştır. Benim de bahsettiğim Yoruk - Uruk bağlantısının dışında da bulunabilecek cok bağlantı olabilir."

Tolkien'in de bir Turk duşmanı olabileceği yargısına varmamak gerektiğini vurgulayan Malcolm, "O sadece butun değişik mitleri ve kulturel anıları kullanarak, bunların yeni bir sentezini yarattı. Doğulu gocebelere karşı duyulan korku, Avrupa kulturunun halk edebiyatının bir parcasıdır. Tolkien de bunu kullandı" dedi.

Gulyabanilerin saldırı tarihi 1453!

"Yuzuklerin Efendisi" serisini Turkceye kazandıran Tolkien uzmanı Bulent Somay, orklar yaratılırken Turklerden esinlenildiği şeklinde İngiliz Daily Mail gazetesinde gecen yıl cıkan bir haberi "sacmalık" diye tanımlamıştı. Somay, "Mordor, kesinlikle Turkiye olamaz. Bu iddia, sadece Turkiye'nin AB uyelik sureci nedeniyle Avrupa kıtasında baş gosteren Turk korkusunu kışkırtmak amacıyla ortaya atılmış olabilir" demişti. (8.7.2005 - Milliyet)

Ancak Tolkien'in "Noel Baba'dan Mektuplar" isimli eserinde de Gulyabanilerin saldırı tarihi olarak İstanbul'un fethedildiği yılı yani 1453'u işaret etmesi akıllara Tolkien'in ozel bir Turk saplantısı olabileceğini getiriyor. Turkce'ye de cevrilen kitaptan bu bolumun 16 yaşındaki cevirmen Roksan Cağlar'ın inisiyatifiyle cıkarılması da gecen aylarda gundem yaratmıştı. Bulent Somay bu konuda da "Orklar 250 şeyi birden temsil ediyor olabilir ve bunlardan bir tanesi belki de Turklerdir" acıklamasını yapmıştı. (27.1.2006)
Avustralyalı tarihci David Bofinger'ın Gondor'u Bizans ile ozleştiren alternatif calışması ise Tolkien'in ortacağdan sistematik bir şekilde yararlandığını, ortacağ tarihini, kendi yarattığı mitolojiye uyarladığını one suruyor.

Bofinger'ın tezine gore Roma-Bizans tarihindeki bazı gelişmelerin Arnor-Gondor tarihlerindeki karşılıkları şu şekilde:

Kuruluş miti

ROMA-BİZANS: Yok edilen Troya'dan kacan multeciler
ANDOR-GONDOR: Numenor'un yıkılmasından sonra kacan multeciler

Bolunme

ROMA-BİZANS: MS 300'den sonra Doğu ve Batı
ANDOR-GONDOR: İkinci Cağ'ın sonunda kuzey ve doğu olarak

Eski imparatorluğun cokuşu

ROMA-BİZANS: 5-8'inci yuzyıllar arasında Frank, Vizigot, Ostrogot, Vandal, Anglo Sakson, Arap istilaları
ANDOR-GONDOR: 12-14'uncu yuzyıl arasında Cardolan ve Arthedian'ın Angmar tarafından yıkılması

Doğu'da felaket

ROMA-BİZANS: 1071'de Doğu'da, dağlık bolgelerin, Anadolu kıyılarının Selcuk Turklerininin eline gecmesi

ANDOR-GONDOR: Ucuncu Cağ'da, 2002'de Doğu'daki dağlık bolgelerin (Mordor sınırındaki Golge Dağları) ve bol nehirli Ithilien'in orkların eline gecmesi.

Daha once Daily Mail gazetesinde yer alan "Tolkien'in Ork Lokumu" başlıklı bir makalede de şu onermelerde bulunulmuştu:

MORDOR: TURKİYE "Tolkien'in Orta Dunya haritasıyla Avrupa haritasını ust uste koyarsanız belli başlı iklim, bitki ortusu ve zoolojik işaretlerin aynı olduğu gorulur. Karanlıklar Prensi Sauron'un diyarı Mordor, hem konum hem de şekil olarak Turkiye'dir."

KARA LİSAN: TURKCE Orkların lisanı "Kara Lisan"ın da Turkce ile benzerlikleri vardır. Tolkien'in Nurnen Denizi cevresinde yaşayan kole insanlar Ermenilere, Nurnen Denizi de Van Golu'ne benzetilebilir."

PELARGİR: İSTANBUL "Hobbitlerin yaşadığı Shire, İngiltere'nin ortası olabilir. Gondor ise Akdeniz'e kıyısı olan İtalya ve Yunanistan'da, Rohan Doğu Avrupa ormanlarında bulunabilir. Gondor'un başkenti Minas Tirit Venedik'le, Pelargir ise Konstantinopolis (İstanbul) ile karşılaştırılabilir."

Kaynak: Milliyet Gazetesi
__________________