Hazret-i İbrÂhim aleyhisselÂm kavmine bir peygamber olarak gonderildiğinde, onların puta tapıcı dinî telakkilerine karşı cıkmış ve onlerinde eğildikleri putların işe yaramaz birer taş, metal ve ağac yığını olduklarını anlatmıştı. Onlar ise buna itiraz edip durmuşlardı. Bunun uzerine İbrÂhim aleyhisselÂm, kavminin zihnini ve vicdÂnını harekete gecirmek ve onları uyandırmak yoluna başvurmuştu. Ve gunun birinde şehir halkı mesîreye cıkmışken, tapınaktaki butun putları kırıp, baltayı da en buyuklerinin boynuna asmış; onlar donup, bu durumu gorunce de şaşırıp kalmışlardı. Şimdi hÂdisenin gerisini Kur'Ân-ı Kerim'den tÂkip edelim:

Mesîreden donen halk;
'' Bunu ilahlarımıza kim yaptı? Muhakkak o zÂlimlerden biridir, dediler. (Bir kısmı da)
'Bunları diline dolayan bir genc duyduk; kendisine İbrÂhim denilirmiş' dediler. 'O halde, dediler, onu hemen insanların gozu onune getirin. Belki şÃ‚hitlik ederler.'
Sonra da sordular:
' Bunu ilahlarımıza sen mi yaptın ey İbrÂhim?
İbrahim aleyhisselÂm cevap verdi:
' Belki de bu işi, şu buyukleri yapmıştır. Hadi onlara sorun; eğer konuşuyorlarsa!..
Bunun uzerine kendi nefislerine (vicdanlarına) donduler (yani kendi kendilerine),
' Doğrusu siz, hakikaten zÂlimlerin ta kendilerisiniz! dediler.
Sonra tekrar (eski) kafalarına donduler (ve Hz. İbrÂhim'e),
' Sen bunların konuşmadığını pekÂl biliyorsun, dediler.
İbrÂhim aleyhisselÂm da,
' Oyleyse, dedi, AllÂh'ı bırakıp da, hicbir şekilde size ne fayda ne de zarar verebilen bir şeye hÂl tapacak mısınız? Size de, AllÂh'ı bırakıp da tapmakta olduğunuz şeylere de yuf olsun! Siz hÂl akıllanmayacak mısınız?
Aralarından bir kısmı,
' Eğer bir iş yapacaksanız, yakın onu da ilahlarınıza yardım edin! dediler.
(Hz. İbrÂhim'in kavmi bu teklifi kabul ederek, onu yakmak icin buyuk bir ateş hazırladı!.. Ve eli-kolu bağlı olarak ateşe attılar! İbrÂhim aleyhisselÂm ise, 'Bana AllÂh'ın sahip cıkması yeter; o, ne guzel bir sahip' diyerek AllÂh'a sığınıyordu.)

'Biz, 'Ey ateş! İbrÂhim icin serin ve selÂmet ol!' dedik.' Yani CenÂb-ı Hak, ateşten sıcaklık ve yakıcılık tabiatını gideriverdi.

Âyet-i kerimede gecen 'Bunun uzerine kendi nefslerine donduler' ifadesindeki nefs, vicdan demektir. Zira bu doğrudan bildiğimiz hev ve hevesi ifade eden nefs değil; doğru ve yanlışı, hakkı ve bÂtılı, adÂlet ve zulmu biribirinden ayıran temel insÂnî olcu olan vicdanı ifade eder. Nitekim bu hÂdisede Hz. İbrahim'in kavmi, bir an icin bir taş yığını olan bir putun eline baltayı alıp diğer putları kıramayacağını anlamış, hakikatin ta kendisiyle karşı karşıya gelmişti. Ne var ki, o bir anlık derûnî muhÂsebe, akletme ve gerceği kabul etmenin tesirinden kurtulup, tekrar eski kafalarına donmuşler; ustelik de putların dile gelip konuşmayacaklarını itiraf etmek zorunda kaldıktan sonra.

Bu durumda Hz. İbrahim gayet haklı olarak 'Yuh size ve Allah'tan başka taptıklarınıza!' demekte, hemen ardından da, 'Siz hÂl akıllanmayacak mısınız?' diye sormaktadır...

Evet soru bu: 'Siz hÂl akıllanmayacak mısınız?'

CenÂb-ı Hakk'tan dileğimiz; verdiği akıl nimetini, kendi yolunda, rızÂsına muvÂfık şekilde kullanmayı nasip eylesin. Âmîn...

Kaynak:Fazilet Takvimi, 28-29 Eylul 2001
__________________