kurumlar icin tohum alımlarında dikkat edilecek hususlar

Tarımsal uretimde verim ve kaliteye etki eden girdilerin başında sertifikalı tohumluk gelmektedir. Yurt ici veya yurt dışı kaynaklardan temin edilebilinecek tohumlukların verim ve kalitesini etkileyen fiziksel,biyolojik unsurlar yanında satışı sırasında taşıması gereken gorsel standartlar , 5553 sayılı Tohumculuk Kanunu ve ilgili Tohum Sertifikasyon ve Pazarlaması Yonetmeliklerinde belirlenmiştir.
Tohumculuk sektorunu duzenleyen Tohumculuk Kanun’unu tedarik amacıyla incelediğimizde, uyulması gereken genel kuralları aşağıdaki gibi maddeleştirebiliriz.
1-TOHUMLUK TİCARETİNİN İZNİ Tohumculuk Kanun’unun 7. maddesi : Yurt icinde sadece kayıt altına alınmış ceşitlere ait tohumlukların ticaretine izin verilir. İthal edilecek tohumluklarda yurt ici standartlara uygun olma şartı aranır.

2-TOHUMLUK TİCARETİNİN ŞEKLİ Tohumculuk Kanun’unun 7. maddesi : Bu tohumluklar, Bakanlık tarafından belirlenmiş nitelik ve standartlara uygun, sertifikalı veya kutuğe kaydedilmek uzere kabul edilmiş veya standart tohumluk olarak ambalajlı ve etiketli olarak ticarete arz edilir.
3-TOHUMLUK TİCARETİ İCİN İSTİSNA Tohumculuk Kanun’unun Gecici 1. maddesi : 5 inci maddenin birinci fıkrası hukmu ile 7 nci maddenin birinci fıkrası hukmu, kayıtlı ceşidi bulunmayan bitki turleri ile kayıtlı ceşidi bulunmakla beraber Bakanlığın gerekli goreceği tohumluk ceşitleri hakkında bu Kanunun yururluğe girdiği tarihten itibaren beş yıl sure ile uygulanmaz. (Bu sure 07.11.2011 tarihinde dolmaktadır.)

4-TOHUMLUKLARIN KAYDI Tohumculuk Kanun’unun 4. maddesi ve 3. maddesi tanımları : Bitki ceşitlerinin tescili, uretim izni ve standart tohumluk ceşit kaydı ile genetik kaynakların kutuğe kaydedilmesi Bakanlık tarafından yapılır.
Tescil: Yurt icinde veya yurt dışında ıslah edilen veya bulunan ve geliştirilen bitki ceşitlerinin farklı, yeknesak ve durulmuş olduğunun ve/veya biyolojik ve teknolojik ozellikleri ile hastalık ve zararlılara dayanıklılığının ve tarımsal değerlerinin tespit edilerek kutuğe kaydedilmesini,
Uretim izni: Yurt icinde veya yurt dışında ıslah edilen veya bulunan ve geliştirilen bitki ceşitlerinin biyolojik ve teknolojik ozellikleri ile hastalık ve zararlılara dayanıklılığının ve tarımsal ozelliklerinin tespit edilerek, ceşit tescil edilinceye kadar verilen sureli izni,

Standart tohumluk: Kayıt altına alınan ceşitlere ait ve Bakanlık tarafından belirlenen bitki turlerinde, sadece laboratuvar kontrolleriyle ticarete arz edilen tohum veya coğaltım materyalini (SEBZE TURLERİNİ İLGİLENDİRİR),
Ceşit listesi: Kayıt altına alınan ve ticareti yapılan ceşitlerin yayımlandığı listeyi,
1-Milli Ceşit Listesi (Tarla Bitkileri): Tescilli Ceşitler Listesi ve Uretim İzinli Ceşitler Listesi
2-Standart Kayıt Listesi (Sebze Turleri) : Ser. Ve Stan. Kaydına Alınan Ceşitlerin Listesi ve Uretim İzinli Ceşitler Listesi
Alıma konu olacak tohum turunun tedarik calışmalarını planlamadan once ilk olarak yurt icindeki kayıt durumu incelenmelidir. Eğer raporumuzun 3. maddesinde belirtilen istisna durum uygulanmak istenirse, yani sertifikalı tohumluğun yanında analiz raporlu tohumluk da tedarik edilmek isteniyor ise oncelikli olarak soz konusu tur altında herhangi bir ceşidin kayıtlı olmadığı tespit edilmelidir. Ornek vermek gerekirse Yonca turu icin kayıtlı ceşitler olduğu icin bu istisna uygulanamadığı gibi ithal olması durumunda dahi sertifikalı olması aranır.
Bu cercevede; alımı istisna maddesine gore yapılacak tohumluklara ait laboratuvar analiz raporlarında bulunması gereken değerler, ilgili Tohum Sertifikasyon ve Pazarlaması Yonetmeliklerinde belirtilen standartlara uygun olmalıdır. Analiz raporlu (istisna cercevesinde) ithal tohumluk alımı yapılacaksa uluslararası gecerliliği olan ve tum partiyi temsil eden ISTA Orange Sertifika Tercih edilmelidir.
Yonca orneğinde olduğu gibi ture ait ceşit veya ceşitler kayıtlı ise sertifika arama zorunluluğu bulunmaktadır. Bu durumda yurtici sertifikasyon sistemi bellidir ve bu uygulanır. Yurt dışı alımlarda aranacak sertifika tipi O.E.C.D. sertifikasıdır.
Her iki alım şeklinde de sistemine uygun etiketleme, numaralandırma ve ambalajlama yapılmış olması yanında rapor ve sertifikalarıyla uyumlu olmalıdır.
__________________