Muzik Notaları
Nota: Seslerin tonlarına gore sınıfsal tanım şeklidir ve yedi tane nota vardır. La-Si-Do-Re-Mi-Fa-Sol
Porte ve İlave Cizgisi: Beş paralel duz cizgi ve dort eşit aralıktan oluşan notaları yazmaya yarayan şekildir. Portenin dışına taşan yani birinci cizgiden once veya beşinci cizgiden sonra yazılması gereken notaları yazmak icin cizilen cizgilerdir
Anahtar: Dizekte başladığı cizgideki notaya adını veren, notaların okunmasını ve isimlendirilmesini sağlayan işaretlere Anahtar denir.Anahtar dizeğin baş tarafına konur. Muzikte 3 temel anahtar vardır.( Do,Sol,Fa) Bu anahtarları Dizekte değişik yerlerde kullanarak toplam 7 anahtar elde edilir
Sol anahtarı
Fa anahtarı
Do anahtarı
SUS (Es): Muzikte belli bir birim zamanı olan ve sessiz gecen sureye Sus denir.Sol tarafta sus değerleri yer alır.Orneğin birlik notanın sol tarafında birlik es (sus)yer alır.
Birlik Nota 1
İkilik Nota 1/2
Dortluk Nota 1/4
Sekizlik Nota 1/8
Onaltılık Nota /16
Otuzikilik Nota 1/32
Altmışdortluk Nota/64
TEKRAR İŞARETİ: Bir muzik parcasında en az iki veya daha cok olculeri yinelemek icin kullandığımız işarete Tekrar işareti denir.
Ropriz: Genellikle başa donuleceğini veya 2. defa gorulduğu yerden 1. defa gorulduğu yere donuleceğini anlatır.
Senyo: Bir muzik eserinde 2. defa konulduğu yerden, birinci defa konulduğu yere donuleceğini ve son yazılan yerde bitirileceğini belirtir.
Olcu tekrar işareti: Bir olcudeki notalar tekrar edileceği zaman kullanılır.
Genel Muzik Bilgisi
Solfej notaları melodileriyle seslendirmektir.Bona ise notaları sadece ritmik değerleriyle okumadır.Nota Oğrenirken iki temel bilgi esastır.Bunlar ritim değeri ve nota değeridir.Birbiri ardına eşit aralıklı,duzenlerle sıralanan vuruşlara ritim denir. Basit Ritimler
2/4 , 3/4 , 4/4 (C) şeklinde gosterilirler..
Bileşik Ritimler
Basit Ritmlerin birbirine eklenmesiyle oluşurlar.Ornek olarak:
5/8 , 6/8 , 7/8 , 8/8 , 9/8
Muzik , “İnsanların kelimeler ile anlatamadığı duygu, duşunce ve hislerini melodik seslerle anlatma sanatıdır”. Muziğin diğer bir tanımı ise “insanların kendi yapılarına uygun, yaşadğı ortama gore sesleri kullanma sanatıdır” şeklindedir.
SES : Bir cismin titreşiminden meydana gelen dalgaların hava yolu ile kulağımıza ulaşmasına denir.
SESİN DUYULMASI ( İşitme ) : İnsanlarda işitmeyi ve duymayı sağlayan organı kulaktır. Dış kulağa iletilen ses, orta kulağa intikal eder. Orta kulaktan ise ic kulağa gecerek sinirler aracılığı ile beyine ulaşır. Boylece ses beyinde canlandırılmış diğer bir deyişle duyulmuş olur.
SESİN HIZI : Sesin herhangi bir cisim veya maddeden cıktığı andan itibaren bulunduğu ortama gore belirli bir ulaşma hızı vardır. Bu konuda yapılan calışmalara gore durgun ve ısı derecesi sıfır olan bir ortamda ses saniyede 340 metre hız yapar.
SESİN TİTREŞİM OZELLİKLERİ : Seslerin incelik - kalınlık dereceleri ve zamana gore titreşim ozellikleri vardır. Orneğin LA sesi bir saniyede 440 titreşim gercekleştirir. Diğer sesler de buna gore duzenlenmiştir.
MUZİK SESLERİ : Muzik sesleri İnsan Sesleri ve Muzik Aletleri Sesleri olmak uzere ikiye ayrılır.
İnsan Sesleri : İnsan sesleri , Kadın Sesleri ve Erkek sesleri olarak iki guruba ayrılır.
Erkek Sesleri : Tenor (İnce), Bariton (Orta) , Bas (Kalın) olarak uce ayrılır.
Kadin Sesleri : Soprano (İnce) , Mezzo Soprano (Orta), Alto olarak uce ayrılır.
SES MERDİVENİ: İnsan kulağı ile duyulması imkanı olan seslerin en kalınından en incesine kadar sıralanış bicimine ses merdiveni denir. Ses Merdiveni uc bolume ayrılır : Bunlar Kaba Bolge, Orta Bolge ve Tiz Bolgedir.
ARALIK : İki nota arasındaki mesafeye yani ses farkına denir.
SURE : Notaların vermiş olduğu zaman butunluğune sure denir. Sesli Sure ve Sessiz Sure olmak uzere iki ceşit sure vardır. Sesli sureler notaların seslendiriliş zamanını, sessiz sureler ise notalar arası bekleme zamanını ifade eder. Sessiz sureler Muzikte ES işareti ile tanımlanır.
TAM SES : İki bitişik notanın veya derecenin gosterdiği aralığa Tam Ses denir. Bu notaların gosterdiği kucuk aralıklara da Yarım Ses denir
KOMA : İki tam ses arasındaki dokuz kucuk sesin her birine verilen isimdir.
OLCU : Bir muzik eserinin eşit sureli bolumlerine Olcu denir. Olcu cizgileri porteye dikey olarak konulur. Her olcude olcu rakamı kadar nota sureleri vardır.
EKSİK OLCU ( ANAKRUS ) : Bazı eserlerde ilk olcu cizgisinden once gelen olculere verilen isimdir Nota, muziği okuyup yazıya almaya yarayan şekillerdir. Yazı harflerinin adları bulunuşu gibi, bu şekillerinde adları vardır.
Notalara ait yedi isim şunlardır:
do (ilim dilinde bazen “ut”),
re,
mi,
fa,
sol,
la,
si.
Almanya ve İngiltere’de, Ortacağ tarzından solfejde kısmen hatıra olarak notalar doğrudan doğruya alfabe harflerinden yedisinin adlarıyla okunmaya devam ediliyor:
C (do),
D (re),
E (mi),
F (fa),
G (sol),
A (la),
H (si),
B (si bemol). Bu, Almanlardaki sistemdir.
Nota (veya not) kelimesi, bir şeyi sonradan hatıra getirtecek surette bir yere not etmeyi ifade eden sozdur. Muzik notası da, bir sesi temsil etmek uzere nota dizeği ustundeki yerine konulan bir işaret, bir kayıttır.
Karakterci nota: Bir ozelliği belirten nottur. Dizideki yedi notanın vasıfları olan tonik, tonikustu, mediant (ortanca), alt-dominant, dominant (hÂkim), dominantustu, sensible (duygun) nota, terimleri hep karakterci notalardır. Cunku, dizide her birinin farklı birer rolu vardır ve karakterlerini işte bu roller sağlar.
Bir dizinin ilk uclu ve ilk altılı aralıkları o dizi modunun karakterci notalarıdır. Major ve minor dizilerin mod notaları adını alırlar.
Zarif notalar: Melodide bazı sus ve işleme notalarına boyle denir. Melodik suslemeler dediklerimiz bunlardır (Bak: Suslemeler). “Bezen notaları”da denilebilir.
Kume notalar: Nota kumecikleri. Olcunun bir zamanını veya zamanın bir bolumunu vucuda getiren tertipli kumeciklere nizam dışı katılan notalara (bir yuklenti ihdas ettikleri icin) boyle denir. Yuk notalarının vucuda getirdiği boyle nizam dışı gruplar, birleştikleri notaların sayısını karşılayan rakamlarla gosterilirler.
Nota Şekilcikleri (Figures de notes)
Turlu nispî uzunlukları, yani susleri olan nota kıymetleri şu figurlerle gosterilirler: Birlik, İkilik, Dortluk, Sekizlik, Onaltılık, Otuzikilik, Altmışdortluk. Bu sureleri kucuklere “goze hitap eden” bicim adlarıyla oğreterek nota dersine başlamak kolaylığı muciptir. Sırasıyla şunlardır: Yuvarlak, Beyaz, Siyah, Cengelli, İki cengelli, Uc cengelli, Dort cengelli.
Nota Şekillerinin Yazılışı
Notalar, kıymetlerinin her turlusunde duzgunlukle yumurtamsı cizilmiş bulunmalıdır. Aşağıdaki misalde gorulduğu uzere, yuvarlak yazılı notalar –akor yazısında temas noktaları tamamen dolmuş olacağından- kalın bir cizgi gibi gorunerek, okunmaları gucleşir. Beyzi notalarda ise temas noktası iki taraftan kapanmadığından, o sayede okunmaları kolay olur. Bu fark goz onunde tutulup hic olmazsa cok sesli ve akorlu yazılarda notaları beyzi cizmeye calışmalıdır
İkilik’ten başlayıp dortluk, sekizlik ve daha kucuk kıymetteki notalara beyzi uclar porte aralık ve cizgilerine hep eğrilemesine yazılırlar İkilik kıymetten itibaren altmışdortluğe kadar butun nota başları aynı buyuklukte duşmelidir Birlik nota oburlerinden az buyukcedir, hem de onların aksine olarak portedeki yerine yayvan ve yatık yazılmalıdır. Obur nota başlarından buyuk olduğu icin, eğik yazılırsa portenin aralık ve cizgilerinden taşar. Neticede okunması gucleşir, yanlış okunmaya sebebiyet verebilir Sukût (Es) İşaretleri ve Yazılışları
Kıymetler gibi esler de ceşitli ve portedeki yerleri bazen farklıcadır. Birlik es, portede daima dorduncu cizginin altındadır.
İkilik es, portede ucuncu cizgi ustune konur
Dortluk es, portenin ikinci cizgisi ile dorduncu cizgisi arasına yazılır. Yalnız, bunun alt ve ust kuyrukları aşağıdan birinci aralığın icine ve yukarıdan dorduncu aralığın icine biraz girmiş bulunurlar
Sekizlik, onaltılık ve otuzikilik eslerdeki cengelli uclar ustten portenin ucuncu aralığına yazılırlar. Sekizlik esin bacağı portenin ikinci cizgisine, onaltılık bacağı birinci cizgiye, otuzikilik olanın bacağı da birinci cizginin az altına uzatılır. Altmışdortluk este, cengelli uc dorduncu aralıkta olmak uzere, bacağı otuzikilik esinki kadar indirilir.
Noktalı nota ve eslerin noktaları işaretin daima tam onune ve porte aralıklarına konulmalıdır. Cizginin ustune nokta konulmaz. Cunku, ust uste gelecek aynı renkler birbirini yok ederler
Bir olcuden daha fazla, yani birkac olculuk olan esler şu misalde gorulduğu uzere, yazılırlar.
Nota Bacaklarının Cekilişi
Tek olarak, her notanın bacağı, adlandığı sesin oktavına kadar uzatılır.
“A” misalinde gorulduğu uzere, birinci cizgi altındaki do notası, portenin ucuncu “do” aralığının ortasına, re dorduncu cizgiye, mi yukarıdaki “mi” aralığına ve birinci aralıktaki fa beşinci “fa” cizgisine kadar uzatılır. Obur notalar da “yukarıdaki gibi” oktavlarına kadar uzatılırlar.
Birinci ilÂve cizgili alt “do” notasından itibaren re, mi, fa, sol, la notalarının bacakları yukarı, sonra gelen si, do, re, mi, fa, sol, la notalarının bacakları da aşağı cekilir Aşağıdaki ornekte gorulduğu uzere ilk ilÂve cizgili kalın si notası ile ondan pes duşen butun ilÂve cizgili notaların bacakları hep portenin ucuncu “si” cizgisine kadar cekilirler Gelen ornekte gorulduğu gibi, birinci ilÂve cizgili “si” notasından başlayıp yukselen notaların bacakları hep portenin ucuncu si cizgisine kadar indirilirler Nota bacakları porte uzerindeki yerlerine gore yukarı veya aşağı cekildiklerinde, aşağı indirili bacaklar nota yuvarlağının solundan, yukarı cekilenler nota yuvarlağının sağından cizilmelidirler İlÂve cizgileri arasındaki acıklık, porte cizgilerinin acıklıkları kadar olmalıdır. Ust uste sıralı ilÂve cizgileri hep aynı uzunlukta ve bir hizada olacaklardır