Değerli kardeşimiz;
İlk insan Adem (as)'dan beri insanlık, birbirine zıt iki yolda yuruye gelmiştir. Bu, kıyamete kadar da boyle devam edecektir. Bu yollardan biri, iman ve hidayet yolu; diğeri de kufur ve dalalet yoludur.

İnsaf ve vicdan ışığında bakıldığında, butun guzelliklerin, hayır ve kemalatın, huzur ve saadetin iman yolunda; cirkinlik, şer, tahrip ve hakka tecavuzlerin de kufur yolunda olduğu acık bir şekilde gorulecektir.

Dış dunyadaki bu kutuplaşma ve zıtlaşma, insanın ic dunyasında da cereyan etmekte, duygular ve hisler arasında catışma şeklinde ortaya cıkmaktadır. Kalp, akıl, vicdan insanı iman yoluna sevk ederken, nefis, his, heva ve vehim de inkar yoluna iterler. İnsanın ic dunyası bu zıtların carpışmalarına her zaman sahne olur. Bunlardan hangisi ağırlık kazanırsa, insan o cephede yerini alır, o yolda yurumeye başlar.

Bu alanda, insanı kufre sevk eden, fikri sapıklığa (dalalete) duşuren sebeplerin muhimleri uzerinde duracağız.

1. Cehalet

Gecmişte ve gunumuzde insanların kufre girmesine sebep olan saiklerin başında cehil gelir. Feza araştırmaları yapan insan da eğer Allah'a inanmıyorsa, inanmamasındaki birinci sebep cehalettir.
Burada kastedilen cehalet, eşyanın var oluşundaki nicin ve nedeni muhakeme eksikliği, yani basit ve sathi duşunmedir.

Cehaletin bir sebebi de, taassup ve taklittir. Gecmiş peygamberler, kavimlerini imana ve tevhide davet ederken, karşılarına cıkan en buyuk engel, bu olmuştur. Onlar, kavimlerinin taassubu ve atalarının sapık inanclarına koru korune bağlılıkları ile ciddi mucadele vermişlerdir. Kur'an'da da bu husus uzerinde onemle durulur ve yanlışlığı vurgulanır.

Amr Bin As'a, bir gun: "Sen akıllı bir adamsın, İslamiyet’i kabulde gecikmene ne sebep oldu?" diye sorulmuştu. Amr Bin As'ın cevabı duşundurucu ve konumuza ışık tutucudur:

"Biz, bizden onceki kuşaktan yaşlı-tecrubeli, bize hakim bir toplulukla bir arada bulunuyorduk. Onlar karşılıklı dağlar arasındaki bir dağ yolunu tutup gittiler. Biz de oraya cıkıncaya kadar onlara uyduk. Onlar Peygamberi (asm) inkar ettiler, onlarla birlikte biz de inkar ettik. O zaman yaptığımız iş uzerinde hic duşunmedik. Sadece onları taklit ettik. Onlar olup gidince, işler bize kaldı. Kendimiz duşunup karar vermek zorunda kaldık. Peygamberin (asm) işine bizzat bakıp doğruluğunu anlayınca, İslamiyet sevgisi kalbimize duştu..."

Gunumuzde de durum değişmiş değildir. Cağdaş inkarcılar da, kendilerine buyuk tanıdıkları, ustat kabul ettikleri şahısların ilkelerine, doktrinlerine, ideolojik fikirlerine, taassupla bağlı, koru korune sadıktırlar.

2. Kibir ve Gurur

İnsanların iman yoluna girmelerine mani olan ikinci husus, kibirdir. Şeytanın Hak'tan sapmasına ve rahmetten kovulmasına, bu duygu sebep olmuştur.

Kibir, buyuklenme ve kendini yuksek gorme hissidir. Kibir duygusunun asıl yeri, Allah hesabına, butun kafir ve inkarcılara karşı ustun olmak, imanın izzetini korumak uğrunda hic kimseye baş eğmemektir. Fakat duşuncesizlik ve gaflet yuzunden bu duygu insanı yoldan cıkarır, Allah'a ve Resulu (asv)'e isyan bayrağını actırır. Nitekim Nemrut’un ve Firavun'un kibri, onları, Allah'a karşı ustunluk taslamaya sevk ederken; Ebu Cehil'in kibri de kendisini Hz. Peygamber (asv)'e karşı ustun gormeye sevk etmiştir.

3. Duygu yanılmaları ve yanlış değerlendirmeler (İnhiraf)

İnsanı kufre atan muhim bir sebep de, inhiraf denen duyguların yanılmasıdır. Tıpkı suyun icindeki bir cismi kırılmış gibi yanlış gorme, hukmu ona gore verme ve o hukum uzerinde fikir yurutmedir. Bu hususu Bediuzzaman Hazretleri şoyle ifade eder:

"İnsan fıtraten mukerrem olduğundan hakkı arıyor. Bazen batıl eline gelir, hak zannederek koynunda saklar. Hakikatı kazarken, ihtiyarsız dalalet başına duşer, hakikat zannederek kafasına giydiriyor."

Kişiyi inkarcılığa surukleyen inhirafın pek cok sebepleri vardır. Muhimlerinden bazılarını şu şekilde sıralayabiliriz:

a) Maddi meselelerle devamlı meşguliyet, insanı maneviyattan uzaklaştırır. İman hakikatlerine karşı insanı anlayışsız hale getirir.

b) Allah Teala'yı yarattığı varlıklara (mahlukata) kıyas etmek de, muhim bir yanılma ve inkar sebebidir. Allah kainatın yaratıcısıdır. Her şey O'nun mahlukudur. Usta, eserine benzemeyeceği gibi kainatın yaratıcısı da kainata benzemeyecektir.

c) İmani meselelerin yuceliği sebebiyle, aklın, onların mahiyetini tamamen kavrayamayacağını duşunmemek... Bir şeyin varlığını bilmek başka, mahiyetini bilmek başkadır. Kainatta varlığını bildiğimiz halde, mahiyetlerini bilemediğimiz o kadar cok şey var ki... Mahiyetini kavrayamayışımız, o şeylerin varlığını inkar etmeyi nasıl gerektirmiyorsa Allah Teala'nın, meleklerin, cennet ve cehennem'in mahiyetlerini bilmememiz de onları inkar etmeyi gerektirmez.

d) Kafirlerin sayıca cokluğu, onların bazı imani meselelerin inkarında birleşmeleri de insanı dalalete atan sebeplerden biridir. Halbuki, kıymet ve ehemmiyet, sayı cokluğunda değildir. Nitekim, hayvanlar, sayıca buyuk bir coğunluğa sahipken, insan butun hayvan turleri ustunde hakim olmuştur.

e) Maneviyatta ihtisas sahibi kimselere muracaat etmemek... Bir ilmin munakaşa konusu olmuş bir meselesinde, o ilmi bilmeyen kimselerin, başka bir ilimde ne kadar buyuk ve kudretli de olsalar, sozleri gecerli değildir. Mesela, buyuk bir muhendisin, bir hastalığını teşhis ve tedavisinde bir tıp oğrencisi kadar sozu gecmez. Aynı şey manevi meselelerde de gecerlidir. Madde ile cok meşgul olduğundan maneviyattan uzaklaşmış, aklı gozune inmiş, manevi meseleleri idraki daralmış kimselerin manevi meselelerdeki inkarları gecerli olamaz. Başta Peygamberimiz (asv) olarak umum 124.000 peygamber ve asırlarca yetişmiş buyuk alimler imani meselelerde ihtisas sahibidirler. O meselelerde onların sozleri dinlenir.

4. Gunahlara muptela olmak

İşlenen her bir gunah, insanın kalp ve ruhunda yaralar acar, iman nurunu karartmaya başlar, insan gunahta ısrar ettikce kalbi, siyahlaşıp katılaşarak iman nurunu butunuyle kaybedecek dereceye gelir. Bu bakımdan her gunah icinde kufre gidecek bir yol vardır.

İşlenen gunahların lekeleri tovbe ile hemen silinmezse, kalbi tamamen kaplayıp insanı kufre kadar goturebilir.

Selam ve dua ile...
__________________