İbn Kuteybe şoyle der: "Sahabe'den hicbirinin, benzerini rivayet edemediği sayıda yuklu hadis rivayet eden Ebu Hureyre, bu yuzden ithama uğramış ve bazılarınca yadırganmıştır. Onlar kendisine şunu sorarlardı: "Bunu nasıl yalnız sen duyuyorsun? Seninle bunu duyan kimdir?" İkisinin de omrunun uzun olması itibarıyla Ebu Hureyrenin bu bol sayıda rivayetini en fazla kınayan Aişe (r.a) olmuştur. Ebu Hureyre'yi yalancılıkla itham edenlerin başında Omer (r), Osman ve Ali (r) gelir.

Buyuk İslam duşunuru Mustafa Sadık er-RÂfiî de "İslam'da itham edilen ilk Ravi" başlığı altında şunları kaydetmiştir.

Aişe (r.a) kendisine: "Sen Rasul (s)'den duymadığım hadisleri rivayet ediyorsun!" dediğinde ona, edep ve hayadan uzak bir cevap vermiştir: "Ayna ve surme seni Rasul (s)'le ilgilenmekten uzak tuttu." Farklı bir rivayette; "Surme ve boya beni Rasul(s)'le
beraberlikten alıkoymuyordu. Ama bunların senin daimi işin olduğunu goruyorum."

Ne var ki cok gecmeden Aişe (r.a)'nin kendinden daha guclu bir anlayışa ve bilgiye sahip olduğunu, ayna ve surmenin onu pek de meşgul etmediğini itiraf eder. Ebu Hureyre'yi bu itirafa zorlayan ustte gorduğumuz "Kim cunup olarak sabahlarsa..." rivayeti hakkındaki
tartışmadır. O, bu hadisi rivayet edince, Aişe (r.a) onun bu hadisini inkÂr ederek şoyle dedi: "Allah Rasulu (s) -ihtilam olmaksızın- cunup olarak sabahlardı da, gusledip orucunu tutardı." Aişe (r.a) bir haberci gondererek Ebu Hureyre'den soz konusu hadisi rivayet etmemesini istemiş, o da buna uymaktan başka cıkar yol goremeyerek: "O, benden daha
bilgilidir. Hem ben bu hadisi, Rasul (s)'den değil el-Fazl b. el-Abbas'tan duymuştum." demiştir. O gunlerde hayatta olmayan el-Fazl'ı şahid gostererek, Rasul (s)'den duymadığını ondan duymuşcasına rivayet ederek insanları kandırmaya calışmıştır."

Ali (r) de onun hakkında iyi duşunmezdi. Bir defasında şoyle demişti: "Dikkat edin, o insanların en yalancısıdır." Başka bir rivayette Ali (r)'nin sozu: "Yaşayanlar arasında Allah Rasulu (s)'ne en fazla yalan isnad eden Ebu Hureyre'dir." Şeklindedir. Ali (r), onun "Sevgili dostum bana haber verdi ki..." dediğini duyunca kendisine: "Rasul (s) ne zaman senin sevgili dostun oldu?" demiştir. Ebu Hureyre, "Sizden bir uykusundan kalkınca, kaba sokmadan once elini yıkasın. Zira elinin nerde gecelediğini bilmez." Hadisini rivayet ettiğinde Aişe (r.a) bunu kabullenmeyerek şoyle demiştir: "Peki, 'mihras' varsa
ne yapacağız?"

Zubeyr (r) onun hadislerini duydukca; "Doğru soylemiş veya yalan soylemiş" derdi.

Ebu HassÂn el-A'rac'tan rivayet edilir ki: "İki adam Aişe (r.a)'ye giderek şoyle dediler: "Ebu Hureyre Rasul (s)'un 'Uğursuzluk ancak, kadın, binek ve evdedir.' buyurduğunu rivayet ediyor." Aişe (r.a) korkuyla sıcradı ve dedi ki: "Kur'an'ı Ebu'l-Kasım'a
indirenin hakkı icin, bu hadisi aktaran yalan soylemiş. Rasul (s) ancak şunu dedi: "Cahiliyye ehli şoyle derlerdi: "Uğursuzluk; binek, kadın ve evdedir."Aişe (r.a) daha sonra şu ayeti okudu: "Yeryuzunde olan ve sizin nefislerinizde meydana gelen hicbir musîbet yoktur ki biz onu yaratmadan once bir kitapta yazılı olmasın."

İbn Mesûd da onun; "Olu yıkayan ve taşıyan kişi abdest alsın!" sozunu kabul etmeyerek, hakkında ağır sozler soylemiş ve sonra şoyle demiştir: "Ey insanlar, olulerinizden dolayı necasete bulaşmazsınız."

Muhammed b. Hasan, Ebu Hanife'nin şu sozunu rivayet eder: "Sahabe'den Ebu Bekir, Omer, Osman, Ali ve Abadile'den ucu gibi fetva ehlini taklid ederim. Bunların dışındakilerden uc kişi haric kavillerine reyimle karşı cıkmayı caiz gormem." Bir başka rivayette ise bu soz "Sahabe'nin hepsini taklid eder, uc kişi dışında reyimle onlara muhalefet etmeyi caiz gormem. O ucu, Ebu Hureyre, Enes b. Malik ve Semra b. Cundeb'tir." Bu hususta kendisine sorulunca şoyle dedi: "Enes'e gelince: O, omrunun sonlarında haberleri karıştırmaya başlamış, kendisine fetva sorulunca, kendi aklından fetva verir olmuştur. Bu durumda ben onun aklını taklid etmem. Ebu Hureyre'ye gelince; o, duyduğu her şeyi -manası uzerinde kafa yormadan- rivayet etmiş nasih-mensuhu bilmeyen biridir."

Ebu Yusuf ise şunu rivayet eder: "Ebu Hanife'ye şoyle dedim: "Bize Rasul (s)'un hadisi geliyor ve kıyasımızla celişiyor. Bunu ne yaparız?" dedi ki: "Eğer o hadisi sika (guvenilir) raviler aktarmışsa onu alır, re'yi terkederiz." Dedim ki: "Ebu Bekir (r) ve Omer (r)'in rivayeti hakkında ne dersin?" Dedi ki: "O ikisinden iyisini nerden bulacaksın!" Dedim ki: "Peki Ali (r) ve Osman (r)?" Dedi ki: "Aynı şekilde." Butun Sahabe'yi saymaya başladığımı gorunce şoyle dedi: "Bazı adamların dışında, Sahabe'nin tumu adildir." İstisnalardan olarak, Ebu Hureyre ve Enes b. Malik'i zikretti."

İbrahim en-Neha'i'den şu soz aktarılmıştır: "Arkadaşlarımız Ebu Hureyre'nin bazı hadislerini terkederdi." A'meş, en-Neha'i'de şunu nakletmiştir: "Ebu Hureyre'nin her hadisiyle amel etmezlerdi."

Es-Sevrî, Mansur-İbrÂhim kanalıyla der ki: "Ebu Hureyre'nin hadisinde bir şey goruyorlar ve onun hadislerinden; Cennet ve Cehennem'in sıfatları, Salih amellere teşvik veya Kur'anda bahsi gecen bir kotulukten menetmekle ilgili hadislerin dışındakilerle amel etmiyorlardı."

Ebu ŞÃ‚me, A'meş'ten şunu nakleder: "İbrÂhim, hadis musahhiydi. Bir hadis duyduğumda ona gider ve hadisi arzederdim. Bir gun Ebu SÂlih'in Ebu Hureyre kanalıyla rivayet ettiği hadislerden birini kendisine arzettim. Bana şoyle dedi: "Ebu Hureyre'yi bırak! Alimler onun bir cok hadisini terkederdi."

Ebu Cafer el-İskÂfî der ki: "Ebu Hureyre'ye gelince: O, rivayetinden pek hoşlanılmayan şeyhlerimizden olup, Omer (r) kendisini tartaklamış ve şoyle demiştir: "Cok fazla hadis rivayet ediyorsun. Seni, Allah Rasulu'ne yalan isnad edip etmediğini anlamak icin sınayacağım."

İbnu'l-Esîr dedi ki: "Ebu Hureyre'nin rivayetine gelince, cokluğundan dolayı bir topluluk ondan kuşkuya kapıldı."

Âmidî ise şunu kaydetmiştir: "Sahabe Ebu Hureyre'nin cok hadis rivayet etmesinden hoşlanmamıştır. Zira sayının kabarık olması halinde, az rivayet edenlerin maruz kalmadıkları iyi zaptedememe ve karıştırmadan emin olunamaz."

"Musarrat" meselesi Halife Reşid'in huzurunda tartışılıyorken, sesler iyice yukselmeye başladı. Bir grup Ebu Hureyre'nin konuyla ilgili hadisiyle iddiasını delillendirmeye calışırken, diğer taraf Ebu Hureyre'nin itham edilen bir ravi oluşundan dolayı hadisi reddediyordu. Halifede ikinci tarafa meyletti.
__________________