Allah’ın kanunu, sunneti. Âdet, geri donmek manasına olan Avd’dan isimdir. Aslı avdettir. Aynı zamanda Âdet; İsti’mÂlin eş anlamlısıdır. Âdet, Kur’an-ı Kerim’de “Sunnet” lÂfzı ile teblîğ buyurulmuş ve mufessirler tarafından dustûr, kanun diye izah edilmiştir. Kur’an-ı Kerim’in AhzÂb, FÂtır, Fetih gibi bircok surelerinde Âdet, hep sunnet lÂfzıyla tabir buyurulup, butun bunlarda Allah’ın Âdetlerinden, kanunlarından sozedilmiş ve Âdetullah’ın değişmesinin mumkun olmadığı bildirilmiştir. Âdetullah ile ilgili ayetlerin coğunda, bilhassa gecmiş ummetlerin muşriklerine, dunyevî ve uhrevî ceza tayininde carî bulunan ilÂhî kanun tebliğ edilmiştir. (bk. el-EnfÂl, 8/38; el-İsrÂ, 17/76-77; el-FÂtır, 35/42-43)
Âdet; selim tabiatlarda makbul olup, devamlı yapılan işlerde insanların icinde istikrar bulmuş hususlardan ibÂrettir. Âdet uc ceşittir: Genel orf Âdetleri (ayak basma gibi.) Ozel orf; (her grubun terimleri. Nahiv’de ref’ kelimesi gibi.) (Şer’î orf, salÂt, zekÂt ve hac gibi. Bunlarda lugat manasının yerine şer’i manalar kullanılır) (et-TehÂnevî, KeşşÃ‚f-u IstılÂhÂti’l-Funûn, İstanbul 1984, II, 958)
İlÂhî Âdetler, kevnî ve ilÂhî sunnetlerdir. Tabiat kanunları Âdetullahtır Kevnî sunnetler, Allah’ın genel hikmeti gereği değişmez. (el-Fetih, 48/23) Şu kadar ki bazı kere ozel tercih hikmeti gereği CenÂb-ı Allah sebebi veya tesiri yok eder. Sebepsiz veya alışılmamış sebeplerle musebbibÂtı yaratır; boylece ÂdÂt-ı İlahiyye haricinde harikulÂde olaylar yaratır.
Kevnî sunnetlerin veya tabiat kanunlarının koyucusu olan mutlak yaratıcı, harikulÂdeye has olan birtakım kanunlar koymaktadır. İşte o kanunlara gore, bazen insanlar aracılığıyla birtakım harikulÂde olaylar meydana gelebilir.
CenÂb-ı Hakk, Kur’an-ı Kerim’de Âdetullah’ı ve hikmetlerini zikrederek Muslumanlara, daha once bilmedikleri her şeyin varlığını bildirdi ve kendisinin yaratıklar uzerinde kanunları olduğunu haber verdi. Bu gercekten hareketle, bu sunnetleri bir ibret ve nasihat olmak uzere en guzel bir şekilde “Allah’ın Sunnetleri İlmi” diye bir ilim dalında toplayıp incelemek mumkundur. Bilindiği uzere Allahu TeÂlÂ, bazı ayetlerde kanunlarını acıkca gostermiştir. Bazan sebebi bir ayette, onun sonucunu da diğer bir ayette zikretmiştir. O, gecmiş milletlerin haberlerini zikrederken genellikle Âdetini zımnen gostermiştir. Adetullah’ı izah eden ayetlerden bazısı şunlardır:
“Biz bir Resul gondermedikce, hicbir kimseye azap edecek değiliz.” (el-İsrÂ, 17/15)
“Allah, bir topluma verdiği nimeti, onlar kendilerinin (iyi) hÂlini (fenalığa) cevirmedikce bozmaz.” (er-Ra’d, 13/11)
Bunlardan başka, Allah’ın, peygamberlerini fertlere değil toplumlara gonderdiğini (Hûd, l l/25), cihada icabet etmeyen bir kavmin yerine başka bir kavmi getireceğini (et-Tevbe, 9/38-39), servetin sadece zenginler arasında donup dolaşan bir şey olmaması icin zekÂt ve sadakaların yanı sıra, ganimetlerden fakirlere daha fazla pay verilmesini (el-Haşr, 59/7) belirten ayetler Âdetullah’ı ifade eden hukumlerdir.
__________________
Âdetullah nedİr
Dini Sohbetler0 Mesaj
●37 Görüntüleme
- ReadBull.net
- Kültür & Yaşam & Danışman
- Eğitim Öğretim Genel Konular - Sorular
- Dini Sohbetler
- Âdetullah nedİr
-
12-09-2019, 10:33:27