NEFS: “Nefs” sozcuğu, bir şeyin ic ve dış yapısıyla ve ozellikleriyle tamamını, yani oz yapısını, şahsına ozguluğunu ifade etmek uzere kullanılan bir zamirdir. (Lisanu’l-Arab ; c: 5, s: 647–652)
Buna gore “nefs” sozcuğunun zamir olarak anlamı “kendi, zatı” demektir. Nitekim sozcuğun Kadim Arapcada ediplerce bu anlamda kullanılmış olduğunun klÂsik metinlerde yuzlerce orneği mevcuttur.
“Nefs” denilince her şeyden once “insan” hatıra gelirse de, Allah’ın yarattığı her canlı varlık bir “nefs”tir. Yani her canlının bir “kendisi, zatı, kimliği” vardır ve buna “nefs” denir.
Lisanu’l-Arab ’ta genişce acıklandığına gore, belirli alÂkalardan dolayı bu sozcuk mecaz olarak “ruh [can]”, “nefes”, “kan”, “benlik [ego]”, “kalp [zihin]”, “ic”, “buyukluk”, “yucelik” anlamlarında da kullanılmaktadır. Mesel “can”, “kan” ve “nefes”in [teneffus edilen havanın]” da “ n-f-s” sozcuğuyle ifade edilmesinin sebebi “lazımiyet” alÂkasından dolayıdır.
Coğulu “nufus” ve “enfus” kalıplarıyla ifade edilen “nefs” sozcuğu, Kur’Ân’da tekil ve coğul formlarıyla 295 yerde gecmiş ve hem Allah icin hem de diğer canlılar icin kullanılmıştır.
“Nef s” sozcuğu Allah icin kullanıldığında, sozcuğun yukarıda verdiğimiz tanımının kapsadığı ozelliklerin hepsini icerir. Yani Allah’ın zatî ve subutî sıfatlarının tamamını ifade etmiş olur.
__________________