Dunya hayatı, her insanın, asıl ve sonsuz ahiret yurduna ulaşmadan once imtihan olduğu gecici bir mekandır. Her insanın fıtratına uygun olarak yaratılan imtihanların bir amacı, insanı imani anlamda olgunlaştırmak, onu sonsuz ahiret hayatına hazırlamaktır.

İnananların dunyada yaşadıkları imtihan konularının neler olabileceği ve bunlar esnasında gosterdikleri guzel tavır Kuran'da şu şekilde tarif edilmiştir:

“Andolsun, Biz sizi biraz korku, aclık ve bir parca mallardan, canlardan ve urunlerden eksiltmekle imtihan edeceğiz. Sabır gosterenleri mujdele. Onlara bir musibet isabet ettiğinde, derler ki: "Biz Allah'a ait (kullar)ız ve şuphesiz O'na donuculeriz." Rablerinden bağışlanma (salat) ve rahmet bunların uzerinedir ve hidayete erenler de bunlardır.” (Bakara Suresi, 155-157)

Zenginlikle imtihan:

İnsan bolluk, zenginlik ve cok buyuk nimetler icindeyken de Allah'ın razı olacağı umulan guzel ahlakı gosterip gostermediğiyle denenir. Cunku bolluk dunyanın gecici suslerine dalan insan icin bir deneme, Allah'ı ve ahireti unutturup yanıltan bir etken olabilir. Ama imanlı bir insan ne kadar buyuk nimetler icinde olursa olsun asla Allah'a karşı nankorluk etmez. "Gercekten ben, mal (veya at) sevgisini Rabbim'i zikretmekten dolayı tercih ettim." (Sad Suresi, 32) ayetinde haber verildiği uzere zenginliği yalnızca Allah rızası icin isteyen Hz. Suleyman bu konuda verilecek en guzel orneklerden biridir.

İnkarcıların Baskısıyla, Tuzak ve Zulumleriyle İmtihan

İnkarcıların hayrı engellemek icin yaptıkları zorbalıklar, muminler icin birer imtihandırlar. Mumin, “... sizden once kendilerine kitap verilenlerden ve şirk koşmakta olanlardan elbette cok eziyet verici (sozler) işiteceksiniz. Eğer sabreder ve sakınırsanız emirlere olan azimdendir.” (Al-i İmran Suresi,186) ayetinin hukmu gereği, bunların hepsinin imtihanın bir parcası olduğunu bilir ve bunlara sabır gostermenin guzelliklere acılan bir yol olduğunu unutmaz.

Hastalıkla İmtihan:

Mumin, hastalığın Allah'tan gelen bir deneme olduğunun bilincindedir. Kendisine isabet eden ağır hastalıkta, bunun Allah'tan gelen bir imtihan olduğunun farkına varan ve yardımı yalnızca Allah'tan dileyip tevekkullu tavrını koruyan Hz. Eyup bu konuda cok guzel bir ornek teşkil eder. Ayrıca şiddetli bir hastalık, kamil bir imana sahip olmayan insanın cabuk yılgınlık gosterebileceği ya da manevi zaaflarını ortaya cıkarabilen bir durumdur. Ancak bu zaafının farkına varan kişi, samimi iman sahibi ise hemen bunu telafi yoluna gider. Boylece hastalık onun hatasını fark etmesine yol actığı icin bir guzellik halini alır.

Fakirlik ve Aclık Korkusuyla İmtihan:

Şeytan, zayıf imanlı kimselere fakirlik korkusu verebilir. Bir Kuran ayetinde şeytanın cabası şoyle bildirilmiştir:

“Şeytan, sizi fakirlikle korkutuyor ve size cirkin-hayasızlığı emrediyor. Allah ise, size Kendisi'nden bağışlama ve bol ihsan (fazl) vadediyor. Allah (rahmetiyle) geniş olandır, bilendir.” (Bakara Suresi, 268)

Muminlerse, canlarının, mallarının ve sahip oldukları herşeyin Allah'a ait olduğunu, rızkı verenin de alanın da Allah olduğunu bildikleri icin, bunlarda meydana gelen bir eksilme onların ahlaklarını, duşunce yapılarını ve Allah'a olan sadakatlerini asla etkilemez.

Turlu Korkular:

Bazı insanlar olum korkusuyla, gelecek korkusuyla, sevdiklerini kaybetme ya da başarısızlık gibi korkularla imtihan olduklarında herşeyin kaderde olduğunu unutma gafletine duşebilirler. Oysa bunlar şeytanın kalplere korku salmak icin verdiği telkinlerdir.

Duygusallık:

Değişen şartlardan ruhen etkilenmek gibi Kuran'a ters duşen her hareket, bilinc altına yerleşen duygusallık telkininin bir işaretidir. Muminler bunun şeytandan gelen duygusallık telkini olduğunu bilir ve Kuran'a gore davranırlar.

Karamsarlık ve Umitsizliğe Duşme:

Şeytan karamsarlık ve umitsizlik telkini vererek insanları şevksiz bir ruh haline suruklemeye calışabilir ancak iman edenler bunun bir deneme olduğunu bilirler.

Vesvese ve Kuşkulara Kapılma:

Şeytan gercekte var olmayan olayları insanların kafalarında sanki varmış gibi gosterir. Kişinin sevilmediği, guvenilmediği, başarısız bulunduğu gibi turlu kuşkulara kapılması bu imtihanlara birer ornektir.

Dunya Hayatının Susleri:

Şeytan kişiyi sonsuz ahiret hayatını duşunmekten alıkoyup dunya hayatına yoneltmek icin mal, servet tutkusunu ya da sapkın eğlenceleri suslu gostermeye calışır. Bu susler de kişiye birer imtihan oluşturabilirler.

Ofke ve Kin Duyma:

Şeytan insanlara ofke ve kin telkini vermeye calışır. İnsanların işlerinin planladıkları gibi gitmemesi, yakınlarına sinirlenip kızmaları, gunluk yaşamın bir parcası olan orneğin trafik sıkışıklığı gibi durumlarda ofkelenip Kuran ahlakına uygun olmayan tavırlar sergilemelerini ister. Mumin icin bu tip durumlar, “Onlar, bollukta da, darlıkta da infak edenler, ofkelerini yenenler ve insanlardan bağışlama ile gecenlerdir.” (Al-i İmran Suresi, 134) ayetinin hukmu gereği ofkelerini yendikleri birer imtihan konumundadır.

Muminlerin Alacağı Guzel Sonuc

Dunyadaki imtihan ortamında, sağduyu sahibi insana duşen, vicdanının sesini dinleyip, Allah'ın kendisini bir denemeden gecirdiğini hicbir şekilde unutmamaktır. Samimi kalple Allah'a yonelen bir insan karşısına ne tur bir zorluk cıkarsa cıksın, mutlaka bir kolaylıkla karşılaşacak ve doğruyu bulacaktır. Bu imtihan dunyasının en buyuk sırlarından biri, iman edenler icin mutlak bir kazancla noktalanmasıdır. En buyuk kazanc ise hic şuphesiz, iman edenlerin bu denemeler karşısında gosterdikleri guzel ahlak, cesaret ve metanetin, onların ahiretteki karşılıklarını ve derecelerini artıracak olmasıdır. Allah muminleri Kuran'da şoyle mujdelemiştir:

Hic şuphesiz Allah, muminlerden -karşılığında onlara mutlaka cenneti vermek uzere- canlarını ve mallarını satın almıştır... (Tevbe Suresi, 111)

...Şu halde yaptığınız bu alışverişten dolayı sevinip-mujdeleşiniz. İşte 'buyuk kurtuluş ve mutluluk' budur. (Tevbe Suresi, 111)
__________________