Moskova Ulu Camii… Vıpolzovuy ara sokağında bulunan Moskova’nın ikinci en buyuk ve en unlu camidir. 1894–1904 yılları arasında Moskova’da Musluman topluluğunun artması sebebiyle ve Zamoskvorecye’de bulunan birinci caminin sadece 1500 kişi kapasiteli olması dolayısıyla inşa edilip ibadete acıldı. 1894 yılında Mula Bedretdin Alimov, S. Bakirov ve H. Akbulatov tarafından Car II. Nikolay’ya bir dilekce sunulmuştu. Ama XX. yuzyılın başlangıcında Rusya liberalleşmeye başlamasına rağmen, Maryina koruluğu bolgesindeki bu Moskova’nın ikinci camisini yapmak icin 10 sene beklemek lazımdı. Nihayet 1904 yılında Tatar tuccar Salih Erzin’in maddi yardımıyla inşa edildi. Yapıldıktan sonra Sovyet doneminde bile insanlara kapısını hic kapamayan ve vazifesini hep goren tek camiydi. En zor durumlarda tek bir Cuma bile kacırmadılar buradaki Musluman ahali. Ulu cami sadece Moskova Muslumanları icin değil, butun Sovyetler Birliği ve Rusya’da yaşayan dindar insanlar icin onemli bir rol oynadı.
1980 yılında Moskova’da yaz olimpiyat oyunları olduğunda cami, Olimpiyskiy spor kompleksinin yanında bulunması dolayısıyla yıkılması gundeme geldi. Ama Moskova’daki İslam Âlimleri ve Arap ulkelerin buyukelcileri Ulu Cami’yi yıkılmaktan kurtardılar. 1996 yılından beri Ulu Cami’nin yanında ayrı bir binada Moskova Muftuluğu de bulunuyor.
Farklı yıllarda hizmet eden ve Allah’ın yolundan hic şaşmayan Ulu Cami imamlarından bazıları İsmail Muştariy, Ahmetzyan Mustafin, Rızautdin Basırov, Ravil Gaynutdin, Rais Bilalov,İldar Alautdinov, Mustafa Kutukcu. Butun imamlar Allah’ın emir ve yasaklarını insanlara iletmeye calıştılar. Ulu Cami kendi imamlarıyla gurur duyuyor.
2005 yılının Mayısında restore edildikten sonra 75 metre yuksekliğindeki minaresiyle Ulu Cami Kremlin Sarayından da gorulebiliyor. 30 Haziran 2008 yılında Moskova Tarih – Kultur Bilirkişi Kurulu, camiyi kultur mirasından biri saymaya karar aldılar. Ancak 2009 yılının Kasım ayında bu karar iptal edildi.
11 Eylul 2011 yılında caminin ana binası tamamen tahrip edilmişti. Ulu Cami’nin kapısı iyi kalpli ve temiz niyetli insanlara hep acıktı. Moskova bolgesinin ve Rusya’nın muftusu Albir Krganov’a gore ABD’deki facia bir sene sonra Moskova’da kendimizin faciası oldu. 2013 yılına kadar caminin engelliler icin de daha uygun yeni binasının yapılması planlanmakta.
Moskova Tarihî Cami… 1816 yılında Moskova’da yaşayan Musluman tuccarlar Makay Abdulov, Nadran İzmaylov, Mirza Radi Navruzov ve Mula Abdula Uzbekov imparatora Kazan’daki ve St. Petersburg’daki taştan yapılmış minareli camiler gibi bir cami yapma teklifi sundular. Minareli caminin yapılması hukumdar tarafından yasaklanmıştı. Sadece 1823 yılında Musluman topluluğundan tuccar Haşalov, dışarıdan bakıldığında ev gibi duran ve camiye hic benzemeyen dua evini yapma izni almıştı. 1823 yılının sonbaharında Tatar Musluman topluluğu tarafından tek katlı dua evi yapılmıştı. 1880’de ise yeni duzenleme planı onaylanmıştı.
Yapıldıktan sonra Moskova Tarihî Camii butun imtihanlara rağmen zor zamanları inananların dualarıyla ve umitle gecirip ayakta kalabildi. Sovyetler Birliği doneminde caminin imamı Abdulla Hazrat kurşuna dizilmekle kalmadı, 1939 yılında cami kapatılıp minaresi tahrip edildi. Caminin binasında askerlik şubesi kurulduktan sonra basım evi ve atolyeler acıldı. İnsanların cabalarıyla 1991 yılında Musluman topluluğuna caminin binası geri verildi. Caminin yeniden yapılmasında Suudi Arabistan Buyukelciğinin de buyuk yardımı oldu. 1993 yılında Mayıs ayında acıldı. Gunumuzde camide İslam temelleri ve Arapca dersleri verilen medrese calışıyor. Dersler Rusca ve Tatarca veriliyor.
Moskova Anıtsal Camii… Moskova’da Tapma Dağında Zafer parkında kurulmuş Anıtsal Cami II. Dunya Savaşında olmuş olan Musluman askerlerin anısına yapılmıştır. Moskova bolge meclisinin milletvekillileri tarafından Rusya meclisine caminin kurulmasına karşı bir şikayet gonderilmesine rağmen cami Moskova belediye başkanının yardımıyla Tataristan, Başkurdistan, Adıgeya, Kazakistan devletlerinin maddi desteği ve Rusya devletinin de finanse etmesi sayesinde kuruldu. 6 Eylul 1997’deki acılış torenine Kazakistan devlet başkanı N. Nazarbayev, Başkurdistan devlet başkanı M. G. Rahimov, Tataristan devlet başkanı M. Ş. Şaymiyev ve Moskova belediye başkanı katıldı.
Caminin dış cehresi Tatar, Ozbek, Kafkas gibi uc farklı Musluman mimarlık ekolunun geleneklerini iceriyor. Camiye bağlı medrese ve cemaat var. Ana salonun altında imamların calışma odaları, iş yerleri ve sınıflar bulunmaktadır.1998 yılından beri caminin imamı Şamil Alautdinov. 2000–2012 yılları arasında ikinci imam olarak Moskova Devlet İslam Universitesi’nden mezun olan Rinat Alautdinov da tayin edildi.
Yardyam Camii… Moskova’da Otradnoye bolgesinde bulunan Yardyam Camii, İnam Şii Camii, Ortodoks kilisesi ve sinagog da olan bir komplekste bulunuyor. 1996 yılında Tatar Hilal Vakfı’nın girişimi uzerine inşaat başladı. Acılış toreni 14 Eylul 1997’de yapıldı. İki simetrik minarenin yukselliği 41,5 metre, kubbenin capı 26 metredir. Yardyam Camii 2000 kişi kapasiteli.
Aynı yerde camiye bağlı 200-250 oğrencinin eğitim gorduğu medrese, helal et mağazası, Musluman kitap mağazası bulunmaktadır. Muslumanlar burada verilen cenaze hizmetlerinden, iftar, bağış yemeği yapılan kahvenin hizmetlerinden yararlanabilirler.
Yalnız kaldığında, zor zamanları gecirdiğinde, gidecek yer yokken sizin icin bir kapı hep acık kalıyor. Bu Allah’ın kapısıdır. Beş vakitte o kapıya daveti duymak Allah’ın merhametine kavuşmak demektir. Gurbette bulunduğunda, kendini yetim gibi hissettiğinde İslam yolundan şaşmamak ve butun zorluklara rağmen bu yolda yurumeye devam etmek gercek cesarettir. Ataların cesareti oğullar icin huzuru ve din hurriyetini sağladı. Mevlana Celaleddin Rumi’nin soylediği gibi “Gonlu ışık yakmayı, aydınlanmayı oğrenen kişiyi, guneş bile yakamaz.” Bir yola başlarken vazgecmezseniz doğru kapıya gelirsiniz.

Nurnet.com
__________________