Hurma, Kuran’da pek cok ayette bahsi gecen, cennet nimetleri arasında “eşsiz-hurma” (Rahman Suresi, 68) ifadesiyle nitelendirilen bir meyvedir. Allah’ın Kuran’da bildirdiği bu meyve incelendiğinde, pek cok onemli ozelliği olduğu ortaya cıkmaktadır. Bilinen en eski bitki ceşitlerinden biri olan hurma, gunumuzde lezzetinin yanı sıra besleyici ozelliği nedeniyle de tercih edilen bir besindir. Her gecen gun keşfedilen faydaları hurmayı, hem gıda hem de ilac olarak kullanılan bir besin haline getirmiştir. Hurmanın sahip olduğu bu ozelliklere Meryem Suresi’nde dikkat cekilmiştir. Derken doğum sancısı onu bir hurma dalına surukledi. Dedi ki: “Keşke bundan once olseydim de, hafızalardan silinip unutuluverseydim.” Altından (bir ses) ona seslendi: “Huzne kapılma, Rabbin senin alt (yan)ında bir ark kılmıştır.” Hurma dalını kendine doğru salla, uzerine henuz oluşmuş-taze hurma dokuluversin.” Artık, ye, ic, gozun aydın olsun… (Meryem Suresi, 23-26)
Allah’ın, Hz. Meryem’e “hurma yemesini” bildirmesinin pek cok hikmeti vardır. Allah’ın Hz. Meryem’in doğumunu kolaylaştırmak icin sunduğu nimetlerden biri olan hurmanın, ozellikle hamile ve doğum yapan kadınlar icin onemi ve faydaları, bugun bilimsel olarak da bilinmektedir. Hurma, icerdiği %60-65 oran ile en cok şeker iceren meyvelerden biridir. Doktorlar, hamile kadınlara doğum yaptıkları gun meyve şekeri iceren yiyecekler verilmesi gerektiğini belirtmektedirler. Bunun amacı, annenin zayıf duşen vucuduna enerji ve canlılık kazandırmak, aynı zamanda da yeni doğan bebeğe gerekli olan sutun oluşabilmesi icin, sut hormonlarını harekete gecirmek ve anne sutunu coğaltmaktır.
Ayrıca doğum sırasında meydana gelen kan kaybı, vucut şekerinin duşmesine sebep olur. Hurma vucuda tekrar şeker girişinin sağlanması acısından onemlidir ve tansiyon duşmesini de engeller. Kalori değerinin cok yuksek olması sebebiyle hastalıktan gucsuz duşmuş ya da yorgun olan kimseler icin ozellikle cok faydalıdır.
Bu bilgiler, Allah’ın Hz. Meryem’e, hem kendisine enerji ve canlılık verecek hem de bebeğin tek gıdası olan sutun meydana gelmesini sağlayacak “hurma”dan yemesini bildirmesindeki hikmetleri ortaya koymaktadır. Orneğin hurma, insan vucudunun sağlıklı ve zinde kalabilmesi icin hayati onem taşıyan 10’dan fazla element icermektedir. Bu nedenle gunumuzde bilim adamları, insanın sadece hurma ve suyla yıllarca yaşayabileceğini belirtmektedirler.115Bu konuda tanınmış uzmanlardan biri olan V. H. W. Dowson ise, bir hurma ve bir bardak sutun bir insanın gunluk besin ihtiyacını karşılamaya yeteceğini soylemektedir.116
Hurmada bulunan oksitosin maddesi de, modern tıpta doğumu kolaylaştırıcı bir ilac olarak kullanılmaktadır. Oksitosin, doğumu kolaylaştırıcı etkisi nedeniyle pek cok kaynakta “rapid birth” yani “hızlı doğum” ifadesiyle tanımlanmaktadır. Doğum sonrasında ise anne sutunu artırıcı etkisiyle bilinmektedir.117 Oksitosin esas olarak beyinde salgılanan, doğum sancılarını başlatan bir hormondur. Doğum oncesi vucudun tum hazırlıkları bu hormon sayesinde başlar. Hormonun etkisi, ana rahmini oluşturan kaslarda ve anne sutunun salgılanmasını sağlayan kas yapısındaki hucrelerde gorulur. Doğum esnasında ana rahminin etkili olarak kasılması doğumun gercekleşebilmesi icin son derece onemlidir. Oksitosin de, rahmi oluşturan kasların cok guclu bir şekilde kasılmasını sağlar. Ayrıca oksitosin, yeni doğmuş olan bebeğin beslenmesi icin anne sutunun salgılanmasını başlatır. Hurmanın tek başına bu ozelliği -oksitosin icermesi- bile Kuran’ın Allah’ın vahyi olduğunun onemli bir delilidir. Hurmanın tıbbi olarak faydalarının tespit edilmesi ancak yakın tarihlerde mumkun olmuştur. Halbuki Kuran’da yaklaşık 1400 sene evvel Allah’ın Hz. Meryem’e hamilelik doneminde hurma ile beslenmesini vahyettiği bildirilmektedir.
Ayrıca hurmada insan vucuduna bol miktarda hareket ve ısı enerjisi kazandıran, vucutta parcalanıp kullanılması kolay olan bir şeker turu bulunmaktadır. Ustelik bu şeker kan şekerini hızla yukselten glikoz değil, meyve şekeri fruktozdur. Ozellikle şeker hastalarında kan şekerinin hızla yukselmesi, pek cok organı olumsuz olarak etkiler, ancak en cok hasar goren organ ve sistemler goz, bobrekler, kalp-damar sistemi ve sinir sistemidir. Gozde gorme kaybına kadar varan rahatsızlıklar, kalp krizi, bobrek yetmezliği gibi pek cok ciddi hastalığın en onemli nedenlerinden biri, kan şekeri yuksekliğidir.
Hurma icerik olarak cok ceşitli vitamin ve minerale sahiptir. Lif, yağ ve proteinler acısından da cok zengindir. Hurmada sodyum, potasyum, kalsiyum, magnezyum, demir, kukurt, fosfor ve klor da bulunmaktadır. Hurma ayrıca A vitamini, betakaroten, B1, B2, B3 ve B6 vitaminlerini de icerir. Hurmada bulunan vitamin ve minerallerin, normal insan vucudunda ve hamilelik zamanlarındaki faydalarından bazılarını ise şoyle sıralayabiliriz:
*Hurmanın besleyici oranının gucu, icerdiği uygun mineral dengesinden kaynaklanmaktadır. Hurmada, hamilelikte kadınların alması gereken bir B vitamini olan folik asit de bulunmaktadır. Folik asit (B9), vucutta yeni kan hucresi yapımında, vucudun yapı taşı olan amino asitlerin yapımında ve hucrelerin yenilenmesinde onemli gorevler ustlenen bir vitamindir. Bu yuzden hamilelikte folik asit ihtiyacı belirgin şekilde artar ve gunluk ihtiyac iki katına cıkar. Folik asit seviyesi yetersiz olduğunda yapısal olarak normalden buyuk, ancak işlevleri duşuk alyuvar hucreleri meydana gelir ve kansızlık belirtileri ortaya cıkar. Ozellikle hucre bolunmesinde ve hucrenin genetik yapısının oluşmasında onemli rol oynayan folik asit, hamilelik sırasında gereksinimi iki katına cıkan tek maddedir. Hurma da, folik asit acısından cok zengin bir besin turudur.
*Ote yandan hamilelikte meydana gelen uzun sureli bulantı ve fiziksel tepkimeler nedeniyle potasyum eksikliği acığa cıkar ve bu durumda da potasyum takviyesi yapılması gerekir. Hurmada bol miktarda bulunan potasyum bu acıdan buyuk onem taşıdığı gibi, vucuttaki su dengesinin korunmasında da son derece etkilidir. Ayrıca potasyum, beyne oksijen gitmesine de yardımcı olarak berrak duşunebilmeyi sağlar. Bununla beraber vucut sıvıları icin uygun alkalik ozelliği sağlar. Zehirli vucut atıklarını dışarı atması icin bobrekleri uyarır. Yuksek kan basıncını duşurmeye yardım eder ve sağlıklı deri oluşumunu sağlar.118
*Hurmanın icerdiği demir, kırmızı kan hucrelerinde bulunan hemoglobin sentezini kontrol eder ve bu da hamilelikte kansızlığın engellenmesini ve bebeğin gelişimi icin hayati onem taşıyan kandaki alyuvarlar dengesinin uygun hale gelmesini sağlar. Bilindiği gibi alyuvarlar kanda oksijen ve karbondioksiti taşıyarak hucrelerin canlılığını surdurmesinde rol oynarlar. Cok fazla demir icermesi sebebiyle, bir insan gunde 15 tane hurma yiyerek vucudunun demir ihtiyacını karşılayabilir ve demir eksikliğinden kaynaklanan rahatsızlıklardan korunmuş olur.
*Hurmada bulunan kalsiyum ve fosfat ise, iskelet oluşumu ve vucudun kemik yapısının dengelenmesi icin cok onemli elementlerdir. Hurma, icerdiği bol fosfor ve kalsiyum ile kemik zayıflığına karşı bunyeyi korur ve bu hastalıkların azaltılmasına yardım eder.
*Bilim adamları hurmanın stres ve gerginliği giderici etkisine de dikkat cekmektedirler. Berkeley Universitesi uzmanlarının yaptığı araştırmalar, sinirleri guclendiren B6 vitamininin ve kasların calışmasında onemli rol oynayanmagnezyum mineralinin hurmada yuksek miktarda bulunduğunu ortaya koymuştur. Hurma ayrıca icerdiği magnezyum ile, bobrekler icin de son derece onemlidir. Bir insan gunde 2-3 tane hurma yiyerek vucudunun magnezyum ihtiyacını karşılayabilir.119
*İcerdiği B1 vitamini ile sinir sisteminin sağlıklı olmasını kolaylaştırır. Vucuttaki karbonhidratların enerjiye cevrilmesine, protein ve yağların vucudun diğer ihtiyacları icin kullanılmasına yardımcı olur. B2 vitaminiyle de, vucudun enerji sağlaması ve hucrelerin yenilenmesi icin protein, karbonhidrat ve yağların yakılmasına yardımcı olur.
*Hamilelikte A vitaminine olan ihtiyac da artar. Hurma, icindeki A vitamini sayesinde, gorme gucunu ve vucut direncini artırır, kemik ve dişlerin guclenmesini sağlar. Hurma, betakaroten acısından da son derece zengindir.120Betakarotenin hucrelere saldıran molekulleri kontrol altına alarak, kanseri onleyici ozelliği vardır.
*Ayrıca diğer meyveler genellikle protein acısından yetersizdir, ancak hurmaprotein de icermektedir.121 Bu ozelliği sayesinde vucudun hastalıklara ve enfeksiyonlara karşı korunmasını sağlar, hucreleri yeniler ve vucut sıvısını dengeler. Orneğin et de faydalı bir gıdadır ancak ozellikle boyle bir donemde taze bir meyve olan hurma kadar fayda vermeyebilir. Hatta boyle bir donemde etin fazla tuketilmesi vucutta zehirlenmeye neden olabilir. Hazmı kolay olan, hafif sebze, meyve turu yiyeceklerin tercihi daha uygun bir secimdir.
Hurma ile ilgili tum bu bilgiler, Allah’ın sonsuz ilmini ve insanlara olan rahmetini ortaya koymaktadır. Gorulduğu gibi modern tıbbın ancak gunumuzde tespit edebildiği hurmanın -ozellikle de hamilelik donemindeki- faydalarına Kuran’da 14 asır once işaret edilmiştir.
__________________