İslÂm devletlerinde, şehir dışında durarak; musluman tuccÂrdan o anda yanında bulunan ticÂret malının zekÂtını, musluman olmayanlardan ise, gumruk denilen vergiyi toplayan me'mur.
Hukûmetin Âşirlerle musluman tuccardan zekÂtları toplaması, onların bu ibÂdeti yerine getirmelerine yardımcı olmak icindir. ( İbn-i HumÂm)

İslÂm devletlerinde yaşayan zımmî (gayr-i muslim vatandaş) ve harbî (İslÂm hukûmetinden izin alarak, musluman memleketine giden pasaportlu gayr-i muslim) tuccÂrın, mal ve can guvenliklerinin korunmasına karşılık her ceşit ticÂret mallarından alınan v ergiler de Âşirler tarafından toplanırdı. (İbn-i Âbidîn)

Amr bin Şuayb şoyle rivÂyet etti: Musluman olmayan Menbic halkı, hazret-i Omer'e mektûb yazarak; "Bize memleketine girmemize izin ver, ticÂret yapalım. Biz kazanır size de vergi veririz" dediler. Hazret-i Omer, EshÂb-ı kirÂmı (Peygamber efendimizin a rkadaşlarını) toplayıp, mes'eleyi istişÃ‚re etti, goruştu. Uygun gorulunce, Âşirler vÂsıtasıyla uşr (gumruk vergisi) denilen bir vergi almaya karar verdiler. Harbîlerden ilk gumruk vergisi, hazret-i Omer zamÂnında alındı. (İmÂm-ı Ebû Yûsuf)
__________________