Yasak aşkın 110 yıllık tarihcesi


Aşk-ı Memnu ya da bugunku soyleyişiyle 'yasak aşk'. Turk edebiyatının buyuk ustalarından Halid Ziya Uşaklıgil'in gunumuzden tam 110 yıl once yazdığı bu unutulmaz eser, defalarca tiyatro sahnesine iki kez de beyazcama aktarıldı. İlk kez 1974 yılında, o zamanlar cok genc bir yayın kuruluşu olan TRT'nin ilk yerli dizisi olarak seyirciyle buluşan eseri usta yonetmen Halit Refiğ uyarlamıştı. O donemin TV seyircisinin hafızasında siyah- beyaz goruntuleri ve Gulper Refiğ'in ice işleyen etkileyici muziğiyle hatırlanan eser, 34 yıl sonra bu kez farklı bir yonetmen ve farklı bir ekiple cağımıza uyarlandı. İlk uyarlamasında Mujde Ar'ı sinemaya kazandıran Aşk-ı Memnu'nun bunca zamandan sonra yapılan yeni yorumu da ekran karşısındaki seyirciyi soluksuz bırakıyor.
İşte, Halid Ziya Uşaklıgil'in yarattığı karakterler ve onları 34 yıl arayla canlandıran oyuncular. Bu arada diziyi izlemenin keyfi başkadır elbette ama Uşaklıgil'in eserinin lezzetini de edebiyat belleğinizden uzak tutmayın.




İlk uyarlamada Bihter karakterini Mujde Ar canlandırıyordu. Gencecik haliyle kamera karşısına gecen Ar, bu diziden sonra buyuk un kazandı.




Yeni uyarlamada ise Bihter rolunde, genc kuşağın gozde yıldızlarından Beren Saat var.




Artık aramızda olmayan usta aktor Şukran Gungor, ilk uyarlamada Adnan Bey rolundeydi.




Yeni uyarlamada ise aynı rolu deneyimle oyuncu Selcuk Yontem canlandırıyor.




Behlul karakterini ilk olarak Salih Guney beyazcama taşımıştı.





Bu kez aynı rolde Kıvanc Tatlıtuğ var.




Aşk-ı Memnu uyarlamasının sinemaya kazandırdığı genc yıldızlardan biri de Itır Esen oldu. Esen, Adnan Bey'in kızı Nihal'i canlandırıyordu.




Yeni uyarlamada Nihal rolunde Hazal Kaya var.




Turk sinemasının unutulmaz kadın yıldızlarından Neriman Koksal, TRT icin yapılan uyarlamada Firdevs Hanım'ı canlandırıyordu.




Yeni uyarlamada Firdevs Hanım rolunde bir başka usta oyuncu Nebahat Cehre var.




Halit Refiğ'in yaptığı uyarlamada, Adnan Bey'in iki cocuğu Nihal ve Bulend'in ozel oğretmeni Mlle. de Courton'ı Colpan İlhan canlandırıyordu.




Yeni uyarlamada Deniz Hanım'ı Zerrin Tekindor oynuyor.




34 yıl once Bihter'in ablası Peyker rolunde Suna Keskin vardı.




Bu yeni uyarlamada ise aynı karakteri Nur Fettahoğlu oynuyor.







Aşk-ı Memnu'nun yaratıcısı Halid Ziya Uşaklıgil, Turk edebiyatında Batılı anlamda ilk roman yazarlarından biri olarak kabul ediliyor. 1866'da İzmir'de dunyaya gelen yazar, halı ticareti ile tanınmış Uşak kokenli "Uşşakizadeler" ailesinden. Ataturk'un eşi Latife Hanım'ın amcası olan Uşaklıgil'in edebiyat tarihine armağan ettiği yapıtlar arasında Aşk-ı Memnu'nun yanısıra Mai ve Siyah, Nemide, Bir Olunun Defteri, Ferdi ve Şurekası, Kırık Hayatlar da bulunuyor. 20'li yaşlarından itibaren gazetelerde yazıları yayınlanan Uşaklıgil, 1893'te Servet-i Funun'a katılarak edebiyat calışmalarını yoğunlaştırdı. Meşrutiyet'ten sonra bir sure Darulfunun Edebiyat Fakultesi'nde gorev aldı. Cumhuriyet'in ilanından sonra Son Posta gazetesinde yazılar yazdı. 23 Mayıs 1945'te hayata veda etti.
TRT'nin ilk TV dizisi de dahil iki kez beyazcama uyarlanan unlu Aşk-ı Memnu defalarca tiyatro sahnesine de taşındı. Halid Ziya Uşaklıgil'in realist-naturalist romanı olan Aşk-ı Memnu, ilk olarak 1898 yılında Servet-i Funûn dergisinde tefrika edildi. Kitap olarak ilk basımı 1900 yılında yapıldı.






Turk sinemasının usta yonetmenlerinden biri olan Halit Refig, Aşk-ı Memnu'yu, beyazcama uyarladığında 40 yaşındaydı. 1934 İzmir doğumlu olan Refiğ, 1956'da sinema yazıları yazarak mesleğe başladı. Bir yıl sonra Atıf Yılmaz'ın asistanlığını yapmaya başladı. İlk filmi Yasak Aşk'ı 1960'da cekti ki bu da Uşaklıgil'in Aşk-ı Memnu uyarlamasıydı. Ardından aynı eseri bu kez TV dizisi olarak cekti. Yakılan Yorgun Savaşcı dizisi gibi talihsiz bir deneyim yaşadı. 1976-77 yıllarında ABD'de Wisconsin Universitesi'nde, 1984 yılında da Ohio Denison Universitesi'nde eğitim calışmalarına katıldı. Yonetmenin yurtici ve yurtdışında yayımlanmış makalelerinin yanı sıra, Ulusal Sinema Kavgası, Doğu, Batı ve Turkiye, Gerceğin Değişkenliği /Kemal Tahir adlı kitapları var. Refiğ'in unlu filmleri arasında Şafak Bekcileri (1963), Gurbet Kuşları (1964), Haremde Dort Kadın (1965), Bir Turke Gonul Verdim (1969), Aşk-ı Memnu (TV), Yorgun Savaşcı (TV, Gosterime girmedi), İhtiras Fırtınası (1983), Teyzem (1986), Kurtar Beni (1987) yer alıyor.


__________________