Hattat Yusuf Sezer, hattın Kur’an-ı Kerim’e bağlı yazılan ilahi bir kelam olduğunu belirterek, “İlk hat sanatkÂrı Hz. Ali Efendimiz’dir” diyor.
Kur’an yazısının sağdan sola yazıdığını, insanın goz damarının da sağdan sola calıştığına dikkat ceken Sezer, “Bu sanat gozu yormuyor. Yazı yazarken insan eliyle hareketler, kalbe de masaj yapıyor. Harflerin inişli cıkışlı olması goz kaslarının calışmasını sağlıyor” diye konuştu.
Hattat Yusuf Sezer ile hat sanatının tarihcesi ve bu sanatının nasıl oğrenilebileceğini konuştuk...
- Bize hat sanatıyla ilgili bilgi verir misiniz?
- Hat, Kur’an-ı Kerim’e bağlı yazdığımız ilahi bir kelamdır. Asr-ı Saadet’te ve sonrasında Emeviler, Abbasiler, Selcuklular doneminde yazı onemli olmakla birlikte estetik değerini Turklerin İslÂmiyeti secmesi ile buldu. İlk Turk hat sanatkÂrlarımızdan Amasyalı Şeyh Hamdullah Efendi denemelerini saraya arzetmiş, gosterilen yakın alaka neticesinde bu yazı saray cevresine de mecbur kılınmıştır. Sonrasın da da şehzadelerin, Yavuz Sultan Selim’in Amasya’da valiliği doneminde Yıldırım Beyazıt’ın da gayretleriyle bu Şeyh Hamdullah ile tanışmalarıyla hat sanatı Osmanlı zevkine, estetiğine, asaletine uygun olarak şekillenmiş ve bugun okuduğumuz Kur’an-ı Kerim’in o lÂtif yazısı ortaya cıkmıştır. Ve bu yazı Nesih yazısıdır. Saltanatın İstanbul’a taşınmasıyla yazı sanatında da bir şahlanma olmuştur. Sanatta ilerleyen ilk hattatlar Yakut El Mu’tasimi, Ahmet Karahisarî, Hasan Celebi, Mustafa RÂkım gibi hat dehası ve onun talebesi bugun de hattını tercih ettiğimiz Hafız Osman gibi kıymetli şahıslar bu sanata katkı sağlamışlardır. İlk hat sanatkÂrı Hz. Ali Efendimiz’dir. Yazdığı yazıya Kûfi yazı ismi verilmiştir. Son Osmanlı hattatı Hattat Hamit Aytac’tır.
TEYİD VE SOZ VERME
- “Kur’Ân-ı Kerim Mekke’de indi, Mısır’da okundu ve İstanbul’da yazıldı” sozunun “İstanbul’da yazıldı” bolumunu temellendiren unsurlar nelerdir?
- İstanbul’da yaşayan hattatların uluslararası musabakalarda daima almış oldukları birincilikler, bu sozun en guzel temelidir. Bu teyit ediş aynı zamanda bir soz vermedir. Her hoca bu manada kendi talebesini yetiştirir. Cunku sanat hocadan talebeye aktarılan bir geleneksel miras yoludur... İstanbul, butun dunyanın İslÂmî kultur muzesidir. Bu durum ve İstanbul’un iklim şartları da yazının İstanbul’da yazılmasında olumlu etki olmuştur. Medine-i Munevvere’nin kuşak yazıları MuhsinzÂde Abdullah Bey ve Mustafa İzzet Efendi’ye aittir. Ve KÂbe’nin kuşak yazıları da yine Turk hattatları tarafından yazılmıştır. Ortu değişse bile yazı aynı şekilde yeni kumaşa dikilmektedir.
HAT SANATINA İLGİ BUYUK
- Dikkat ve sabır isteyen bu sanata karşı genclerin ilgisi nasıl?
- Son derece canlı tutulan bu sanata genclerin ilgisi oldukca fazla. İstanbul’da bircok yerde oğrenmek isteyenler icin hat kursları duzenlenmektedir. Haliyle İstanbul bu sanatı oğrenmede bir okul konumundadır.
- Hat sanatında hoca talebe arasındaki ilgiden biraz bahseder misiniz?
- Hat sanatında geleneksel olan bir mezuniyet vardır. Hoca belirli zamanlarda calışmalarını oğrenmeye talip olan oğrencilerinin arasından başarılı, sabırlı ve gayretli olanları uzun bir zaman eğitime tabi tutar. Bu sure hoca ve talebinin gayreti ve sabrına bağlı olduğu gibi, tamamen oğrencinin kabiliyetine bağlı olduğunu da soyleyebiliriz. Arzu edilen en az sure ise 7-8 yıl kadardır. Ben de Hattat Hamit Aytac Hocamızdan 8 sene sonrasında icazetimi aldım.
- Hat sanatının insana etkisi var mı?
- Ressam Hasan Kuyruk, meşhur İtalyan ressam Picasso’ya onun yanında calışıp bir şeyler oğrenmek istediğini belirtir. Picasso da “Sen Turksun değil mi?” dedikten sonra oldukca ibretli bir şekilde; “Biz bugun sanatta sizin eski hatta yaptıklarınızı yapmaya calışıyoruz. Hemen ulkene don ve kendi hat sanatını incele” nasihatını vermiştir. Bir Rum doktoru ise; “Gozluk kullanmak istemeyenler hat sanatıyla meşgul olsunlar” demiştir. Cunku yazının hilkatiyle insanın hilkati arasında bir benzerlik vardır. Kur’an yazısı sağdan sola yazılır. İnsanın goz damarı da sağdan sola calışmaktadır. Haliyle bu sanat gozu yormuyor. Yazı yazarken insan eliyle hareketler, kalbe de masaj yapıyor. Harflerin inişli cıkışlı olması goz kaslarının calışmasını sağlıyor.
__________________