GOZ ARDI EDİLEN BUYUK GERCEK TADİL-İ ERKAN.
Selamun Aleykum.
Hadîs-i Şerîfte Şoyle Buyrulmuştur:"Namaz bir terazidir;tamamlayan tam alır."
Tadil-i Erkan gunumuzde bir cok insanların uymadığı malum’dur. O sebeb ile tadil-i erkan’ın ne derece onemli olduğu hakkında aşağıdaki yazıyı dikkat ile okumanızı rica ediyorum uzun diye okumamazlık etmeyiniz lutfen.

İmam-ı Rabbaninin Fetih Han el-Afgani’ye yazmış olduğu mektubunda da şoyle buyrulmuştur:

Kendisiyle amel edilmemeye başlanmış olan sunnetlerden bir sunneti canlandırana yuz şehit sevabı vardır.Ya farzlardan bir farzı veya vaciplerden bir vacibi ihya eden nasıl olur?!

Nitekim Namazda Tadil-i Erkan İmam-ı Ebu Yusuf ve İmam-ı Şafii(Allah onlardan Razı olsun.) indinde farz,bazı Hanefi alimlerince de sunnettir.[Not:İmam-ı Azam'Â gore vaciptir.]
İşte bu , ekseri insanlarca terk edilmiştir. O halde sadece bu ameli ihya etmenin sevabı, Allah yolunda canını vermiş yuz şehidin sevabından daha fazla olur.

İmam-ı Rabbani o zamanda Tadil-i Erkan bir cok kimseler tarafından terk edildi diyorsa gunumuzu artık siz duşununuz.

Abdullah ibni Ebi katade’nin, babasından(Allah ondan razı olsun) rivayet ettiği bir Hadis-i şerifte RasûlullÂh(SallallÂhu Aleyhi ve Sellem):
“Hırsızlık bakımından insanların en kotusu, namazından calan kimsedir” buyurdu.
Bunun uzerine : “Ya RasûlullÂh! Namazından nasıl calar” dediklerinde, “Ruku’unu ve secdesini tamamlamaz.” Buyurdu.[Kaynak:Ahmed ibni hanbel,el Musned,Beyhaki …]

Zeyd ibni Vehb(Allah ondan razı olsun) şoyle anlatmıştır:

Huzeyfe(Allah ondan razı olsun) ruku ve secdeyi tamamlamayan bir adam gorunce ona:
“Kac senedir bu namazı kılıyorsun” dedi
O:”Kırk senedir!”:dedi.
Huzeyfe(Allah ondan razı olsun) da:
“Sen hic namaz kılmamışsın!Eğer bu namaz uzere olecek olsan,Allah-u Te’ala’nın Muhammed(Sallallahu Aleyhi ve Sellem)i yarattığı fıtrat(olan islam) dan başkası uzere olursun. Oysa insan ruku ve secdeyi tamamlayarakda namazını hafif kılabilir” dedi.[Kaynak: Buhari,Sıfau’s-Salat:37,no:758 , 1/279]

Tadil-i erkana riayetsizliğin sebebiyet vereceği bu buyuk felaket[son nefeste imansız olme tehlikesine goturebileceği], insanın sonsuza kadar azaba uğratılacağı anlamına gelmektedir.

Namaz kılan kişi , ruku’da ve secdede olsun,ruku’dan kalkışta ve iki secde arasındaki oturuşta olsun, herbir uzvu yerine yerleşinceye kadar beklemelidir Bunlardan birini unutarak terkedenin sehiv secdesi yapması gerekir.[ Mesel rukû'dan kalktığında vucud dimdik hÂle gelmeli, en az bir kere subhÂnallah diyecek kadar ayakta durup ondan sonra secdeye varmalıdır[nitekim farzlarda sadece Rabben leke’l hamd[رَبَّنَا لَكَ الحَمْدُ]] denerek bu sure doldurulur ancak Rabben leke’l hamd[] derken hareketsiz bir şekilde ayakta durulur Her iki secde arasında da boyle bir tesbih miktarı durmalıdır Yoksa rukû'dan tam doğrulmadan secdeye varmak, birinci secdeden sonra tam doğrulmadan ikinci secdeye gitmek ta'dîl-i erkÂn'a zıddır ]
Not: “Tesbihleri Arapcasına bakıp namazda duzgun okumaya calışalım yukarıdaki Arapcalarında bazı harekeleri eksik. Misal Rabben leke’l hamd’da lekel derken sondaki l’de cezim olması gerek.”

Kasten terkeden ise, İmam-ı Muhammed(Allah ondan razı olsun) ‘a gore Haram, İmam-ı Azam ve İmam-ı Ebu Yusuf(Allah onlardan razı olsun)a gore ise harama daha yakın bir gunahtır.
1.Ruku ve secdede sakin durmak,
2.Ruku ve secdeden başı kaldırmak,
3.Ruku ve secdeden tam doğrulmak,
4.Tam doğrulduktan sonra sakin durmaktır,

Bu durumda bunlardan birini kasten terkeden gunahkar olur ve o namazı bu dort şeyden hicbirini terketmeden iade etmesi vacip olur.
Bunlardan birini bilgisizlik nedeni ile terkeden de gunahkar olur ve onun da namazını iade etmesi vacip olur.Vacip ile farzın yapılmasının gerekliliği hususunda bir fark yoktur.Ancak bir fark vardır ki;o da farzı inkar eden kafir olur.Vacibi inkar eden kafir olmaz.Yoksa kimsenin farz gibi vacibi de terketme luksu yoktur.

Hanefiler kendi ıstılahları uzere farz olma tabirini değilde vacip olma tabirini kullanmışlardır bunun getirisi:
“Vacibi kasten terk eden gunahkar olur.Ama namazı gecerli olur.Fakat gunahı ortadan kaldırmak icin o vacibi işleyerek namazı iade etmesi vacip olur.”

Cumhura gore ise bahsedilen dort yerde tadil-i erkan vaciptir:” Fakat onların dilinde vacip farz ve rukun anlamına geldiğinden kastende olsa yanılarak da olsa tadil-i erkanın terkiyle namaz batıl(gecersiz) olur.”

Kaynak:”Yukarıdaki yazıların cok buyuk kısmı TA’DİL-İ ERKAN adlı kitaptan alınmıştır. Yazar:Ahmet Mahmut Unlu”

Not:” Yukarıdaki yazılarda kitaptan alınarak bazı kısaltmalar yapılmıştır ve bazı eksiklikler yapılmıştır. Bazı terimlerde  yerine a Î yerine ı … gibi terimler yazılmıştır.Eksik hata ve kusurum oldu ise Affetmenizi rica ediyorum.”
__________________