Meleklere İman: İman usulleriyle ilgili zikredilen ayetlerde ve Cibril hadisinde gorulduğu gibi, Allah’a imandan sonra ikinci asıldır. Kişinin mu’min olabilmesi icin meleklere de Kitap ve Sahih Sunnette geldiği gibi iman etmesi şarttır. Meleklere iman etmeyen mu’min kabul edilmez.

Melekler, Allah’ın ikram olunan kulları; kendisi ile rasulleri arasında Allah’ın elcileridir. Melekler, gokler ve yerin muvekkili, Âlemde gercekleşen her hareketi yerine getiren Allah’ın vazifeli kullarıdır. Onlar yaratılış ve ahlak bakımından değerli; zat ve sıfat bakımından tahir (pak ve temiz) fiil bakımından itaatkÂr nurdan yaratılmış varlıklardır.

Allah-u TeÂl melekleri kendisine kulluk icin yaratmıştır. Bazı muşriklerin iddia ettiği gibi melekler, Allah’ın kızları, cocukları ve ortakları değildir. Bu hususta Allah-u TeÂl şoyle buyurmaktadır:

“RahmÂn cocuk edindi dediler. O yucedir. Hayır, (RahmÂn’ın cocukları sandıkları melekler, O’nun) değerli kullarıdır. O meleklerden her kim: ‘Ben O’ndan gayrı bir ilahım’ derse onu cehennemle cezalandırırız. Biz zalimleri işte boyle cezalandırırız.”

Enbiy 26, 29

“Yoksa (Allah) yarattıklarından kızları kendisine aldı da oğulları size mi secti? RahmÂn’a nisbet edilen kız onlardan birine mujdelendiği vakit onun yuzu simsiyah kesilir, ofkesinden yutkunup durur. RahmÂn’ın kulları olan melekleri dişi saydılar. Onların yaratılışına mı şahit oldular (ki boyle soyluyorlar)? Şahitlikleri yazılacak ve bundan sorguya cekilecekler.”

Zuhruf 16, 17, 19

Meleklerin Ozelliklerine Gore Kısımları

Melekler Allah’ın Kendilerine Bahşettiği Ozellik ve Gorev Yonunden Kısımlara Ayrılır:

1) Cebrail:

Cebrail; kalplerin ve ruhların hayatı olan vahiy gorevlisi Allah’ın en değerli mahlûkatlarından biridir. Kur’an’da bircok ayet O’nun Allah ile rasulleri arasında sefirlik gorevi yaptığını anlatmaktadır. Cebrail Ruhu’l-Emin, Ruhu’l-Kudus ve Ruh gibi isimlerle de bilinir: “...Senin kalbine indirdiği icin kim Cebrail’e duşman olursa...”

Bakara 97, 98

“Kur’an’ı kalbine uyarıcılardan olman icin Ruhu’l-Emin indirdi.”

Şuara 193

“De ki, Kur’an’ı Ruhu’l-Kudus Rabb’inden hak olarak indirdi.”

Nahl 102

2) Mîkail:

Mîkail; toprak, bitki ve tum canlıların hayatı olan yağmurun indirilmesi ruzgÂrın ceşitli yonlere estirilmesi ve benzeri şeylerin gorevlisi, buyuk meleklerden biridir:

“Kim Allah’a, Meleklerine, Rasullerine, Cebrail’e ve Mîkaile duşman olursa bilsin ki, Allah da KÂfirlerin duşmanıdır.”

Bakara 98

3) İsrafil:

İsrafil; oldukten sonra tekrar dirilme ve ikinci hayatın sebebi sûra ufleme gorevlisi buyuk meleklerden biridir. Ebu Said (Radiyallahu Anh) şoyle dedi:

“Nebi (Sallallahu Aleyhi ve Sellem):

‘Sur sahibi İsrafil suru eline almış, başını eğmiş ve kulağını vermiş ne zaman onu ufleyeceğini beklerken nasıl rahat edebilirim ki?’ buyurdu.”

Ahmed 3/7/11039, AlbÂnî Sahiha 1079

Onemine binaen Rasulullah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem) gece namazında bu uc meleğin isimlerini zikrederek dua etmiştir:

“Ey Cebrail, Mikail ve İsrafil’in Rabb’i olan Allah’ım gayb ve acıkta olanı bilen sensin. Allah’ım! İhtilaf ettikleri şeylerde kullarına hukum veren ve aralarındaki ihtilafı fasleden Sensin. Kullarının ihtilaf uzere oldukları şeylerde hak uzere kendi izninle bana hidayet ver. Sıratı Mustakime istediğini ulaştıran Sensin.”

Muslim 770/200

4) Olum Meleği:

Olum Meleği; ruhların kabzedilmesine memur buyuk meleklerden biridir. Emri altındaki meleklerle eceli tamamlanan mahlûkatın ruhlarını kabzederler. Hadislerde ifade edildiği gibi, olum meleğinin yardımcıları kulların amellerine uygun bir sıfatta onların ruhlarını almaya gelirler. Kul guzel ameller sahibi, salih bir kişiyse melekler guzel bir sıfatta, değilse cirkin bir sıfatta gelirler. Bu hususa Rasulullah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem)’in şu hadisi delalet etmektedir. Bera bin Azib (Radiyallahu Anh) şoyle dedi:

“Rasulullah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem):

‘Mu’min bir kula olum gelip, dunyadan alakası kesilerek ahirete yoneldiği vakit kendisine yuzleri guneş gibi parlayan beyaz yuzlu melekler iner. Beraberlerinde cennet kokularıyla kokulanmış cennet kefenleri vardır. Bu melekler mu’min kulun başucuna otururlar. Sonra olum meleği gelir ve o da onun başucuna oturur.

Olum meleği:

−‘Ey guzel nefis! Allah’ın bağışlaması ve rızasına cık’ der ve onun ruhunu alır.

KÂfir bir kula olum gelip dunyadan alakası kesilerek ahirete yoneldiği vakit kendisine yuzleri simsiyah kara yuzlu melekler iner. Beraberlerinde kıldan dokunmuş galiz kefenler vardır. Bu melekler o kÂfir kulun başucuna otururlar. Sonra olum meleği gelir ve o da onun başucuna oturur.

Olum meleği:

−‘Ey habis nefis! Allah’ın gazabına ve azabına cık’ der ve onun ruhunu işkenceyle alır’ buyurdu.”

Ahmed 18559, AlbÂnî Cenaiz 199

5) Muakkibat Melekleri:

Kulları onunden ve arkasından gece gunduz koruyan Muakkibat Melekleri vardır. Bunların vazifeleri kulları onunden ve arkasından hazarda ve seferde, uyurken ve uyanıkken muhafaza ederler. Bu hususa Allah-u TeÂlÂnın şu ayeti delalet etmektedir:

“Aranızda sozu gizleyen de, onu acık soyleyen de, geceleyin gizlenen de, gunduzun gorunen de (O’nca) birdir. O’nun onunden ve arkasından takip eden muhafız melekler vardır. O’nu Allah’ın emriyle korurlar...”

Ra’d 10, 11

“O kullarının ustunde tek hÂkimdir. Sizin uzerinize koruyucu melekler gonderir...”

En’Âm 61

Abdullah ibni Abbas (Radiyallahu Anhuma) Ra’d suresi 11. Ayetin tefsirinde şoyle demiştir:

Ayetteki “takip eden...” kelimesinden murat meleklerdir. Onlar kulu onunden ve arkasından muhafaza ederler. Allah’ın kul hakkındaki takdiri geldiği zaman, onu kendi haline terk ederler.

6) Kiramen KÂtibin:

Kiramen KÂtibin adı verilen yazıcı melekler vardır. Bu melekler kulların hayır ve şer amellerini yazarlar. Allah-u TeÂl onlar hakkında şoyle buyurmaktadır:

“İyi bilin ki uzerinizde bekciler, değerli yazıcılar vardır. Yaptığınız şeyleri bilir (ve yazar) lar.”

İnfitar 10, 11, 12

“Cunku biz, amellerinizi yazıyorduk.”

Casiye 29

7) Munker ve Nekir:

Munker ve Nekir ismi verilen kulu kabre defnedildiğinde sorguya ceken meleklerdir. Rasulullah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem) bu hususta şoyle buyuruyor:

“Kul kabrine konduğu ve arkadaşları donup gittiği zaman o, arkadaşlarının ayakkabılarının sesini işitir. Ona iki melek gelir. Bunlar oluyu oturturlar ve ona Muhammed denilen kimse hakkında ne dersin? derler...”

Buhari 1259

8) Rıdvan Ve Cennette Gorevli Melekler:

Cennette gorevli melekler vardır, başları ise Rıdvan’dır.

“Rab’lerinin (azabından) sakınanlar boluk boluk cennete sevk edildiler. Kapıları acılmış olan cennete vardıklarında onun bekcileri onlara: Selam size, ne hoşsunuz, ebedi kalmak uzere buraya girin! derler.”

Zumer 73

“O’nlar adn cennetlerine girerler. Babalarından, eşlerinden ve cocuklarından salih olanlar da kendileriyle beraberdir. Melekler de her kapıdan yanlarına girerek: Sabretmenize karşılık selam size, dunya yurdunun sonu ne guzeldir.”

Ra’d 23, 24

9) Malik Ve Cehennemde Gorevli Melekler:

“Malik ve cehennemde gorevli Melekler vardır, onlara zebani denilmektedir. Başları ise Maliktir.

“Ey iman edenler, kendinizi bir ateşten koruyun ki onun yakıtı insanlar ve taşlardır. O’nun başında gayet katı, şiddetli, Allah’ın emirlerine karşı gelmeyen ve emredildikleri şeyleri yapan melekler vardır.”

Tahrim 6

“Ey Malik, Rabb’in bizim işimizi bitirsin, (bizi yok etsin) diye seslenirler. (Malik): Sizler (burada) kalacaksınız dedi.”

Zuhruf 77

10) Mujdeci Melekler:

Mujdeci melekler vardır. Bunlar mu’minleri vefat anında ve kıyamet gununde guzel bir akıbetle mujdelerler:

“Rabb’imiz Allah’tır deyip sonra istikamet uzere olanların uzerine melekler iner: Korkmayın, uzulmeyin, size soz verilen cennetle sevinin. Biz dunya hayatında da ahiret hayatında da sizin dostlarınızız...”

Fussilet 30, 31

11) Hameletu’l-Arş:

Hameletu’l-Arş adı verilen melekler vardır. Bunlar sekiz tanedir, gorevleri Allah’ın arşını taşımaktır. Kuran o melekleri şoyle acıklamaktadır:

“O gun Rabb’inin arşını, ustlerinde sekiz melek taşır.”

Hakka 17

12) Seyyahun Melekler:

Seyyahun melekleri vardır. Bunlar ilim meclisi bulurlarsa oraya iner ve talim edilen ilme katılırlar. Rasulullah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem)’in şu hadisi buna delalet etmektedir:

“Her hangi bir topluluk Allah’ın evlerinden bir evde toplanıp Allah’ın Kitabını tilavet ederler ve onu aralarında karşılıklı mutala ederek ders yaparlarsa muhakkak onların uzerine sekinet iner. Kendilerini rahmet kaplar. Melekler onların etrafını cepecevre kuşatır ve Allah onları kendi yanında bulunanların icerisinde anar...”

Muslim 2699/38

13) Dağlarla Gorevli Melekler:

Dağlarla gorevli melekler vardır. Aişe (Radiyallahu Anha) şoyle dedi:

“Rasulullah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem):

‘...Başımı kaldırıp semaya baktığım vakit bir bulutun beni golgelendirdiğini gordum. Buluta baktığımda onun icinde Cebrail’i gordum.

Cebrail bana nida edip:

−‘Ya Muhammed! Muhakkak ki Aziz ve Celil olan Allah kavminin sana dediklerini ve korumayı reddettiklerini işitti. Allah sana bu dağlar meleğini gonderdi. Bu meleğe kavmin hakkında ne dilersen emredebilirsin’ dedi. Bunun uzerine Dağlar Meleği bana nida edip selam verdi.

Sonra:

−‘Ya Muhammed! Şuphesiz Allah kavminin sana soylediği sozleri işitti. Ben dağlar meleğiyim. Rabb’in, kavmin hakkında istediğini bana emredesin diye beni sana gonderdi. Şimdi onlara ne yapmamı istersin? Eğer şu iki yalcın dağı Mekkeliler uzerine birbirine kapatıvermemi istersen emret (onları kapatıvereyim)’ dedi.

Ona:

−Hayır, ben Allah’ın bu muşriklerin sulbunden yalnız Allah’a ibadet eden ve O’na hicbir şeyi ortak koşmayan (muvahhid) bir nesil cıkarmasını dilerim, dedim’ buyurdu.”

Muslim 1795/111, Buhari 3231

14) Beytu’l-Mağmur’u Ziyaret Eden Melekler:

Beytu’l-Mağmur’u ziyaret eden melekler vardır. Enes bin Malik (Radiyallahu Anh) şoyle dedi:

“Rasulullah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem):

‘Ben orada İbrahim Aleyhisselam ile sırtını Beytu’l-Mağmur’a dayanmış olarak karşılaştım. Beytu’l-Mağmur’u gordum, ona gunde yetmiş bin melek girer ve bir daha ona donemezler’ buyurdu.”

Muslim 162/259, Buhari 3207

Başka rivayette Rasulullah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem):

‘Beytu’l-Mağmur’a her gun yetmişbin melek girer ve onlar bir daha oraya giremezler’ buyurmuştur.”

El-lu’lu ve’l-Mercan 103

Allah-u TeÂl Beytu’l-Mağmur’a yemin ederek şoyle buyurmuştur:

“Tura, yayılmış ince deri uzerine satır satır yazılmış Kitaba, Beytu’l-Mağmur’a, yukseltilmiş tavana, kaynatılmış denize and olsun ki; Rabb’inizin azabı mutlaka meydana gelecektir.”

Tur 17

İbni Kesir bu ayetin tefsirinde şoyle demektedir:

“Beytu’l-Mağmur meleklerin ibadet ve tavaf ettikleri yerdir. KÂbe nasıl yeryuzu halkının tavaf ve ibadet mekÂnı ise Beytu’l-Mağmur da gokyuzu halkının tavaf ve ibadet mekÂnıdır.”

15) Devamlı İbadet Halinde Olan Melekler:

Kıyam eden melekler Rukû eden melekler ve secde eden melekler vardır. Bunlar bu amellerinde asla futur etmezler. Rasulullah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem) şoyle buyurmuştur:

“Şuphesiz ki ben semanın gıcırtısını duyuyorum. Semanın gıcırdaması kınanmaz, cunku her karış mesafede bir melek ya secde etmekte veya kıyam etmektedir.”

AlbÂnî Sahiha 852

16) İnsanın Yaratılışıyla Gorevli Melekler:

Bu meleklerin gorevi, ceninin ana karnında yuz yirmi gunu tamamladığında ona dort şeyi yazmasıdır. Rasulullah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem)’in şu hadisi buna delalet etmektedir. Abdullah ibni Mes’ud (Radiyallahu Anhuma) dedi ki:

“Bize daima doğru soyleyen ve doğruluğu tasdik olunan Rasulullah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem) şoyle dedi:

‘Sizin her birinizin insan nuvesi, kırk gun anasının karnında meni olarak toplanır. Sonra o madde bir o kadar zaman icinde katı bir kan pıhtısı halini alır. Sonra yine bir o kadar zaman icinde (o madde) bir ciğnem et olur. Sonra Allah bir melek gonderir, bu melek (o cenine ruh ufurur) ve dort kelime ile yani; rızkını, ecelini, şaki yahut said olduğunu yazmakla emrolunur...”

Buhari 6487, Muslim 2643/1

Şaki: Cehennemlik

Said: Cennetlik

17) Melekler Resim ve Kopek Olan Eve Girmez

Meleklerin bir ozelliği de icerisinde resim ve kopek olan eve girmemeleridir. Bu hususta Rasulu Ekrem (Sallallahu Aleyhi ve Sellem) şoyle buyurmaktadır:

“Melekler, icerisinde kopek ve resim bulunan eve girmez.”

Buhari 3039

Meleklerin Fıtri Sıfatları

1) Yaratıldıkları Madde

Rasulullah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem) şoyle buyurmuştur:

“Melekler nurdan yaratıldı, cinler dumansız ateşten yaratıldı, Âdem ise Kur’an’da size vasfedilen şeyden yaratıldı.”

Muslim 2996/60

2) Meleklerin Şekilleri

Abdullah ibni Mes’ud (Radiyallahu Anh) şoyle dedi:

“Rasulullah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem) Cebrail’i kendi suretinde gormuş. Onun altı yuz kanadı var. Kanatlarının her biri ufuğu kaplamış, kanatlarından inci ve yakut gibi mucevherler duşuyordu.”

Ahmed 1/395

Cabir (Radiyallahu Anh) dedi ki:

“Rasulullah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem):

‘Arşı taşıyan meleklerden birini anlatmam icin bana izin verildi. Onun kulak memesiyle omzu arası mesafe yedi yuz senelik yolculuk kadar uzunluktadır’ buyurdu.”

Ebu Davud 4727, Tabarani Mucemu’l-Evsad 4418, AlbÂnî Sahiha 151

Meleklerin İmkÂn ve Gucleri

1) Yaratıldıkları Şekillerin Dışında Şekillere Girebilme İmkÂnına Sahiptirler

“Kitapta Meryem’i de an. Bir zamanlar O ailesinden ayrılıp doğu tarafında bir yere cekilmişti. Onlarla kendi arasına bir perde cekmişti. Bizde ruhumuzu (Cebrail’i) O’na gonderdik. (Cebrail) O’na tam bir insan şeklinde gorundu. Meryem: Ben senden RahmÂn’a sığınırım. Eğer (Allah’tan) korkuyorsan (bana dokunma) dedi.”

Meryem 17, 18

2) İlim Sahibidirler

“Oysa uzerinizde koruyucu (yaptıklarınızı yazıcı) melekler vardır. Değerli yazıcılar. Yaptığınız her şeyi bilirler.”

İnfitar 10, 11, 12

3) İşlerinde Nizamidirler

Meleklerin bu ozelliklerinden dolayı ve bizim de onlar gibi olmamızı istediği icin Rasulullah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem) şoyle buyurmuştur:

Meleklerin Rab’lerinin huzurunda saf durduğu gibi saflar oluşturmayacak mısınız?

Biz:

−Ya Rasulallah! Onlar Rab’lerinin huzurunda nasıl saf yapıyorlar dedik.

Rasulullah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem):

−Birinci safı iyice doldurup tamamlar ve birbirlerine yapışıp kenetlenirler (sonra ikinci ucuncu safları da aynen boyle yaparlar) buyurdu.”

Muslim 430/119

Meleklerin Mu’minlerle Alakaları

1) Mu’minleri Sevmeleri

Ebu Hureyre (Radiyallahu Anh) şoyle dedi:

“Rasulullah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem):

‘Allah bir kulu sevdiği zaman, Cebrail’e; ‘Ben falanı seviyorum, sen de sev’ diye emreder. Cebrail de onu sever. Sonra Cebrail gokte nida edip; ‘Allah falan kimseyi seviyor, bu sebeple siz de onu seviniz!’ der. Akabinde sem ehli de onu sever. Sonra Allah yerdeki insanların gonullerine o kimsenin kabul ve sevgisini kor’ buyurdu.”

Buhari 3029, Muslim 2637/157

2) Mu’minlere Dua İle İstiğfar Edip Salatu Selam Getirmeleri

Ebu Umame (Radiyallahu Anh) şoyle dedi:

“Rasulullah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem):

‘Şuphesiz ki Allah, melekleri, hatta kovuğundaki karınca ve denizdeki balık insanlara hayır oğreten kimselere dua ve istiğfar ederek salÂt ve selam ederler’ buyurdu.”

AlbÂnî Sahihu’l-Cami 1838

Bera bin Azib (Radiyallahu Anh) şoyle dedi:

Rasulullah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem)’i şoyle derken işittim:

“Şuphesiz Allah ve melekleri birinci safa selam etmektedir.”

İbni Mace 997, Ebu Davud 543, Ahmed 4/285, AlbÂnî Sahihu’l-Cami 1839

Ebu Hureyre (Radiyallahu Anh) şoyle dedi:

“Rasulullah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem):

‘Biriniz namaz kıldığı yerde hades yapmadan (veya kalkmadan) beklediği surece melekler ona salÂt eder. Ey Allah’ım! Kulunu bağışla ona acı der’ buyurdu.”

AlbÂnî Sahihu’l-Cami 6727, Ahmed 2/252, İbni Mace 799

3) İlim Meclislerinde Hazır Bulunmaları

Ebu Hureyre (Radiyallahu Anh) şoyle dedi:

“Rasulullah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem):

‘Her hangi bir topluluk Allah’ın evlerinden bir evde toplanıp Allah’ın Kitabını tilavet ederler ve onu aralarında karşılıklı oğrenerek ders yaparlarsa muhakkak uzerlerine sekinet iner. Kendilerini rahmet kaplar. Melekler onların etrafını cepecevre kuşatırlar. Allah da onları kendi indinde bulunanlar icerisinde anar’ buyurdu.”

Muslim 2699

4) Mu’minlerle Beraber Savaşmaları

Rasulullah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem) şoyle buyurdu:

“Ya Eba Bekir! Mujdeler olsun! Allah’ın yardımı geldi. İşte Cebrail, atının dizginini almış ennek’a yokuşuna suruyor!”

AlbÂnî Tahrici Fıkhı’s-Sire 226, İbni Kesir 3/284

Melekler mi? Daha Faziletli Nebiler mi?

Bu meseleye dalmamak bir Musluman icin en hayırlısıdır. Cunku bu mevzua dalıp konuşmanın hicbir faydası yoktur. Rasulullah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem) şoyle buyurmaktadır:

“Kendisini ilgilendirmeyen şeyleri terk etmesi kişinin İslamının guzelliğindendir!”

Tirmizi 2419, 2420, İbni Mace 3976

Bizim uzerimize vacip olan, Meleklere ve Nebilere iman etmektir; iki gruptan hangisinin daha faziletli olduğunu araştırmak değildir. Bununla beraber delillerin arasını cem etme hususunda ŞeyhulislÂmın şu ifadelerini zikretmeyi uygun goruyorum:

“Beşer cennete girip yuksek derecelere erdiği an meleklerden ustun olur. Ancak meleklerin şimdi refiki alada olanları vardır.”
__________________