Efendimiz;

“CenÂb-ı Hak beni terbiye etti.” buyuruyor. (Bkz. Suyûtî, I, 12)

Kırk sene, bir İslÂm ahlÂkı telkin etti. O’na muşrikler bile hayran oldu. O’na “el-Emîn, es-SÂdık” sıfatını verdiler. Bazen ismini soylemez;

“–El-Emîn geldi, en doğru insan geldi.” derlerdi.

Ve bu kırk sene butun muşrikler hayran oldu. Kırk seneden sonra ilk peygamberlik indirildi.

اِقْرَاْ بِاسْمِ رَبِّكَ الَّذِى خَلَقَ

“Yaratan Rabbinin adıyla oku.” (el-Alak, 1)

İlk tahsil, demek ki bir okumakla başlıyor. Neyi okuyacaksın?

لِيَعْبُدُونِ (“…Bana [AllÂhʼa] kulluk etsinler diye.” [ez-ZÂriyÂt, 56])

لِيَعْرِفُونِ (Beni [AllÂhʼı] bilsinler diye…)

AllÂh’a kul olabilmeyi. Nasıl CenÂb-ı Hakk’a yaklaşabilirim?

اِقْرَاْ بِاسْمِ رَبِّكَ الَّذِى خَلَقَ

Allah -celle celÂluhû-’nun ilÂhî azametini oku. İlÂhî kudreti oku, ilÂhî nakışları oku. AllÂh’ın Rasûlu’nu oku. Nasıl bir insanda tecellî eden bir sanat hÂrikası. Zerreden kureye, atomdan galaksilere kadar her şeyi oku.

Ve boylelikle bir hamlıktan kurtulma, nÂdanlıktan kurtulma. Bu nÂdÂnlıktan kurtulmakla okumaya başlayacaksın ilÂhî azameti.

Kulluğunu okuyacaksın. Nicin dunyaya geldin? Kim, seni kim getirdi? Kimin mulkunde yaşıyorsun? Kimin verdiği rızıkla merzuksun? Gidiş nereye? Geliş niye, gidiş niye? Bu akış nereye?

Bunun bir idrÂki icinde olabilmek. Bu da, okumak, kalbin sanatı olmuş oluyor. Bu nasıl olacak?

“LÂ ilÂhe” ile olacak. Baştan, sana AllÂh’a yaklaşmaya mÂnî olan engelleri kaldırmak…

“İllÂllah” kalbin cemÂlî sıfatlarla muzeyyen hÂle gelebilmesi.

CenÂb-ı Hak ne buyuruyor:

“Mu’minler ancak Allah zikredildiği zaman kalpleri titrer «وَجِلَتْ قُلُوبُهُمْ»…” (el-EnfÂl, 2)

Oyle bir yurek istiyor CenÂb-ı Hak. Allah anıldığı zaman kalp bir harekete gececek. “Aman y Rabbi!” diyecek. Verdiği nîmetleri duşunecek. İkramlarını duşunecek. İnsan olarak yaratılması, İslÂm olarak gelmesi, en buyuk Peygamber’e ummet olması, en buyuk Kitab’a muhatap olması. CenÂb-ı Hak kendisiyle dostluğa davet ediyor.

Demek ki okumak. İşte, “…Allah anıldığı zaman kalpleri titrer…” (el-EnfÂl, 2)

“…(Kitap) AllÂh’ın Âyetleri okunduğu zaman da îmanları artar…” (el-EnfÂl, 2)

İnsan Âciz. Nereye sığınacak, nerede barınacak?..

“…Tevekkul ve teslim icinde olurlar. Namazlarını ikāme ederler…” (el-EnfÂl, 2-3)

CenÂb-ı Hak:

“…Secde et ve yaklaş.” (el-Alak, 19) buyuruyor.

FelÂha eren kullarının huşû ile namaz kıldığını bildiriyor. Dolayısıyla namazı huşû ile ed eden bir toplumda rûhî bir hastalık olmaz, psikiyatrik bir rahatsızlık olmaz. İşte ashÂb-ı kirÂm. Asr-ı saÂdette psikiyatrik bir rahatsızlık gormuyoruz kimsede. Cunku secde ediyor. CenÂb-ı Hakk’a sığınıyor. Buyuk tevekkul ve teslimiyet icinde.

ZekÂt, sadaka, infak…

“…AllÂh’ın verdiği nîmetleri infak ederler.” (el-EnfÂl, 3) buyruluyor.

Asr-ı saÂdette, toplumda bir rahatsızlık gormuyoruz. Fakir de var, zengin de var, hasta da var, sıhhatli de var, her şey hayatın îcÂbı, kendini istikÂmetlendiriyor, huzurlu.

Yani bugun en cok insanların dûcÂr olduğu, psikiyatrik rahatsızlıklar. Boşluklar, doyumsuzluklar. Devamlı bir sosyal patlamalar, taşkınlıklar dunyada… Fakat asr-ı saÂdette yok bu. İbadetler huşû ile olacak. AshÂb-ı kirÂm huşû ile namaz kılmaya, huşû ile oruc tutmaya…

Efendimiz; “Benim kıldığım gibi kılın.” buyuruyordu. (Bkz. BuhÂrî, EzÂn, 18)

Huşû ne oluyor; tevekkul ve teslîmiyeti artıyor.

CenÂb-ı Hak huşû sahibi mu’minlere sığınak, barınak, hatt liman oluyor sığınılacak. Ve kul, Yuce Kudret’e sığınmakla ebedî huzur ikliminin icine girmiş oluyor.

VelhÂsıl CenÂb-ı Hak bu ibadetleri bize niye verdi? Nasıl bir gonul Âlemimizi tekÂmul ettireceğiz?

RamazÂn-ı Şerîf’ten cıktık, guzel bir mevsimdi, bir takv mevsimiydi. Bu takv mevsimi de Ramazan’dan sonra da yaşatabilmek, bu şekilde hayatımızın bir Ramazan hÂline gelmesi, son nefesimizin bir bayram sabahı olabilmesi.

Yine CenÂb-ı Hak bizi bir tefekkure davet ediyor. Gunluk hayatımızla tefekkure davet ediyor:

“Goklerin ve yerin yaratılışında, (bir futur var mı?) gece ile gunduzun birbiri ardınca gelişinde, (bir aksama var mı?) akl-ı selîm sahipleri icin gercekten acık ibretler vardır.” buyruluyor. (Âl-i İmrÂn, 190)

Demek ki kulda bir derinlik olacak bir mu’minde. Bu derinlik, hayatın her safhasını kaplayacak.

Ne buyuruyor CenÂb-ı Hak:

“Onlar ayakta dururlarken, otururken, yanları uzerindeyken, (her vakit) CenÂb-ı Hakk’ı zikrederler…” (Âl-i İmrÂn, 191) Unutmazlar. DÂim yaratılanda Yaratan’ı muşÃ‚hede ederler.

“…Onlar, goklerin, yerin yaratılışı hakkında derin derin duşunurler ve şoyle derler: «YÂ Rabbi bu (gokleri, yeri, arasındakileri) boşuna yaratmadın, Sen’i tesbih ederiz, bizi Cehennem azÂbından koru!» derler.” (Âl-i İmrÂn, 191)

CenÂb-ı Hak bizden boyle bir gonul istiyor. CenÂb-ı Hak Rahman ve Rahîm. Cok merhamet sahibi. Efendimiz de “raûf ve rahîm”. Kur’Ân-ı Kerîm’de yalnız Efendimiz’e “raûf ve rahîm”… Peygamberlerin, raûf, merhamette zirvesi.

“…Ben, İsrÂfil Sûr’u ufurunceye kadar «ummetî ummetî» diyeceğim.” buyuruyor. (Bkz. Ali el-Muttakî, Kenzu’l-UmmÂl, XIV, 414)

Demek ki bizim de ne kadar bu sevgiye muhatap olmamız zarûrî.

Demek ki kul dÂim takvÂda merhale alacak, şunu duşunecek:

Dunyada bircok sevgiler var. Meşrû sevgiler var; evlÂt sevgisi, mal sevgisi vs. bircok sevdiği şeyler var, sevdikleri var. Fakat bunlara son nefeste hepsine ved etmiş olacak.

Peki yolculuğa neyle gidecek? CenÂb-ı Hak sevgisi ve Rasûlullah sevgisiyle o sonsuzluğa gidecek.

Demek ki bu sevgiye kavuşabilmek. Bu da ancak takv neticesinde olmuş oluyor.

Takv nasıl olacak?

مَنْ يُطِعِ الرَّسُولَ فَقَدْ اَطَاعَ اللّٰهَ

“Allah Rasûlu’ne itaat ederse kim, AllÂh’a itaat etmiş olur…” (en-NisÂ, 80)

İşte sahÂbî, Efendimiz’i yakından tanıdı. Ondan sonra O’nu taklit eden evliyÂ, velîler, yakından tanıdı. Bunlar Hak dostu oldu. Bu Hak dostlarına CenÂb-ı Hak, kendisine dost olanlara:

لَا خَوْفٌ عَلَيْهِمْ وَلَا هُمْ يَحْزَنُونَ

“…Onlar korkmayacaklardır, uzulmeyeceklerdir.” (Yûnus, 62) buyuruyor.

Demek ki cok zor gecitler gececeğiz. Bir son nefes gecidi var.

Fakat Efendimiz:

“Nasıl yaşarsanız oyle vefÂt edersiniz, oyle haşrolunursunuz.” buyuruyor. (MunÂvî, Feyzu’l-Kadîr, V, 663)

Bir kabir hayatı var. Ya Cennet’ten bir bahce, yahut Cehennem’den bir cukur.

Tekrar diriliş var, kıyÂmet var. Yevmu’l-hulûd, bir ebediyet gunu başlayacak. Orada:

“Kitabını oku! Bugun (hesap sorucu olarak sana) nefsin kÂfîdir.” (el-İsrÂ, 14) Butun hayatımız, omrumuz, ekranda onumuze gelecek. Yabancı şahide ihtiyac yok, kendi kendinin şahidi olacak, gozler konuşacak. Bu gozleri Allah niye yarattı, neler seyrettin? Kulaklar konuşacak, Allah bu kulağı niye yarattı, sen neler işittin? Hangi sadÂlara temÂyul ettin?

Deriler konuşacak. AllÂh’ın verdiği bu gucu-kuvveti nerede harcadı?

Bu nereye kadar? Zerrelere kadar. Zerre hayırlar, zerre şerler ortaya gelecek.

İşte sahÂbî, bu 23 sene bir tahsil gordu. 23 senede Kur’Ân tahsilini tamamladı, ikmÂl etti. Ve bu tahsil neticesinde Allah Rasûlu’nu yakından tanıdı. Ve nasıl bir yaşanacağını Efendimiz’den oğrendi. Huzurlu, rûhÂniyetli bir hayat yaşadı.

Onların sevgisi, muhabbetleri, butun muhabbetleri aştı. Mal, mulk vs. hepsini CenÂb-ı Hakk’a yaklaşmaya vesîle, vÂsıta olarak kullandılar.

Oyle bir duruma geldiler ki:

“–Y RasûlÂllah! Emret dediler, emret; canım, malım, her şeyim Sana fed olsun.” dediler.

Yani butun dunyevî lezzetler gozlerinde ufaldı, bitti. Yeter ki Rasûlullah -sallÂllÂhu aleyhi ve sellem-’in kalbinde ashÂb-ı kirÂmın bir yeri olsun. Butun telÂşesi oydu. AshÂb-ı kirÂm diyor ki:

“Bizi en cok sevindiren hadîs-i şerîf, (yuz binlerce hadîs-i şerîf icinde);

اَلْمَرْءُ مَعَ مَنْ اَحَبَّ

«Kişi sevdiğiyle beraberdir.»” (Bkz. Muslim, Birr, 163/2639; BuhÂrî, FadÂilu’s-SahÂbe, MenÂkıbu Omer BÂbı)

Dunyada ashÂb-ı kirÂm bu lezzeti tattı. Sevginin ne olduğunu anladı, muhabbetin ne olduğunu anladı. AllÂh’ın lûtfu karşısında bir şukran icinde yaşadı. İptilÂlar karşısında bir sabır hÂlinde yaşadı. İbadette sabır, iptilÂlara sabır, kullukta sabır… Ve sabrın lezzetini buldu. Sabırda lezzet buldu…

Osman Nuri Topbaş

__________________