Vaadinde durmak
Sual: Sozunden donmenin dindeki yeri nedir?
CEVAP
Yerine getirmek niyetiyle soz vermek sevaptır. Verilen sozde durmak mustehaptır. Sozunde durmamak tenzihen mekruh olur. Kendisine soz verilen kimse, (Sen bana soz verdiğin icin bu benim hakkımdır) demeye hakkı yoktur. Hadis-i şerifte buyuruldu ki:
(Bir kimse, yapmak niyeti ile verdiği sozu tutamazsa gunah olmaz.) [Tirmizi]

Yapmayacağı halde, yalan olarak soz vermek haramdır. Bu şekilde sozunde durmamak da gunah olur. Yapmamak niyetiyle soz verdiği halde, sonradan, verdiği sozde durursa, yalancılık gunahı affolmuş olur. Hadis-i şerifte, (Sozunde durmamak munafıklık alametidir) buyuruldu. (İbni Neccar)
Sozunde durmaya gucu yetmezse, munafıklık alameti olmaz.

Kendisine mal, soz veya sır emanet olunan kimsenin bunlara hıyanet etmesi, munafıklık olur. Sozunde durmaya calışmalıdır. Âyet-i kerimede mealen buyuruldu ki:
(Allah, [sozleşmeleri bozmaktan] sakınanları sever.) [Tevbe 7]

Hadis-i şerifte de buyuruldu ki:
(Vaat, soz vermek borctur. Sozunde durmayana yazıklar olsun.) [Deylemi]

Sozunde durmak onemli bir haslettir. Bu hususta bircok atasozu vardır. Birkacı şoyledir:
Hayvan yularından, insan sozunden tutulur.
Er olan sozunde durur.
Allah bir, soz bir.
Soz namustur.
Soz verme, verdinse donme!
Soz ağızdan cıkar.
Sozunun eri ol!
Tukurduğunu yalamak [verdiği sozden donmek] yiğide yakışmaz.
Kur�an-ı kerimde, sozunde duranlar ovulmekte, sozunun eri denilmektedir.

Hadis-i şerifte buyuruldu ki:
(Dort şey munafıklık alametidir: Emanet olunana hıyanet etmek, yalan soylemek, vaadini bozmak, sozunde durmamak.) [İ. Neccar]

Sual: Hizmetlere giderken, bir arkadaşa, bizim evin ihtiyacları ile ilgilenebilirsen iyi olur diyoruz, o da tamam diyor, fakat hic ilgilenmediği meydana cıkıyor. Soz verdiği halde boyle yapmak uygun olur mu?
CEVAP
Soz verince, onu yerine getirmelidir. Ama yapmak isteyip de yapamamışsa, bir mazereti cıkmışsa, o zaman sakıncası olmaz. Bir hadis-i şerif meali:
(Cihad icin savaşa giden erkeklerin hanımları, cihada gitmeyen erkeklere kendi anneleri gibi haramdır. Bir erkek, mucahitlerden birinin ailesine bakmayı uzerine alır da, hıyanet ederse, kıyamette, o mucahit, bu kimseden hakkının tamamını alır.) [Muslim, Nesai]
__________________