Yuce Rabbimiz’in Kuran’da bildirdiği guzel ahlakı gerektiği gibi yaşamayan toplumlarda genellikle din ahlakında onemli bir yeri olan samimiyet, doğallık ve ictenlik yerine, samimiyetten uzak, her biri ozel olarak ayarlanan ve zaman icinde kişinin karakterinin bir parcası haline gelen suni tavır ve davranışlar hakim olur. Kuran ahlakına uymayan carpık bir anlayışın sonucu olan bu yapmacık tavırlar, samimiyetsiz uslubu ile daha ilk bakışta kendisini belli eder. Belli bir amaca yonelik olarak sergilenen bu davranışlardan biri de ovunme tutkusudur.
Ovunmenin Ceşitleri
Kuran ahlakını yaşamayan insanların ceşitli ovunme sebepleri vardır. Kimi insanın hic onemsemediği bir konu, bir diğeri icin onemli bir ovunme konusu olabilir. Ancak genel olarak ovunmeye sebep olan hususlar, kişinin sahip olduğu fiziki veya akli imkan ve vasıflardan kaynaklanır. En sık rastlanan sebepler:
* Guc ve zenginlik
* Guzellik ve genclik
* Makam-mevki-itibar
* Zeka-kultur-eğitim durumudur.
Guc ve Zenginlik
İnsanların en buyuk ovunme konularının başında guc ve zenginlik gelir. Kullanılan arabalar, oturulan evler, evlerin icindeki eşyalar, giyilen kıyafetler ve cocuklar bazı insanlar arasındaki "ovunme hastalığı"nın başlıca kaynaklarıdır.
Orneğin bazı insanlar ev secerken kendi rahatlıklarından ziyade, cevrelerinin bakış acısına onem verirler. Bu kişilere gore oturacakları evin hangi semtte bulunduğu, nasıl bir manzara gorduğu, kac metrekare olduğu kendilerine itibar kazandıran onemli konulardır.
Toplumun bir kısmını oluşturan bu insanlar guc, itibar ve onuru, malları ve cocukları ile kazanacaklarına inansalar da, Rabbimiz'in Kuran'da bildirdiği uzere tum guc ve onur Allah’ındır. Allah elcilerine ve Kendisi’ne guclu bir imanla bağlı olan muminlere guc ve onur nasip eder. Bu da, her işte Allah’a guvenmekle mumkun olur. Mal ve cocukların kişiye Allah Katı’nda herhangi bir fayda sağlayamayacağı ise Kuran’da şoyle bildirilir:
"Mal ve cocuklar, dunya hayatının cekici susudur; surekli olan 'salih davranışlar' ise, Rabbinin Katında sevap bakımından daha hayırlıdır, umut etmek bakımından da daha hayırlıdır. " (Kehf Suresi, 46)
Guzellik ve Genclik
Guzellik herşeyden once kişinin kendi cabası ile elde edemediği, ancak Allah’ın kendisine nasip ettiği ve her an geri alınması da cok kolay olan bir ozelliktir. Fakat bu gerceğe rağmen guzellik de insanların ovunmesine yol acan sebeplerden biridir. Pek cok insan dunya hayatının bu gecici ve cabuk bozulan susune aldanır. Ancak dunya uzerindeki her şey gibi, bir insanın gencliği ve guzelliği de zamanla bozulmaya uğrar. Bu, dunya hayatının hic değişmeyen bir gerceğidir.
Bir insanın sahip olduğu fiziksel ozelliklerle ovunmesi cok buyuk bir gaflettir. İnsan, Allah’ın lutfetmesi ile dunyaya gelmekte ve gelişerek belli bir yaşa ulaşmaktadır. Ancak kısa sure sonra gucu ve guzelliği, yaşlanma, hastalık gibi nedenlerle yok olmaya başlamakta ve hayatının ucte ikisinden fazlasını yaşlı olarak gecirmektedir. Cunku Allah dunya hayatını gecici bir yurt olarak hazırlamıştır ve insanı, gercek yurt olan ahireti hatırlatacak, ona hazırlık yapmasını sağlayacak farklı acizliklerle birlikte yaratmıştır.
Makam, Mevki ve İtibar
Kuran ahlakından uzak yaşayan toplumlarda insanların birbirlerine değer verme kıstaslarından biri de makam ve mevkidir. Orneğin, mevki sahibi biri son derece basit ve ahlaki değerlerden uzak bir kişiliğe sahip olsa da cıkarları olan bazı insanlar tarafından itibar gorebilmektedir. Bu nedenle mevki sahibi olmak ve bunun getirdiği itibar da, bazı insanlar tarafından sık sık kullanılan ovunme konularından biridir.
Dunya hayatındaki herşey gibi makam ve mevki de gelip gecicidir. Allah'ın denemek amacıyla kendilerine verdiği makam ve mevkiyi, kendilerinde olan bir ustunlukten dolayı "hak ettiklerini" sanarak bunu ovunme konusu yapan insanlar gozardı etseler de, ahiretteki sonsuz yaşantının yanında dunya hayatında elde edilen makam ve itibarın hicbir değeri yoktur.
Zeka, Kultur ve Eğitim Durumu
Dunya hayatına tutkuyla bağlı olan insanların ovunme konusu yaptıkları başka bircok konu vardır. Orneğin okuduğu okulun paralı veya sınavla girilen bir okul olması bazı kişiler icin bir ovunme konusudur.
Bazı anne ve babalar icinse cocuklarının iyi bir kolejde okuması, birkac yabancı dil bilmesi, zeki veya yetenekli olması cevredeki itibarları acısından cok onemlidir. Kuşkusuz tum bunlar iyi ozelliklerdir. Ancak bu noktada vurgulanmak istenen, guzel ahlak yerine bu ozelliklerin on plana cıkarılmasıdır. Nitekim bu konuları ovunme konusu yapan anne ve babalar sohbetlerinde cocuklarının ne kadar tevazulu, şefkatli veya vicdanlı olduklarını değil, insanların gıpta edeceklerini duşundukleri bu tip ozelliklerini anlatmayı tercih ederler. Bu nedenle de cocuklarının ahlakıyla değil, kendilerince ovulebilecek ozellikleri ile ilgilenirler.
Aslında ovundukleri bircok konu gibi bu da Allah’ın kendileri icin cizdiği kader doğrultusunda gelişmektedir. İnsanın kendini geliştirmesi elbette onemlidir, ancak, ahirette hic kimseye, okuduğu okuldan, ne kadar kulturlu olduğundan, zeka seviyesinden sorulmayacaktır. İnsanlar Rabbimiz'in karşısına cıktıklarında yalnızca O'na karşı olan samimiyetleri, iclerinde taşıdıkları takvaları, gosterdikleri tevazu ve yerine getirdikleri ibadetlerinden sorguya cekileceklerdir.
Muminler Yeryuzundeki En Mutevazı Kişilerdir
Bir insanın yaşamı tumuyle Allah'ın elindedir. Bir insan ancak Allah'ın dilediği kadar zengin, rahat, mutlu ve kolay yaşayabilir. İnsanın sahip olduğu herşey Allah'a aittir ve ancak O'ndan istenebilir.
Tum bu gerceklerin ve dunyadaki malın, itibarın, guzelliğin yine dunyada kalacağının bilincinde olan muminler, bu nedenle her zaman tevazulu bir ahlak sergilerler. Sahip oldukları bir ozellikten dolayı kendileriyle ovunmez, aksine bunu kendilerine nasip ettiği icin Allah'a olan şukurlerini arttırırlar.
En onemlisi de itibarın ve asıl ovgunun Allah Katında olduğunu bilir, kendilerini ahirette asıl ovguye kavuşturacak olan seckin bir ahlakı hedefler ve onu yaşarlar.
Bu makale, Milli Gazete gazetesinde 05 Ocak 2007 tarihinde yayınlanmıştır.
Harun Yahya
__________________