Zeytin ağacı Akdeniz ikliminin hakim olduğu yerlerde yetişir. Ulkemizde başta Ege Bolgesi olmak uzere Marmara, Akdeniz, Guneydoğu ve cok az miktarda Karadeniz Bolgesi’nde yetiştiriciliği yapılmaktadır.

Fakir toprakların zengin ağacı olarak bilinen zeytinin, iyi bakım koşullarında (dengeli besleme, sulama, budama) cok daha verimli olduğu bilinmektedir. Zeytin ağacı -7 C’nin altındaki sıcaklıklarda zarar gorebilmektedir. Yıllık yağış miktarı 400 mm’nin altında olan yerlerde ise ekonomik olarak yetiştiriciliği yapılmamaktadır.

Zeytin fidanı uretimi celik ve aşı ile yapılmaktadır.Ulkemizde 28 adet tescilli ceşit olsada yaygın olarak yetiştirilen ceşitlerimiz; Ayvalık, Domat, Gemlik, Manzanilla dır. Mudurluğumuzde Ayvalık, Gemlik ve Manzanilla ceşitleri celikle, Domat ceşidi ise aşı ile uretilmektedir.

CEŞİT SECİMİ


Zeytin bahcesinin tesisinde en onemli konuların başında ceşit secimi gelmektedir. Cunku yapılan tercih omru cok uzun olan bir bitkinin secimi olduğundan değerlendirme şekli belirlenmeli ceşit ona gore tercih edilmelidir. Mudurluğumuz de uretilen ceşitlerden yağlık, yeşil cizme ve sele zeytin icin Ayvalık, siyah salamura yapımı icin Gemlik, yeşil kokteyl icin Domat ceşitleri onerilmektedir.

FİDAN SECİMİ


Fidanlar guvenilir yerlerden temin edilmelidir. Sertifikalı veya en azından kontrollu fidan yetiştiren yetiştiricilerden fidan temin edilmeli, hastalık ve zararlılardan temiz olmalıdır. Ozelikle son yıllarda kok ur nematodları buyuk sorunlar oluşturmaya başlamıştır.

Fidanlarda 1-2 yaş arası olanlar tercih edilmeli bahceye daha iyi uyum sağlayacağı goz onune alınmalıdır. Eğer daha yaşlı fidan dikmek zorunda kalırsak koklerde dedeleşme olup olmadığına bakmalı, eğer boyle bir sorun vara dikimden once mutlaka kok budaması da yapılmalıdır.

FİDANLARIN DİKİMİ

Toprağın Hazırlanması:Toprak dikimden onceki sonbaharda derince işlenmelidir. Toprağın drenajı ve tesviye işlemleri yapılmalıdır. Meyilli alanlarda kurulacak zeytinliklerde teraslama işlemi gereklidir.

Fidan Dikimi Zamanı:Zeytin fidanları Ekim-Mart ayları arsasında dikilebilir. Toprağın donuk olmamasına dikkat edilir.

Dikim Aralık ve Mesafeleri:Zeytinlik tesis edilirken dikim aralıkları ceşide, bolgenin iklim ve toprak koşullarına, ağacın alacağı tac buyukluğune gore değişebilmektedir.

Habitus Şekli
Kare dikim
Dikdortgen Dikim

Kucuk
5X5
4X6

Orta
6X6
5X7

Buyuk
7X7
6X8


Dikim Cukurları:Zeytin fidanı dikiminde 80X80 cm boyutlarında cukur acılmalıdır. Ne kadar geniş cukur acarsak zeytinimizin o kadar hızlı gelişeceğini unutmamalız. Cukur acılırken ust ve alt toprak ayrı ayrı konulmalıdır.



Fidanın dikiminden sonra ilk gelişim yıllarında besin ihtiyacını karşılayabilmek icin dikim cukuruna temel gubreleme yapılmalıdır.

Yeni kurulan zeytinlik tesislerinde fidanları dikmeden once toprak ornekleri alınarak analizlerinin yaptırılması ve onerilen dozlarda temel gubreleme uygulaması yapılmalıdır.

Toprak analizi yaptırma imkanı olmayan yerler icin dikim cukuruna ve ilk yıllarda fidanlara aşağıdaki belirtilen gubreleme yapılmalıdır. Her dikim cukuruna;

-10-15 kg. yanmış ciftlik gubresi,

-500 gr. triple super fosfat(%4,

-500 gr. Potasyum sulfat(%50) verilmesi uygundur.

Temel gubrelemeden sonra fidanlara 1. yılını doldurduktan sonra 100 gr. Amonyum sulfat,2. yıl 200 gr. Amonyum sulfat, 3. yıl 500 gr. Amonyum sulfat verilebilir. Fidan cukuruna konulacak ciftlik gubresi zararlı ve hastalıklara karşı ilaclanmalıdır.

Ağaclar urune yattıktan sonra ve mahsul doneminde de yaprak ve toprak ornekleri alınarak gubre uygulamaları yapılmalıdır.

Dikim:Cukurun dip kısmına potasyum ve fosforlu gubreler ile hayvan gubresi ve ust toprak karıştırılarak konulur.Bunların ustune bir miktar toprak konularak kokun gubre ile direkt teması onlenir. Tuplu fidan torbalarından tutularak cukurların yanına getirilir. Toprak dağıtılmadan tupten cıkartılır. Fidan cukurun ortasına konur. Fidan bahcenin toprak seviyesinden 5-10 cm. derine dikilmelidir. Daha onceden cıkan alt toprak ve ciftlik gubresi ile kenar boşluklar doldurulur.Şıkıştırma işlemi iki seferde yapılır. Once cukur yarı dolu iken sonra tam dolu iken iyice toprak sıkıştırılır. Kalan toprakla fidanın cevresine canak yapılır ve mutlaka can suyu verilir. Hakim ruzgar yonunde herek dikilerek gevşek şekilde bağlanır.

ŞEKİL BUDAMASI VE BAKIM

Fidanın kuvvetli gelişmesi icin ilk iki yıl cok iyi bakılmalıdır.Bu sure icinde sadece topraktan itibaren 40-50 cm. deki surgunlerde uc alma yapılmalıdır. Fidanlara ilk iki yıl sonra şekil budaması uygulanmalıdır.

Usulune uygun olarak dikilmiş bir zeytin fidanı ve ilk iki yıl yapılacak uc alma işlemi

Bunun icin 60-100 cm. (hayvan zararı olmayan veya elle hasat yapılan yerlerde daha alcak, hayvan zararı olan veya makine-sırıkla hasat yapılan yerlerde daha yuksek) yukseklikteki govdeden 15-20 cm. aralıklarla duzgun dağılım gosteren uc dal bırakılarak şekillendirilmelidir. Zeytin ağaclarında genclik doneminde hafif budamalar tercih edilmeli, esas budamalar mahsul doneminde yapılmalıdır.

Her yıl hastalık ve zararlılardan korunmak amacıyla gerekli mucadeleler yapılmalı ve yeteri kadar tekrarlanmalıdır.
__________________