Meyvecilikte Zararlılar


ANTEP FISTIĞI ZARARLILARI


Antepfıstığı, meyveleri taze ve kuru olarak ic ve dış pazarlarda her zaman alıcı bulan; son yıllarda ulkemize onemli oranda doviz kazandıran; satış değeri yuksek, verimi iyi ve bakım giderleri ucuz olan onemli bir meyve ceşidimizdir.


FISTIK YAPRAK PSYLLASI (Agonoscena targionii)


Ulkemiz Antepfıstığı alanlarında gerek yayılış alanı ve gerekse yoğunluk bakımından en onemli zararlılardan biri Fıstık Yaprak Psyllası’dır. Antepfıstığı Psillidi olarak da isimlendirilir.

Yumurtadan cıkan nimfler, yapraklarda bitkinin ozsuyunu emerek beslenirler. Zarar goren yapraklar sararıp dokulurler. Yaprakların zamanından once dokulmesi, hem ağacın zayıf kalıp bodurlaşmasına, hem de surgunlerdeki bir yıl sonra meyve verecek karagozlerin dokulmesine sebep olmaktadır. Nimfler, beslenmeleri esnasında tatlımsı bir madde salgılamaktadır. Zararlının cok yoğun olduğu ağacların altı, toz şeker serpilmiş gibi gorunur.


ANTEPFISTIĞI YAPRAK BUKEN PSYYLASI (Agonoscena targionii)


Antepfıstığı ağaclarında surgunlerin buyume konisinden cıkan genc yaprakları emerek bunların kıvrılmasına, kucuk kalmasına, surgunlerin zayıf gelişmesine ve hatta surgunlerin kıvrılmasına neden olur.


ANTEPFISTIKLARINDA KABUKLU BİT VE KOŞNİLLER


Antep fıstığı alanlarında Fıstık Koşnili, Fıstık Torbalı Koşnili, Fıstık Beyaz Kabuklu

Biti, Fıstık Virgul Kabuklu Biti olmak uzere 4 farklı tur bulunmaktadır.


Larvalar, yaprakların ozsuyunu emmek suretiyle zararlı olurlar. Yoğunluğun fazla olduğu fıstık bahcelerinde surgun ve dallar gelişemez, yapraklar zamanından once dokulur. Sonucta fıstık ağacları zayıf kalır, meyve verimi ve kalitesi duşer.


Fıstık koşniline karşı mucadele, kulturel onlem olarak, yoğun şekilde bulaşık dal ve surgunler budama sırasında kesilerek bahceden uzaklaştırılmalıdır. İlaclı mucadelede yumurtaların tamamının veya tamamına yakın bir kısmının acıldığı donem en uygun mucadele zamanıdır.

ŞIRALI ZENK


Nimflerinin yan yan yurumeleri ile tanınır. Fıstık alanlarında onemli zararlılardan birisidir. Ergin ve nimfleri bitki ozsuyu ile beslenirler. Ayrıca salgıladıkları tatlımsı madde nedeniyle fumajin oluşumuna neden olmakta ve bunun sonucu olarak aynı yıl urunu nitelik ve nicelik olarak olumsuz yonde etkilemektedir. Şıralı Zenke karşı mucadelede yaz aylarında nimfleri hedef alınır.




ANTEPFISTIKLARINDA MEYVE İC KURTLARI


1- Fıstık ic guvesi

2- Antepfıstığı meyve ic kurdu


Fıstık ic guvesinin larvaları henuz taze olan meyve kabuğunu meyve sapına yakın bir yerden delerek iceri girmekte ve yeni oluşan meyve icini tahrip etmektedir. Larvalar buldukları meyvede besin azaldığında başka meyvelere gecerek zararlarına devam etmektedir. Bir larva 8-12 meyveyi tahrip edebilmektedir.


Meyve iclerinde ilk genc larvaların gorulduğu donem en uygun mucadele zamanıdır.


FISTIK DAL GUVESİ


Antepfıstıklarında surgunlerin uc kısımlarında beslenerek buyume konisini tahrip eden, salkımlar yolu ile surgun icinde galeri acarak beslenen, surgun ve yapraksız salkımların oluşmasına neden olan onemli bir zararlıdır.



Şekil 19. Fıstık dal guvesinin zarar şekli.




Fıstık Dal Guvesinin mucadelesinde, yumurtalardan yeni cıkan genc larvaların, surgun icindeki asıl beslenme yerlerine ulaşmadan ilacla temas edip olmeleri hedef alınmaktadır.


FISTIK KARAGOZ KURDU


Fıstık Karagoz Kurdu, ureme ve beslenme zararı olmak uzere iki şekilde zarar yapmaktadır. Ureme sırasındaki larvalar ağaclarda galeri acarak iletim kanallarını tahrip etmekte ve kurumalarına neden olmaktadır. Beslenme sırasında surgun ve meyve gozleri diplerinde beslenmekte, meyve gozleri kurumakta ve dokulmektedir.


Fıstık Karagoz Kurduna karşı mucadelede, kimyasal mucadele ekonomik ve başarılı olmamaktadır. Bunun yerine ekonomik ve etkisi kesin olan kulturel onlemler oğutlenir. Şubat ve Mart aylarında bahcelerdeki budama artıkları demet yapılır ve tuzak olarak ağac altına bırakılır. Bahcede bulunan butun erginler uremek amacıyla dalların icine girerler ve yumurta bırakırlar. Erginlerin ilk giriş deliklerinden talaş cıkmaya başlayınca bu demetler toplanıp yakılmalıdır.


FISTIK GOZ KURDU


İlkbaharda yumurtadan cıkan larvaların zararı sonucu fıstık ağacları cicek acmamakta ve meyve bağlamamaktadır.


ANTEPFISTIĞI HASTALIKLARI KARA ZENK HASTALIĞI


Antepfıstıklarının en onemli hastalığıdır. Hastalığın tipik belirtileri, yaprakta ve meyve kabuklarında gorulen koyu kahverengi veya siyah nokta şeklinde lekeler olup yaprağa dağılmış olabilirler.


Hastalıkla mucadelede, sonbaharda yere dokulen bulaşık yaprakların toplanıp yakılması veya derince surulerek gomulmesi en onemli rolu oynar.


Kimyasal mucadelede 1. ilaclama, meyvelerin buğday tanesi ile iri mercimek tanesi kadar olduğu donemde yapılmalıdır.


FINDIK HASTALIK VE ZARARLILARI


Ulkemiz dunyada fındık ureten ulkelerin başında gelmektedir. Ancak birim alanda elde edilecek urun bakımından diğer ulkelerin gerisinde kalmaktayız. Bunun nedeni bahcelerin yaşlı ve sık dikilmiş olması, tozlayıcı ceşitlerinin noksanlığı, budama ve gubrelemenin tekniğine gore yapılmaması yanında hastalık ve zararlılarla bilincli mucadele yapılmamasıdır.


FINDIK KURDU


Fındık bahcelerinin en onemli zararlısıdır. Fındık kurdunun meyvelerde beslenen erginleri karamuk, larvaları ise delik meyve oluşumuna ve sonucta da meyve dokumune neden olurlar. Fındık kurdu ile mucadele meyvelerin mercimek iriliğine geldiği Nisan ayı sonunda başlamaktadır.


FINDIK KOZALAK AKARI


Fındıktan başka konukcusu yoktur. Yaprak saplarının diplerinde oluşan ve ertesi yıl surecek olan gozlerin icerisinde beslenmek suratiyle gal oluşumuna neden olurlar. Kozalakların az olduğu bahcelerde elle toplama yeterlidir. Bahce dal başına ortalama 5 kozalak varsa Nisan ortasında başlamak uzere 15 gun ara ile iki ilaclama yapılmalıdır.


FINDIK FİLİZ GUVESİ

Fındığın ozel zararlısıdır. Larvaların yaprak pus ve gozlerdeki zararlarından başka yeni surgunlerin ozune girerek yaptıkları kurumalar bazı yıl ve yerlerde onemli boyutlara ulaşır.

AMERİKAN BEYAZ SİNEĞİ


Başta Dut ve Akcaağac olmak uzere fındık ocaklarını da tamamen yer bitirirler. Bahcede larvalı yapraklar kolayca gorulduğunden bunlar koparılıp imha edilmek suretiyle zarar onlenebilir.


MAYIS BOCEĞİ


Erginler yaprakla beslenirler. Koklerde zararlı olan larvalar dal ve ocakların yoğun olduğu durumlarda ise tum bahcenin kurumasına neden olurlar. Mayıs boceğine karşı savaşım oldukca zordur. Mucadele oncesi 1 m2 toprak icinde en az 3 larva varsa ilaclama gerekmektedir.


DAL KIRAN


Ergin dişiler fındık dallarında galeriler acarak bunlarda zayıflamaya, kırılmaya ve yoğun saldırılarda kurumalara neden olurlar. Ozellikle bakımsız bahcelerde onemli zararlar yaparlar. Bulaşık bahcelerde kuru ve zayıf dalların kesilmesinden sonra ilaclama yapılır. İlaclı mucadele kışlıktan cıkmış erginlere karşı yapılmaktadır.


UCKURUTAN


Larvalar 1-3 yaşlı fındık surgunlerine girerek onların kurumalarına neden olmaktadır. Kuruyan surgunlerin Temmuz ortasında yaprak dokumune kadar kesilip yakılması zararı onemli şekilde azaltmaktadır.


FINDIK KOKARCASI


Fındık meyvelerinde emgi yaparak beslenirler.


VİRGUL KABUKLU BİTİ


Bitkinin ozsuyunu emerek daların zayıf duşmesine neden olmaktadırlar. Bu zararlı ile en uygun mucadele zamanı ilk larvanın gorulduğu Mayıs ayıdır.


FINDIK YAPRAK DELENİ

Şubat ayı sonlarından itibaren guneşli ve sıcak gunlerde tomurcuklarda beslendikleri gorulur. Yumurta koyduğu damarlar kurur ve kırılır. Larvalarda galeri acarak zararlara neden olurlar.


FINDIK KOŞNİLİ


Larvalar fındık yaprak ust yuzeyinde beslenirler. Yaprak ve surgunlerin oz suyunu emerek zararlı olduğu gibi cıkardıkları tatlı madde fumajin mantarları gelişerek yaprakların siyah renk olmasına neden olurlar.


FINDIK GAL SİNEĞİ


Fındık gal sineği yaprak ve meyvelerde deformasyonlar yaparak dokume neden olurlar.


FINDIK BAKTERİYEL YANIKLIĞI


Tomurcuk yaprak dal govde ve ara sıra zuruf ve meyvelerde zarar yapar. Ağac govdelerinde kanser yaraları oluşur. Taban suyu yuksek, elverişsiz toprak yapısı, topraktaki besin noksanlığı olan bahcelerde bu hastalık cok gorulur.


Hastalığa bugune kadar dunyada pratik, kesin ve etkili bir mucadele metodu bulunamamıştır.

CEVİZ ANTRAKNOZ HASTALIĞI


HASTALIĞIN TANINMASI VE BELİRTİLERİ


Ceviz antraknoz hastalığına bir mantar sebep olur. Bu mantar ilkbaharda meyve ağacları uyanırken, havalar yağışlı ise, uyanır ve ceviz yaprakları kedi kulağı buyukluğunu alır almaz, onları hastalandırmaya başlar.


Yaprakların uzerinde etrafı kesin hudutlarla cevrili, kızıl kahverengi lekeler sonraki gunlerde koyu kahverengine donuşur.


Bu mantar sadece yaprakları değil, daha sonra yeni suren genc dal surgunlerini, meyvelerin yeşil kabuklarını da hastalandırırlar.

CEVİZ ANTRAKNOZ HASTALIĞININ MUCADELESİ


Bu hastalığı onlemek icin kulturel tedbirler almalıyız. Bunlar ağacı kuvvetli yetiştirmek, toprağını iyi secmek, usulune uygun kimyasal ve ciftlik gubresi ile gubrelemek ve sulamaları zamanında yapmakla mumkundur. Ayrıca gazelleşmiş yaprakları, kırılan ince surgunlerle meyve kabuklarını toplayıp yakmak gerekir.


Kimyasal ilaclarla mucadelede yaprak kedi kulağı buyukluğunu alır almaz ilk ilaclamayı yapmak gerekir.

Kaynak : tedgem.gov.tr
__________________