Buyuk İslÂm Âlimlerinden İmam GazzÂlî, "İhyÂ" adlı unlu eserinde musikî konusuna geniş yer vermiş ve bu mesele hakkında butun soylenenleri tahlil ederek delillerini karşılaştırmış ve şu sonuca varmıştır:

Musikî ister ses, isterse calgı Âleti ile olsun, tek hukme bağlı değildir. Haram, mekruh, mubah ve hatta mustehab olabilir.

a) Dunya arzusu ve şehvet hisleri ile dolup taşan gencler icin yalnızca bu duyguları tahrik eden muzik haramdır.

b) Vakitlerinin coğunu muziğe harcayan ve bununla uğraşmayı Âdet haline getiren kimse icin muzik mekruhtur.

c) Guzel sesten zevk alma dışında bir duyguya kapılmayan kimse icin muzik mubahtır.

d) Allah sevgisi ile dolup taşan, duyduğu guzel ses kendisinde sadece guzel şeyleri harekete geciren kimse icin ise muzik mustehaptır.

İmamı GazzÂlî, musikî ile ilgili değerlendirmesine devam ederken, muziğin duruma gore mubah ya da mendub olduğunu, onu haram kılan şeyin kendisi değil, dıştan kaynaklanan beş sebepten ibaret bulunduğunu ifade ederek şu acıklamalarda bulunur:

1- Muziği soyleyen kadın veya gencin sesi, şehveti ve nefsi tahrik edip bir fitneye sebep olacaksa, bunun soylenmesi ve dinlenmesi haram olur. Buradaki haram hukmu muzikten değil, kadının veya gencin sesinden gelmektedir. Kadının sesi şehveti kamcılayacak şekilde ise, onun Kur'Ân okumasını dinlemek bile haram olur.

2- Musikî Âleti icki meclislerine veya fuhuş ve sefÂhat yerlerine (bar, pavyon, gece kulubu, diskotek vb.) ait ise bunu kullanmak ve dinlemek haram kapsamına girer. Kilise ve Sinagog gibi yerlerde calınan musikînin hukmu de boyledir.

3- İcinde fuhuş, ahlÂksızlık, İslÂm inancına ve ahlÂkına ters duşen gufteler ve sozler bulunan şarkıları, muzik eşliğinde veya muziksiz dinlemek ve soylemek haramdır.

4- Genclik cağında bulunan veya şehevî arzuların esiri olan kişilerin aşırı derecede muziğe duşkun olmaları dinen gunah ve haramdır.

5. Zamanının coğunu muzik dinleyerek geciren kişiler, sonucun sefih hÂle geleceklerinden dolayı. İslÂm hukukuna gore, boyle kişilerin şahitlikleri de kabul edilmez.

Sonuc olarak musikînin hoş, olculu ve manÂlı bir ses olması itibariyle mubah olduğu; haram olmasının kendisinden değil de dıştan Ârız olan sebepler dolayısıyla olduğu soylenebilir.

Mefail HIZLI
__________________