Besi Sığırlarının Beslenmesinde Kullanılan Yemler

1- Kaba Yemler
Besi sığırlarının yemlenmesinde soz konusu olan ceşitli kaba yemlerin ozellikleri;
- - - vejetasyon durumu, HS miktarı ve enerji yoğunluğu
- - - zararlı bileşenlerin miktarı
- - - yem tuketimi, enerji tuketimi uzerine yemlerin etkisi, kaba yemlerin birlikte etkisi (mısır + yonca gibi)
- - - kaba yemlerin tuketilebilme miktarı
- - - besi sonu CA ve GCAA yuksekliği
- - - sığırların genotipleri, yetiştirme şekilleri gibi faktorler tarafından etkilenir

Yeşil yemler. En iyisi yeşil mısır ve cayır-baklagil karışımları teminidir. Rasyonun değerinin artırılması icin, 2 yeşil yem maddesi veya silaj ile kuru kaba yem karışımı kullanılmalıdır.

Kuru Kaba Yemler:
Ulkemizde yaygın olarak kullanılan kaba yemlerin başında saman gelir. Saman kaba yemler icerisinde en kalitesiz olandır.
Genc ve yuksek verimli sığırlarda kuru kaba yem konserveleri, yuksek miktarda by-pass protein ve yağlı tohum kuspesi gibi onem taşır. Pelet kuru yeşil yemlerin icerdiği HS rumen motorik fonksiyonları icin yeterli olmadığından 0.5-1 kg saman seluloz amacı ile tuketilmelidir.
Besi sığırlarına gerek muamelesiz ve gerekse mekanik ve/veya kimyasal muameleli saman verilebilir. Saman miktarı yemlerin enerji konsantrasyonu ve konsantre yem katkısına gore değişir.

Şeker Pancarı Posası İle Besi: Kuru ve yaş olarak hayvanların tuketimine sunulan şeker sanayi yan urunu olan pancar posası enerjisi yuksek bir yemdir. Besi sığırlarında yaygın olarak kullanılır. Kuru şeker pancarı posası ağırlığının bir kac katı su cekme ozelliğine sahip olduğundan hayvanlara verilmeden once 5-6 misli su ile ıslatılmalıdır. Dolgu maddesince fakir olduğundan saman ile birlikte kullanılabilir.
Şeker pancarı posası, protein, vitamin A ve P minerali bakımından oldukca fakirdir. Rasyonlarda ŞPP yer aldığında bu noksanlığın giderilmesi gerekir. ŞPP’nın depolanması zor olduğundan silajda olduğu gibi silolanması gerekir.

Silaj: Enerjiden zengin ve en iyi şekilde tuketilen silajlar, buzağı yetiştirme yemlerine ve sığırların son besisine ilave edilmelidir. Şayet silajın kalitesi duşuk ise, bunlar on besi doneminde kullanılmalıdır. Kotu kaliteli silaj ile aynı besi sonucuna ulaşmak icin genellikle yuksek duzeyde konsantre yem tuketilmelidir.

Bira Mayası ve Malt Posası:
Taze veya konserve bira mayası alıştırma suresini takiben sığırlar tarafından sevilerek tuketilir. Bira mayasının kendine ozgu keskin kokusu, hafif acı tadı vardır. Konservasyon iyi değilse hayvanlar tarafından isteksiz tuketilir.
Taze bira mayası ve malt posası ortam sıcaklığına bağlı olarak 2-4 gun dayanır. Organik asitlerle konservasyonu (propiyonik asit gibi) korunma suresini uzatır.
Malt posası silajı, mısır silajı icin gerekli protein miktarını sağlar, mısırı silajının sindirimini artırır.

2- Konsantre Yemler:
Bu grupta hububat tahılları ile proteince zengin baklagil ve yağlı tohum kuspeleri yer alır. Kurutulmuş ŞPP ve glutenlerde bu grupta incelenir. Sut ineklerinde olduğu gibi besi sığırı rasyonlarına da ure gibi NPN bileşikleri katılabilir. Ure miktarı 30-35 g/100 kg CA total rasyona %1.5, yada konsantre yeme %2.5 veya rasyon toplam azotunun 1/3’u ure azotu olacak şekilde kullanılmaktadır. Ure hayvanlara tedricen artırılarak verilir..
Genc sığırlarda kaba ve konsantre yem arasında 1:2.5, yaşlılarda ise 1/1.5-2 şeklinde bir denge kurulabilir. Ancak bazı durumlarda bunlara uymak mumkun olmuyor ve entansif beside %80-87’lere varan duzeyde konsantre yem uygulaması gerekiyor.
Besi sığırları icin rasyon hazırlarken aynı besin maddesini iceren yem maddelerinden en ucuz olanı secilmelidir. Ozellikle ulkemizde yemler, besin değerlerine gore fiyatlandırılmadığından ekonomik bir verim icin en ucuz besin madde kaynakları secilmelidir.
Yağlar sığırlarda enerji olarak iyi değerlendirilir. Yemlik yağ rasyonlara KM’de %4’u gecmeyecek şekilde katılabilir.
__________________