Musluman; hayatının her yonuyle dengeli ve tutarlı olan insandır. Yuce Allah Bakara Suresinin 143. ayetinde: "Boylece, sizler insanlara birer şahit (ve ornek) olasınız ve Peygamber de size bir şahit (ve ornek) olsun diye sizi orta bir ummet yaptık..." buyurarak bu gerceği ortaya koymaktadır. Bu itibarla Musluman, hayatının her alanında olduğu gibi sosyal ve ekonomik alanlarda da dengeli, olculu ve tutarlı olmak durumundadır. Dolayısıyla ekonomik değerlerin tuketilmesi ve kullanılmasında olcusuz ve dengesiz davranmak İslam ile bağdaşmayan bir tutumdur. İşte israf ve cimrilik, bu tur olumsuz davranışların onde gelen orneklerindendir.

Aziz muslumanlar!

İsraf; gereksiz yere harcama yapmak; cimrilik ise imkan olduğu halde gerekli harcamayı yapmamak demektir. İsraf, ruh bilimcilerince kişiye hakim olan aşağılık duygusunun ve kişilik zaafının bir sonucu olarak gosterilmektedir. Bu durumda olan kişi kendini ve cevresindekileri guclu olduğuna inandırmaya calışır. Cimri insan ise kendine ve diğer insanlara guvenmez. Guven kaynağı olarak sadece parayı ve maddeyi gorur. Ne kadar cok parası olursa o kadar guvenlikte olacağını zanneder. Bu ruh hali, Allah'a guven duygusunu zedeleyeceği icin, iman acısından da tehlikelidir. Boyle insanlar, genelde rızık verenin yuce Allah olduğu gerceğini goz ardı ederler. Zumer Suresinin 52. ayetinde; "Bilmediler mi ki, Allah rızkı dilediğine bol bol verir ve (dilediğine) kısar. Şuphesiz bunda iman eden bir toplum icin elbette ibretler vardır" buyurularak, rızkın bir yonuyle ilahi takdir olduğu vurgulanmaktadır. Diğer yandan İsr Suresinin 29. ayetinde; "Eli sıkı olma, busbutun eli acık da olma. Sonra kınanır ve caresiz kalırsın" buyurularak israf ve cimriliğin maddi ve manevi zararlarına işaret edilmektedir. "…Yiyin icin fakat israf etmeyin. Cunku Allah, israf edenleri sevmez" (A'raf, 7/31) anlamındaki ayeti, cimrilikle israf arasındaki orta yola girmeye, yani dengeli olmaya cağırmaktadır.

Aziz Mu'minler!

Harcamalarda dengeli olmanın olcusu meşru ihtiyaclardır. Zamana, mekana ve kişinin durumuna gore değişiklik arz eden ihtiyac olculeri iyi belirlenmelidir. Ekonomik değerleri israf etmek, hem onları yerinde harcamamak, gerektiğinden cok harcamak hem de Allah’ın uygun gormediği yerlere harcamaktır. İhtiyacı gidermeyen, yararsız, boş yere ve gayri meşru harcamalar, nimetlerin ihtiyac dışındaki alanlara aktarılması birer israftır. Mesela kişinin parasını, malını ve mulkunu kumar, icki, fuhuş gibi haram yerlere harcaması israf olduğu gibi, gıda maddelerinin curutulmesi, ekmek, yemek, sebze ve meyvelerin cope atılması, giyilebilen eskimemiş giysilerin, kullanılabilen ev eşyasının atılıp yerine yenilerinin alınması, gereksiz yere elektrik sarfiyatı, suyun boş yere akıtılması, hatta gerektiğinden fazla yiyip icilmesi dahi israftır. İsraf, ekonomik dengeleri bozar, fert ve toplumları husrana gulurur.

İsrafı şiddetle yasaklayan Dinimiz cimriliği de yasaklamaktadır. Yuce Allah, "Allah'ın kendilerine lutfundan verdiği nimetlerde cimrilik edenler, bunun, kendileri icin hayırlı olduğunu sanmasınlar. Hayır! O kendileri icin bir şerdir. Cimrilik ettikleri şey kıyamet gununde boyunlarına dolanacaktır…” (AI-i İmran, 3/180) Peygamberimiz (a.s.) ise; "Cimrilikten sakının, cunku cimrilik sizden evvel gelip gecenleri helak etmiş, onları kan dokmeye, haramı helal gormeye yonlendirmiştir..." buyurmaktadır (Muslim, Birr, 56).

Hutbemi, FurkÂn Suresinin 67. ayetinin meali ile tamamlamak istiyorum; "Rahmanın kulları, harcamalarında ne israf ne de cimrilik ederler. Onların harcamaları, bu ikisi arası dengeli bir harcamadır. "
__________________