İnsanın Sorumluluğu


Şu kainatın ve icindeki varlıkların Sanii olan Cenabı Hak, şu kainatı cok ciddi gayeler icin yaratmıştır. Kuran bunu şoyle bildirir:
"Biz goğu, yeri ve bu ikisi arasında olanları oyun olsun diye yaratmadık." (Enbiya suresi, 16)

"Goğu, yeri ve bu ikisi arasında olanları boşuna yaratmadık." (Sad suresi, 27)

Butun varlıklar kendilerine mahsus dillerle yuce yaratıcıyı tesbih ve takdis ederler. Kendilerine tevdi edilen gorevleri buyuk bir zevk ve şevkle yerine getirirler. Mesela guneş bir saniye bile geri kalmadan kendine cizilen yorungede yoluna devam eder. Irmaklar bir cuş u huruşla denizlere doğru akar. İnsanın emrine verilen hayvanlar tam bir itaatle ona hizmet eder.

İlahi emirleri yerine getiren bu varlıklar icinde insanlar ve cinler farklı bir konuma sahiptirler. Gerci onlar da, "Ben cinleri ve insanları ancak bana ibadet etsinler diye yarattım"( Zariyat suresi, 56 ) ayetinin hukmunce ibadetle mukelleftirler. Fakat bunu yapıp yapmamakta serbesttirler.

İnsan ve cinlerin bu farklı konumu, onlara verilen iradeden kaynaklanır. Onlar bu irade ile, imanı veya kufru, iyiyi veya kotuyu, guzeli veya cirkini, itaati veya isyanı... secebilirler. Cenabı Hak bunu şoyle bildirir:
"De ki: Rabbinizden size hak (gercek) gelmiştir. Artık dileyen inansın, dileyen inkar etsin." ( Kehf suresi, 29 )

"Biz ona (insana) yolu gosterdik. İster şukreder, isterse nankorluk yapar." (İnsan suresi, 3) Arzın halifesi olan insanın buyuk ve kucuk her ameli gorevli melekler tarafından kaydedilmektedir. Kuran bunu şoyle bildirir:
"Uzerinizde koruyucu, kiramen katibin (değerli yazıcı) melekler var. Bunlar, siz ne yaparsanız hepsini bilirler." (İnfitar suresi, 10-12)

"İnsanı biz yarattık nefsinin ona ne vesvese verdiğini biliriz. Biz ona şah damarından daha yakınız. İnsanın sağında ve solunda iki melek oturmuş kayıt alırlar. Her ne soz soylerse, mutlaka onun yanında hazır bir gozcu vardır." (Kaf suresi, 16-18)

İnsanın ehemmiyetli rutbesi ve dunyada yaptıklarının karşılığını diğer alemde gorecek olması, boyle bir kitabeti gerektirir. Nasıl ki medya mensupları sıradan bir vatandaşın peşinde dolaşmazlar. Ama, başbakan gibi yuksek bir mevkide olanı golge gibi izler, her yaptığına dikkat eder, ağzından her cıkanı kaydederler. Onun gibi, arzın halifesi olan insanın her yaptığı meleklerce yazılır, her soylediği kaydedilir.

Meleklerin bu muhim gorevi nasıl yaptıkları mechulumuz olmakla beraber, gunumuz kayıt cihazları meseleyi anlamamıza yardımcı olabilir. Sozgelimi, gizli kamerayla bir kimsenin yaptıkları tesbit edilebildiği gibi, uydudan cekilen fotoğraflarla parkta gazetesini okuyan birinin hangi gazeteyi okuduğu gorulebilmektedir.

İnsanın her amelinin kaydedilmesinin herkesce vicdanen tasdik edilen bir orneği hafızadır. Cenabı Hak bu hafıza vasıtasıyla haşrin o buyuk mahkemesinde herşeyin nasıl ortaya cıkacağını gostermektedir. Zira, her insanın hafızasında kendi hayat filmi ana hatlarıyla, hatta bazan ayrıntılarıyla bulunmaktadır.

Kuranın bildirdiğine gore, Allah o buyuk mahkemede, insanın unuttuğu şeyleri tek tek sayacaktır. (Mucadele suresi, 6) Ezel ve ebedi kuşatan bir ilmin sahibi bir Zatın kelamı olan Kuranda, diğer alemde gercekleşecek bir muhasebe tablosu şoyle anlatılır:
"Onları mahşere toplar, hic kimseyi geride bırakmayız. Hepsi grup grup Rabbine arzedilirler. "İşte, der, sizi ilk yarattığımız gibi bize geldiniz. Fakat siz, sizin icin bir hesap zamanı yapmıyacağımızı sanmıştınız." O gun kitap / amel defterleri ortaya konulur. Mucrimleri bulundukları dehşetten titreşiyorlar bir halde gorursun. "Eyvah, derler, yazıklar olsun bize. Bu nasıl kitap! Ne kucuk koymuş ne buyuk, her şeyi tek tek saymış." Her yaptıklarını onlerinde hazır bulurlar. Rabbin kimseye asla zulmetmez." ( Kehf suresi, 47-49) Şu yeryuzu sahnesinde her yaptığının meleklerce kaydedildiğini bilen insan, "ben başıboş değilim ve vazifedar bir yolcuyum" (Nursi, Said, Şualar, Envar Neş. İst. 1988, s. 225) der, iyi poz vermeye calışır. Ve kulaklarında hep şu İlahi hatırlatmalar cınlar:

"İnsan başıboş bırakılacağını mı sanıyor?" (Kıyame suresi, 36)

"Sizi sadece boş yere yarattığımızı ve sizin hakikaten huzurumuza geri getirilmeyeceğinizi mi sandınız? " (Muminun suresi, 115)

Şadi Eren (Doc.Dr.)

__________________