Ahlakın kaynağı ilahidir. Topluma huzur ancak Allah korku/sevgisi (havf-muhabbet) ve ahiret inancı ile yerleşebilir. Kul hakkından korkmayan insanların yaşadığı cemiyette kimse kimsenin “elinden, dilinden ve belinden” emin olamaz. Ahlak, ciddiyet ve sorumluluk duygusunun şahikasıdır. Ecdadımız, Efendimiz’in (sas) sunnetine harfiyen uymaya calışmış, en guzel ahlak orneklerini asırlarca dunyaya gostermişlerdir.

Tarihci İsmail HÂmi Danişmend, “Garb Menbalarına Gore Eski Turk Seciye ve AhlÂkı” adındaki eserinde, Avrupalı gezginlerin ve yazarların bize dair soyledikleri sozlere yer veriyor. Meşhur İtalyan yazar Edmondo de Amicis’in İstanbul sokaklarında karşılaştığı bir manzarayı şoyle naklediyor:

“Şurası bir gercektir ki, İstanbul’un Turk halkı, Avrupa’nın en nÂzik ve en kibar topluluğudur. İstanbul’un en ıssız sokaklarında bile bir yabancı icin hicbir hakarete uğramak tehlikesi yoktur. Hatta namaz vakitlerinde bile camileri gezmek mumkundur. O vaziyette bir ecnebî, bizim kiliseleri ziyaret eden bir Turk’ten daha cok hurmet ve riÂyet goreceğinden emin olabilir. Halk arasında kustahca bir bakış şoyle dursun; fazla mutecessis (meraklı) bir nazara bile tesaduf edilemez. Kahkaha sesleri gayet nÂdirdir. Sokakta kavga eden ayak takımı da enderdir. Kapılardan, pencerelerden, dukkÂnlardan hicbir kadın sesi aksetmez. Hicbir fuhuş tezÂhurunden, hicbir munasebetsiz hareketten eser gorulmez. Carşının kudsiyeti de camiden aşağı değildir. El ve kol hareketleriyle karşılaşmadığınız gibi, luzumsuz lÂkırdılarla kulaklarınız da rahatsız edilmez. Halk arasında şarkıdan, kahkahadan, bağırıp cağırmadan eser yoktur. Sokakları tıkayarak herkesi rahatsız eden toplanmalar gorulmez.”

“AhlÂkı tamamlamak icin gonderildim”

* Cabir (ra) rivayet ediyor: Resulullah (sas) buyurdular ki: “Bana en sevgili olanınız, kıyamet gunu de bana mevkice en yakın bulunacak olanınız, ahlakca en guzel olanlarınızdır. Bana en menfur olanınız, kıyamet gunu de mevkice benden en uzak bulunacak olanınız, gevezeler, boşboğazlar ve yuksekten atanlardır.” (Cemaatte bulunanlardan bazıları): “Ey Allah’ın Resulu! Yuksekten atanlar kimlerdir?” diye sordular. “Onlar mutekebbir (buyukluk taslayan) kimselerdir!” cevabını verdi. (Tirmizi, Birr 77)

Âkif merhum ne diyor?
Ne irfandır veren ahlaka yukseklik, ne vicdandır
Fazilet hissi insanlarda ALLAH korkusundandır.
Yureklerden cekilmiş farz edilsin havf-ı Yezdan’ın
Ne irfanın kalır tesiri kat’iyyen, ne vicdanın!
Ailem
__________________