Değerli kardeşimiz,

Evet, iman etmek ifadesi, şuphesiz bir şekilde inanmak ve kabul etmek demektir.

Sozlukte “guven icinde bulunmak, korkusuz olmak” anlamındaki emn (eman) kokunden tureyen iman “guven duygusu icinde tasdik etmek, inanmak” demektir.

“Sağlamlaştırmak, kesin karar vermek, tasdik etmek” manasındaki akd kokunden tureyen itikat da “iman” karşılığında kullanılır.

Terim olarak iman genellikle “Allah’tan alıp din adına tebliğ ettiği kesinlik kazanan hususlarda peygamberleri tasdik etmek ve onlara inanmak” diye tanımlanır. Bu inanca sahip bulunan kimseye mumin, inancının gereğini tam bir teslimiyetle yerine getiren kişiye de muslim denir. Ayrıca Turkce’de muslim kelimesinin Farsca kurala gore coğulu olan Musluman da (muslimÂn) bu anlamda kullanılmaktadır.

Kuran-ı Kerîm’de iman kavramı 800’den fazla yerde gecer. İman etmeyi ve inananları nitelemek icin “doğru soylemek” anlamındaki sıdk kokunun, ayrıca kalbin iman sayesinde huzura kavuşmasını ifade etmek icin “şupheden uzak olarak bilmek” manasında yakn (yakīn) kokunun turevleri (Bakara 2/4; MÂide 5/50) ve “huzur bulmak, guven duymak” anlamındaki itminan kavramı kullanılır. (Bakara 2/260; Ra‘d 13/28)

İbnu’l-Cevzî “kalp ile tasdik, dil ile ikrar ve organlarla amel” şeklinde tanımladığı imanın Kuran’da beş manada kullanıldığını kaydeder: Tasdik, sadece dilin ikrarı, tevhid, peygamberi onaylama, namaz.

Kur’an’da Allah’a, peygamberlerine ve Âhiret gunune inananların, sÂlih amel işleyenlerin kurtuluşa ereceği (el-Bakara 2/2-5) ve insanların bu konularda irade hurriyetine sahip kılındıkları (el-Kehf 18/29) anlatılır. İman kalbe atfedilen bir eylem olmakla birlikte (HucurÂt 49/14; MucÂdile 58/22) cennet ehlini iman ve salih amel sahiplerinin teşkil edeceği belirtilerek (Bakara 2/82) imanla ilÂhî emirlere uymak arasında sıkı bir ilişki bulunduğuna dikkat cekilir.

Yine Kuran’da muminlerin Allah’tan başka bir tanrıya tapmamak, O’nun haram kıldığı cana kıymamak ve zina etmemek gibi yasaklara uydukları (Furkān 25/68), oruc tutmak, namaz kılmak, iyiliği emretmek ve kotuluğu engellemek gibi buyrukları yerine getirdikleri (Tevbe 9/112) belirtilir; boylece iradeye dayalı imanın ilÂhî rızaya uygun amellerle tamamlanmasının gerekliliğine işaret edilir.

Ehl-i sunnet kelamcılarına gore imanın esası kalbin tasdikinden ibarettir, cunku ayet ve hadislerde iman dilin ikrarına değil kalbin tasdikine bağlanmıştır. (MÂide 5/41; Nahl 16/106; HucurÂt 49/14; Muslim, ÎmÂn, 41)

Tasdikin mahiyeti de haberin ve haber verenin doğruluğunu kabul etmektir. Neye, nasıl ve nicin inanıldığının bilinmesi yonunden imanın oluşumunda bilgi unsuru da onemli olmakla birlikte bilinen şeyin imana donuşebilmesi icin his ve kalp yoluyla benimsenmesi gerekmektedir.

Tasdikin bir mantık terimi olarak “zihnin bir hukme varması” şeklinde tanımlandığı dikkate alınırsa onun mantıkî anlamıyla dindeki imanı karşılamakta yeterli olmadığı gorulur. Mantıkta dış dunya ile ilgili onermeleri doğrulamak bir tasdikse de iman değildir. Cunku imanın gayb, ahlak, derunî, ferdî ve ictimaî hayatla ilgili boyutları vardır. İmanın terim anlamı ise dinî manadaki tasdike acıklık kazandırmaktadır (TeftÂzÂnî, s. 189)

“İnşallah muminim” demenin caiz olup olmayacağını konu edinen istisna meselesi de imanın mahiyeti acısından tartışılmıştır.

Maturîdîler, iman lafzı dinde kesinlik ifade ettiği icin istisnanın soz konusu olamayacağı ifade ederler. (MÂturîdî, s. 388-389)

Eş‘arîler ise imanın hakikatiyle değil kemal ve akıbetiyle ilgili olarak istisnanın mumkun olacağı goruşunu benimsemişlerdir.

Dinden olduğu kesin bicimde kanıtlanan itikadî, amelî ve ahlÂkî butun hukumlere inanmak, bunların farz, helÂl veya haram olduğunu tasdik etmek de mumin olmanın şartıdır.

Demek ki, iman etmek kesin kabul etmektir, kesin inanmaktır.

Selam ve dua ile...
Sorularla İslamiyet

https://sorularlaislamiyet.com/kuran...esi-kullanilir
__________________