SORU: Buluntu Eşya (Lukata) İle İlgili Hukumler Nelerdir?


CEVAP: Başkalarının rızası olmadan mallarını ellerinden almak caiz olmadığı gibi, kaybettikleri mal ya da eşyayı alıp sahiplenmek de caiz değildir.
Bir kimse bir yerde bir miktar para veya eşya bulsa onu sahibine vermek uzere alabilir. Ancak kendine mal edinmek uzere alması başkasının malını gasp etmek hukmundedir.

Bulunduğu yerde bırakıldığı takdirde telef olmasından korkulan bir şeyi sahibine vermek uzere almak vacip; telef olmayacak şeyleri almak ise mubahtır. Bir kimse bulduğu bir şeyi alırken, onu sahibine teslim etmek uzere aldığına cevresindekileri şahit tutar. Bulunan eşyanın sahibi cıkar ve onun kendisine ait olduğunu ispat ederse eşyayı ona teslim eder (KÂsÂnî, BedÂî’, VI, 200-201).

Buluntu eşya, onu sahibine vermek uzere alanın yanında emanet durumundadır. Bir kusuru olmaksızın bu mal kaybolsa veya telef olsa, sahibi cıktığında bedelini ona odemekle yukumlu olmaz (İbn Nuceym, el-Bahr, V, 162, 163).

Buluntu eşyayı elinde bulunduran kimse bunu malın değerine gore uygun gorulen bir sure ilan eder ve bekler. Sahibi cıkmazsa o malı yoksul kimselere sahibi adına tasadduk eder; kendisi muhtac ise ondan istifade edebilir. Ancak, daha sonra sahibinin cıkması halinde bedelini oder. Sahibinin aramayacağı duşuk değerli şeyler ise beklemeye gerek kalmaksızın ihtiyac sahiplerine verilebilir; bulanın ihtiyacı varsa o da kullanabilir (Serahsî, el-Mebsût, XI, 2, 3).

Yani işin argosu otobuste unutulan şemsiyemi alan kişi o şemsiye oteki tarafta acılacak.

diyanet fetva kurulu
__________________