Doğu karadeniz'de tarım arazilerine zarar veren bocekle mucadele
Rize'deRecep Tayyip Erdoğan Universitesi(RTEU) Biyoloji Bolumu Zooloji Anabilim dalı oğretim uyesi Doc. Dr. Mustafa Akıner, Doğu Karadeniz'de 2007 yılında gorulmeye başlanan, son yıllarda sayıları hızla artıp tarım arazilerine zarar veren 'Ricania simulans' adlı kelebek turu bocek ile ilgili uyarıda bulundu. 'Vampir kelebek' olarak da bilinen bocek turuyle mucadelede ureticilere tavsiyelerde bulunan ve biyolojik yontem icin calıştıklarını belirten Akıner, "Eylul ayı ortalarında yumurtlama donemine girecek boceğin yumurtladığı dal uclarını ve bahcedeki tek yıllık kuruyan bitkileri temizleyin. Yoksa bu sene binlerce olan sayı gelecek sene milyonlara ulaşacak" dedi.
Doğu Karadeniz Bolgesi'nde birkac yıldır hızla coğalan ve 'vampir kelebek' diye isimlendirilen 'Ricania simulans' adlı kelebek turu bocek, tarım alanlarına zarar veriyor. Bitkinin ozsuyunu emerek kurutan ve ozellikle bolgenin temel gecim kaynağı cay ve fındıkta rekolte duşuşlerine neden olan bocek, ozellikle yaz aylarında ortaya cıkıyor. Eylul ayı ortalarına doğru yumurtlama donemine giren vampir kelebekle mucadele hazırlanan eylem planı calışmaları suruyor.
Recep Tayyip Erdoğan Universitesi (RTEU) Biyoloji Bolumu Zooloji Anabilim dalı oğretim uyesi Doc. Dr. Mustafa Akıner de, zararlı bocek turuyle mucadeleye ilişkin bir dizi uyarılarda bulundu. Akıner, "Bu canlı turu yumurta bırakma evresine doğru gecmek uzere. Ozellikle eylul ortalarından itibaren ekim başına kadar bulabildikleri tum uygun bitki dallarına yumurtalarını bırakacaklar. Bunun anlamı eğer biz bu yumurta bıraktıkları alanları temizlemezsek ya da dikkat etmezsek bir sonraki yılda bir bireyin minimum 40-50 arası yumurta bıraktığını duşunursek bu sene binlerce olan sayı gelecek sene milyonlara ulaşacak" dedi.
'BİYOLOJİK MUDACELE İCİN YONTEM GELİŞTİRİYORUZ'
Bilgi paylaştığı bocek turuyle mucadelede biyolojik yontem geliştirmeye calıştıklarını aktaran Akıner, "Mayıs ayında ilk yumurtalar acılıp nif donemine gectikleri andan itibaren bitki dallarına konmaya başlayıp, daha sonra bu bitkilerin oz sularını emiyorlar. Bitkilerinin sularını emdikten sonra ise bitkide ceşitli hasarlara neden oluyorlar. Ozellikle cayda ve fındıkta ciddi rekolte duşukluğune neden olduğunu zaten biliyoruz. Bu nedenle bu tur ile yapılabilecek mucadelenin nasıl olması gerektiği ya da neler yapılması gerektiği uzerine universitemiz olarak ceşitli araştırmalar yapıyoruz. 2007 yılında Gurcistan'dan getirilen bitki fideleri ile ulkemize giren boceğin 2009 yılından itibaren populasyon seviyelerinin yani birey sayılarının ciddi anlamda arttığını biliyoruz. 2016-2017 yıllarından itibaren de Doğu Karadeniz'in tamamına yayılmış olduğu ve bitkilere ciddi zarar verdiği gozleniyor. Bunun haricinde İstanbul'da ve Duzce'de bazı bolgelere yayıldığı goruluyor. Bu da ozellikle cay ve fındık tarımı icin ciddi bir tehdit teşkil ediyor. Bilimsel anlamda calışmalar yapılıyor. Bizde universitemiz olarak bu konu ile ilgili kimyasal bir mucadele şekli kullanmadan biyolojik mucadele şeklinde bir yontem geliştirmeye calışıyoruz. Son 2 yıldır Kimya Bolumu Oğretim Uyeleri Doc. Dr. Asu Usta ve Dr. Emine Kılıckaya Selvi hocalarımızla birlikte ozellikle kendi bolgemizde yetişen ya da doğal olarak bulunabilen ceşitli bitki turlerinden ozutler elde ederek bu canlının uzerinde oldurucu etkisi var mı? Kullanılabilir mi? bunu araştırıyoruz" diye konuştu.
'BAHCE TEMİZLİĞİ COK ONEMLİ'
Boceğin yumurtlama evresinde bahce temizliğinin onemine vurgu yapan Akıner, "Bolgemizde cay 3 defa kesim yapılan bir bitki ve 3'uncu kesimden sonra dalların uclarına yumurta bırakıyor. Tek yıllık bitkiler uzerine de yumurta bırakıyor. Vatandaşların ozellikle bahce temizliğine dikkat etmeleri, 3'uncu kesimden sonra kalan dal uclarında yumurta olup olmadığını kontrol edip varsa kesip yakarak imha etmeleri, tek yıllık kuruyan bitkileri temizlemeleri gerekiyor. Yoksa bu sene binlerce olan sayı gelecek sene milyonlara ulaşacak. Bu gelecek sene ortaya cıkacak populasyon seviyesini duşurme anlamında etkili olacaktır. Ulkemizin en onemli temiz su kaynaklarının olduğu ve gozde turizm alanlarımızın bulunduğu bolgede kimyasal bir mucadeleye yonelmek aslında ne bizim ne devletimizin istediği bir durum değil. Fakat en son aşamada artık daha da mucadele edilemez bir konuma geldiği zaman tek onlem kimyasal mucadele olarak gorulmekte. Cay, fındık ve kivinin bolge ekonomisine ciddi katkısı olduğunu biliyoruz. Eğer bu tur bu şekilde yayılmaya ve populasyon seviyesi artmaya devam ederse rekoltelerde ciddi duşuşler olacağını duşunuyoruz. Bu nedenle de hem burokratlarımızdan hem devletimizden bunun cozumune yonelik ciddi katkılar bekliyoruz" ifadesinde bulundu.
Kaynak: DHA
__________________