Mu’cizat-ı Kur’Âniye Risalesi. Risale-i Nurdaki her bolumun anlaşılabilmesi icin anahtar kelimeleri vardır.
Dolayısıyla Yirmi Beşinci Soz’u de daha iyi anlamak icin bu anahtar kelimelerin bilinmesi gerekir. Yirmi Beşinci Soz cok farklı bir şekilde yazlmıştır. Butunu birbirine bağlı şemalar şeklindedir. Bu bolume başlamadan once nerede ne var tarzında bir harita gibi şemaya bakarak okunduğunda anlaşılmasına ciddi yardımcı olacağını duşunmekteyiz. Bu gerekceyle bu bolumun iceriğini sizlerle paylaşmak istiyorum.

Ustad Hazretleri Yirmi Beşinci Soz’e bir ihtarla başlamakta ve şunları soylemektedir: İhtar (Şu sozun başında Beş şuleyi yazmak niyet ettik. Fakat Birinci Şule’nin ahirlerinde eski hurufatla tab etmek icin gayet sur’atle yazmaya mecbur olduk. Hatta bazı gun yirmi otuz sayfayı iki uc saat icinde yazıyorduk. Onun icin uc Şule’yi ihtisaren, icmalen yazarak iki Şule’yi de şimdilik terk ettik.)

Yirmi Beşinci Soz’un ehemmiyeti ile ilgi olarak Ustad Hazretleri “Yirmi Beşinci Soz’e 25 altın belki elmas veririm.”1 diyor. Yine Re’fet ve Hulusi abiler Yirmi Beşinci Soz’le ilgili intibalarını şu şekilde ifade etmişler: “Yirmi Beşinci Soz’u, tashih olunmak uzere huzur-u Âlinize takdim ediyorum. İ’caz-ı Kur’Ân elhak bir şaheserdir. İhtiva ettiği hayret-bahş hakaik itibariyle asar-ı aliyenizin en muhimmidir. Mu’cizat-ı Ahmediyeyi okudum. Cok cok mukemmel ve ruha ulviyet ve inkişaf bahşeden cok kıymettar bir eserdi. Şu kadar ki, mu’cizat-i Ahmediyenin en buyuğu Kur’Ân-ı Mu’cizu’l-Beyan olduğuna gore, i’caz-ı Kur’Ân’ın ruhumda husule getirdiği tebeddulat ve munderecatından ettiğim istifade cok azimdir.” 2

Hulusi Ağabey ise şunları soyluyor: “Yirmi Beşinci Soz, i’caz-ı Kur’Ân’ı cok parlak bir tarzda ispat eden, ehl-i Kur’Ân’a mesned ve melce ve mahzen-i esrar ve guruh-u isyan ve tuğyan ve kufrana butun levazimat-ı harbiyeyi cami muhlik bir silahhane, yıkılmaz aşılmaz gecilmez bir sur.“

Yirmi Beşinci Soz bir Mukaddeme ile başlamaktadır. Mukaddeme uc cuz vardır. Birinci cuzde 29 maddelik Kur’Ân’ın tarifi yapılmaktadır. İkinci cuzde “tetimme” tarif denilerek Kur’an’ın tarifine 11 maddelik bir ek daha yapılmıştır. Ucuncu cuzde ise, Kur’Ân’ın ozelliklerinden bahsedilmektedir.

Ustad’ın da başta soylediği gibi ”beş şuleye niyet ettikleri“ halde “iki şuleyi de şimdilik terk ettik” dediği Yirmi Beşinci Soz’un iceriği olan uc şulenin acılımını şu şekilde yapmak mumkundur.

1.ŞULE

Uc şuaya ayrılmaktadır.

BİRİNCİ ŞUA: Derece-i belagat-i Ku’Âniye: İki surete ayrılmaktadır. 1.suret: İ’cazı vardır. 2.suret: Belagatındaki i’caz-ı Kur’Âninin hikmeti: Beş noktaya ayrılır: 1-Kur’Ân’ın nazmında bir cezalet-i harika vardır. 2-Manasındaki belagat-ı harikasıdır. 3-Uslubundaki bedaati harikadır. 4-lafzındaki fesahat-ı harikasıdır. 5-Beyanındaki beraatıdır. Sekize ayrılmaktadır: 1-Makam-ı terğib ve teşvik. 2-Makam-ı tevhib ve tehdit. 3-Makam-ı medih. 4-Makam-ı zecr ve zemm. 5-Makam-ı ispat. 6- Makam-ı isbatın icazlı i’cazı. 7-Makam-ı irşad. 8-Makam- ifham ve ilzam.

İKİNCİ ŞUA: Kur’Ân’ın camiiyet-i harikuladesidir. Beş lem’aya ayrılmakkadır. 1. Lem’a: Lafzındaki camiiyeti. 2.Lem’a: Manasındaki camiiyet-i harikadır. 3.Lem’a: İlmindeki camiiyet-i harikasıdır. 4.Lem’a: Mebahisindeki camiiyet-i harikasıdır. 5.Lem’a: Kur’Ân’ın uslub ve icazındaki camiiyet-i harikadır. Beş ışık var: 1. Işık: Uslub-u Kur’Ân’ın acaib camiiyeti. 2. Işık: Ayat-ı Kur’Ân’iyedeki emir ve nehiy vaad ve vaid. 3. Işık: Kur’Ân’ın i’cazkÂrane icazıdır. 4. Işık: İcaz-ı Kur’Ân’ın cami ve harikalığıdır. 5. Işık: Kur’Ân’ın makasid ve mesail, letaif ve mehasin cihetiyle caiiyet-i harikasıdır.

UCUNCU ŞUA: Kur’Ân’ı Mu’cizu’l Beyanın ihbarat- gaybiyesidir ve şebabetini muhafaza etmesi ve her turlu tabaka insana muvafık gelmesi: Uc cilveye ayrılmaktadır.

1. Cilve: Uc şavk’a ayrılmakatıdr. 1.Şavk: Maziye ait ihbarat-ı gaybiyesi. 2.Şavk: İstikbale ait ihbarat-ı gaybiyesi. 3.Şavk: Hakaik-i ilahiyeye ve hakaik-i kevniye ve umur-u uhreviyeye dair ihbarat-ı gaybiyesidir.

2. Cilve: Kur’Ân-ın şebabetidir.

3.Cilve: Her asırdaki tabaka-i beşere hitabı.

2.ŞULE

Uc nuru vardır.

BİRİNCİ NUR: Kur’Ân-ı mu’cizul beyanın heyet-i mecmuasında rakik bir selaset faik bir selamet metin bir tesanud, muhkem bir tenasub.

İKİNCİ NUR: Kur’Ân-ı Kerim’in ayetlerinin hatimelerinde gosterdiği fezlekeler ve Esma-i Husna cihetindeki uslub-u bedisinde olan meziyetlerine dair.

10 bolume ayrılmaktadır: 1. Meziyet-i cezalet. 2.Nukte-i belagat. 3.meziyet-i cezalet. 4.Nukte-i belagat. 5.meziyet-i cezalet. 6.Nukte-i belagat. 7. Sırrı belagat. 8. Meziyet-i cezalet. 9.Nukte-i belagat. 10.Nukte-i belagat.

UCUNCU NUR: Kur’Ân’ın başka kelamlarla kabili kıyas olamaması.

3. ŞULE

Uc ziyaya ayrılmaktadır:

1.ZİYA: Kur’Ân’ın her bir ayetinin birer necm-i sakıb gibi i’caz ve hidayet nurunu neşretmesi.

2. ZİYA: Hikmet-i Kur’Âni’yenin karşısında felsefe-i beşeriyenin sukutu.

3. ZİYA: Kur’Ân’ın şakirdleri olan asfiya ve evliya ve hukemanın munevver kısmı olan hukema-i İşrakiyyunun hikmetleriyle, Kur’Ân’ın hikmetine karşı derecesi.

Dipnot:

1-Kastamonu Lahikası, s.31.,

2-Kastamonu Lahikası, s.53.,

3-Barla Lahikası, s.55.,
__________________