Altıncı suÂl: Zelzele, kure-i arzın icinde inkılÂbÂt-ı madeniyenin neticesi olduğunu ehl-i gaflet işaa edip, Âdeta tesadufî ve tabiî ve maksadsız bir hÂdise nazarıyla bakarlar. Bu hÂdisenin manevî esbabını ve neticelerini gormuyorlar; t ki intibaha gelsinler. Bunların istinad ettiği maddenin bir hakikati var mıdır?

Elcevap: DalÂletten başka hicbir hakikati yoktur. Cunku, her sene elli milyondan ziyade munakkaş, muntazam gomlekleri giyen ve değiştiren kure-i arzın ustunde binler envÂın bir tek nev’i olan, meselÂ, sinek taifesinden hadsiz efradından bir tek ferdin yuzer azasından bir tek uzvu olan kanadının kasd ve irade ve meşîet ve hikmet cilvesine mazhariyeti ve ona lÂkayt kalmaması ve başıboş bırakmaması gosteriyor ki, değil hadsiz zîşuurun beşiği ve anası ve mercii ve hÂmîsi olan koca kure-i arzın ehemmiyetli ef’Âl ve ahvÂli, belki hicbir şeyi, cuz’î olsun kullî olsun, irade ve ihtiyÂr ve kasd-ı İlÂhî haricinde olmaz. Fakat, Kadîr-i Mutlak, hikmetinin muktezasıyla, zÂhir esbabı tasarrufatına perde ediyor. Zelzeleyi irade ettiği vakit, bazen de bir madeni harekete emredip, ateşlendiriyor.

Haydi madenî inkılÂbÂt dahi olsa, yine emir ve hikmet-i İlÂhî ile olur; başka olamaz. MeselÂ, bir adam, bir tufek ile birisini vurdu. Vuran adama hic bakılmasa, yalnız fişekteki barutun ateş alması noktasına hasr-ı nazar edip, bîcare maktulun busbutun hukukunu zayi etmek, ne derece belÂhet ve divaneliktir; aynen oyle de, Kadîr-i ZulcelÂl’in musahhar bir memuru, belki bir gemisi, bir tayyaresi olan kure-i arzın icinde bulunan ve hikmet ve irade ile iddihar edilen bir bombayı, ehl-i gaflet ve tuğyanı uyandırmak icin, “Ateşlendir!” diye olan emr-i Rabbanîyi unutmak ve tabiata sapmak, hamakatın en eşneidir.

Sozler, On Dorduncu Sozun Zeyli, s. 200

LÛ*GAT*CE:

emir ve hikmet-i İlÂhî: Allah’ın emir ve hikmeti.

hÂmî: Himaye eden, koruyan.

inkılÂbÂt-ı madeniye: Yer kabuğundaki madenî değişim, donuşum; fay hatlarının hareketleri.

işaa: Yayıp herkese duyurma.

kure-i arz: Yeryuzu.

zelzele: Deprem.

zîşuur: Şuur sahibi.

***
__________________