Yedinci Nukte
İsraf, hırsı intÂc eder. Hırs uc neticeyi verir:

Birincisi: Kanaatsizliktir. Kanaatsizlik ise sa’ye, calışmaya şevki kırar. Şukur yerine şekva ettirir, tembelliğe atar. Ve meşrû, helÂl az malı (HAŞİYE) terk edip, gayr-i meşrû, kulfetsiz bir malı arar. Ve o yolda izzetini, belki haysiyetini feda eder.

Hırsın İkinci Neticesi: Haybet ve hasarettir. Maksudunu kacırmak ve istiskale maruz kalıp teshilÂt ve muavenetten mahrum kalmak, hatta “El-harîsu hÂibun hÂsirun” yani “Hırs, hasaret ve muvaffakıyetsizliğin sebebidir” olan darb-ı mesele mÂsadak olur.

Hırs ve kanaatin tesiratı, zîhayat Âleminde gayet geniş bir dusturla cereyan ediyor. Ezcumle, rızka muhtac ağacların fıtrî kanaatleri, onların rızkını onlara koşturduğu gibi, hayvanatın hırsla meşakkat ve noksaniyet icinde rızka koşmaları, hırsın buyuk zararını ve kanaatin azîm menfaatini gosterir.

Hem zayıf umum yavruların lisan-ı halleriyle kanaatleri, sut gibi lÂtif bir gıdanın, ummadığı bir yerden onlara akması ve canavarların hırsla noksan ve mulevves rızıklarına saldırması, dÂvÂmızı parlak bir surette ispat ediyor.

Hem semiz balıkların vaziyet-i kanaatkÂrÂnesi, mukemmel rızıklarına medar olması ve tilki ve maymun gibi zeki hayvanların hırsla rızıkları peşinde dolaşmakla beraber kÂfi derecede bulmamalarından cılız ve zayıf kalmaları, yine hırs ne derece sebeb-i meşakkat ve kanaat ne derece medar-ı rahat olduğunu gosterir.

Hem Yahudî milleti hırs ile, riba ile, hile dolabı ile rızıklarını zilletli ve sefaletli, gayr-i meşrû ve ancak yaşayacak kadar rızıklarını bulması ve sahranişinlerin, yani bedevîlerin, kanaatkÂrÂne vaziyetleri, izzetle yaşaması ve kÂfi rızkı bulması, yine mezkûr dÂvÂmızı kat’î ispat eder.

HÂŞİYE: İktisadsızlık yuzunden mustehlikler coğalır, mustahsiller azalır. Herkes gozunu hukûmet kapısına diker. O vakit hayat-ı ictimaiyenin medarı olan san’at, ticaret, ziraat tenakus eder. O millet de tedennî edip sukut eder, fakir duşer.

Lem’alar, On Dokuzuncu Lem’a, s. 257
__________________