(Dunden devam)
Hem bu fakr u zaruret zamanında, ac ve muhtac olanların elemlerinden ehl-i vicdana rikkat-i cinsiye vasıtasıyla gelen teellum, o gayr-i meşrû bir surette kazandığı parayla aldığı lezzeti, vicdanı varsa acılaştırıyor. Boyle acib bir zamanda, şupheli mallarda, zaruret derecesinde iktifa etmek lÂzımdır. Cunku “Zaruretler, zaruret miktarınca sınırlandırılır” sırrıyla, haram maldan, mecburiyetle zaruret derecesini alabilir, fazlasını alamaz. Evet, muztar adam, murdar etten tok oluncaya kadar yiyemez. Belki olmeyecek kadar yiyebilir. Hem, yuz ac adamın huzurunda kemal-i lezzetle fazla yenilmez.

İktisad, sebeb-i izzet ve kemal olduğuna delÂlet eden bir vakıa:

Bir zaman, dunyaca sehavetle meşhur Hatem-i Tai, muhim bir ziyafet veriyor. Misafirlerine gayet fazla hediyeler verdiği vakit, colde gezmeye cıkıyor. Bakar ki, bir ihtiyar fakir adam, bir yuk dikenli calı ve gevenleri beline yuklemiş, cesedine batıyor, kanatıyor. Hatem ona dedi:

“Hatem-i Tai, hediyelerle beraber muhim bir ziyafet veriyor. Sen de oraya git; beş kuruşluk calı yukune bedel beş yuz kuruş alırsın.”

O muktesid ihtiyar demiş ki: “Ben bu dikenli yukumu izzetimle cekerim, kaldırırım; Hatem-i TÂî’nin minnetini almam.”

Sonra Hatem-i TÂî’den sormuşlar: “Sen kendinden daha civanmert, aziz kimi bulmuşsun?”

Demiş: “İşte o sahrada rast geldiğim o muktesid ihtiyarı benden daha aziz, daha yuksek, daha civanmert gordum.”

Lem’alar, On Dokuzuncu Lem’a, s. 253

LÛ*GAT*CE:

fakr u zaruret: Fakirlik ve yoksulluk.

muktesid: İktisadlı, israf etmeyen.

muztar: Zor durumda kalmış.

rikkat-i cinsiye: Kendi cinsinden olana acıma, şefkat etme.

sehavet: Comertlik.

teellum: Uzulme, kederlenme.
__________________