Ay’ın icindeki sırları da ortaya doken haritayı hazırlayan uluslararası ekip, bunun icin Japon uydusu SELENE’deki (Japanese Selenological and Engineering Explorer) lazerli altimetre (LALT) cihazından faydalandı.Amerikan Science dergisinde yarın yayınlanacak Ay haritasını hazırlayan uluslararası bilimsel ekibin uyesi ABD’nin Ohio eyalet universitesinden Profesor C.K. Shum, Ay yuzeyinin icinde olup bitenler konusunda bircok şey anlatabileceğini belirterek, “Şimdiye dek Ay topografisi cok sınırlıydı ve şimdi bu yeni cok ayrıntılı haritayla Ay’da derinlerde bile cok az su bulunduğu doğrulanabilir” dedi.
Shum, bu bilgilerden Mars gibi diğer gezegenlerdeki su arayışları icin de faydalanılabileceğini soyledi. Ay’ın kuzey ve guney kutuplarını da ilk kez kapsayan bu harita ayrıca Dunya’nın doğal uydusunun gozle gorulebilen yerleri kadar karanlık bolumlerinin de topografisini ayrıntıyla veriyor.
Haritaya gore, en yuksek nokta ekvator yakınlarındaki Dririchlet-Jackson cukurundaki 11 bin metre yukseklik olurken, en alcak yer de guney kutbu yakınlarındaki Antoniadi kraterinin 9 km derinliğindeki en dip noktası oldu.
Japonya’daki Ulusal Astronomi Gozlemevinden Hiroshi Araki’nin sorumlusu olduğu projede hazırlanan 15 km kesinlikli yeni harita, gelecekte Ay’a arac gonderirken yuzeyin incelenmesi icin rehberlik edecek.Ay yuzeyinin direnci ve kabuğunun sağlamlığını da olcebilen Araki ve ekibi, eğer Ay yuzeyinde su akmış olsaydı, kabuğun daha yumuşak olacağı, ancak boyle olmadığını belirtti. Araştırmacılar, yuzeyin, derinde bile hicbir sıvının akmasına izin vermeyecek kadar sert olduğunu kaydettiler.
Dunyanın kabuğunun ise daha yumuşak olduğunu, suyun yuzey veya yuzeyaltında hareketine gore toprağın yukseldiğini ya da seviyesinin azaldığını belirten araştırmacılar, suyun yeryuzunun kabuğunu yumuşatmasıyla tektonik plakaların ayrıldığına işaret ettiler.
Ay’ın 1994’te hazırlanan onceki 20 ila 60 km kesinlikli haritası, tum ay yuzeyinin değil sadece bazı noktaların ayrıntılarını sunuyordu.
__________________