NASA’nın Mars cevresinde donen “Reconnaissance Orbiter” uydusundan alınan veriler, Science dergisinin 5 Ağustos sayısında yayımlanan bir makaleye gore, kızıl gezegende, sıcak mevsimde akan su bulunabileceğini gosteriyor. Mars’ın Guney yarımkuresinin orta enlemlerinde eğimli arazide mevsime gore renk değiştiren bicimler birkac yıl boyunca makalenin yazarları McEwen ve arkadaşlarınca izlenmiş.
Uzun ince alanlar dik eğimlerde yerel yazın başlangıcında koyu renkte ortaya cıkıyor, kışa doğru soluyor ve kayboluyor, ertesi ilkbahar sonu yeniden cıkıyormuş. NASA uzmanlarına gore bunun en gecerli acıklaması ortamın ısınmasıyla yoğun tuzlu bir suyun eriyerek ortaya cıkması. Yazının en sonunda yer alan, videoya tıklayınca bu olgu gorulebiliyor.
Goruntulerin başka turlu yorumlanması da mumkun. Ancak tuzlu su hipotezi şimdilik en kabul goren acıklama. Bilindiği gibi tuz suyun donma derecesini duşurur. Saf su sıfır derecede donsa da tuzlu su tuz miktarına gore cok daha soğuklarda sıvı kalabilir. Onun icin yaz aylarında bu bolgelerde sıcaklığın sıfır altında olması bu acıklama ile uyumlu.
Yaz aylarında sıcaklık arttıkca bu alanların eğimlerde daha uzuyor ve buyuor olması, ortam soğudukca kuculup yok olması da bu hipotezi desteklemekte.
Renk değiştiren bu uzun ince alanların enleri yaklaşık 0,5 -1 metre arası. Uzunlukları yuzlerle metre olabiliyor. Yonleri ekvatora doğru. Yani Guneş gordukce ortaya cıkıyor. Ortam sıcaklığında başka bir maddenin bu ozelliği gostermesi duşunulmuş. Ancak ortam karbon diyoksit icin cok sıcak, saf su icin ise cok soğuk. Yoğun tuzlu su icin ise uygun.
Mars yuzeyinde zaten cok yerde yuzeyde bol tuz bulunması gecmişte bunların suda eriyerek dağılmış olduğunu gosteriyor. Belki o suların bir kısmı şimdi belirli kucuk alanlarda kalmış olabilir.
Uyduda başka bir cihaz olan CRISM spektrometresi ile yapılan araştırmalar o bolgelerde su bulunduğunu doğrulamamış. Bu durumda renk değiştirme bir akıntı değil, sadece yuzeyde veya yuzey altında bir erime ve tekrar donma olabilir denmekte.
Araştırma ekibi başkanı McEwen, tuzlu su hipotezinin gozlemleri tam acıklamış olmadığını belirterek daha cok gozlem ve laboratuar deneyine ihtiyac olduğunu soylemekte. Ama sonunda net bilgilere ulaşılacağından emin.
Bilindiği gibi Mars’ta cok yerde katı halde su, yani buz bulunduğu keşfedildi. Ancak sıvı su gorulmuş değil. NASA’nın Mars keşif programı bize yeni bilgiler vermeye devam edecek. Bir olasılık, sıvı suyun bulunduğu bolgelerde mikrobik yaşamın da bulunması. Ama daha kuvvetli bir gelişme, MARS’ın insanlı keşfi icin nedenlerin coğalmış olması.

Video:
www.nasa.gov/mission_pages/MRO/multimedia/pia14472.html

Kaynak : NASA & Bilimania

__________________