Adolesanların (ergenlerin) besin secimleri ve vejetaryenizme yonelişAdolesan donem (ergenlik) yeni fikirlerin denendiği bir donemdir ve beslenme alışkanlıkları da bu durumdan etkilenebilir. Bazıları besin ile ilgili guclu inanclar geliştirirler, bazıları besin fadizmine inanırlar ya da bazıları vejetaryen olurlar. Beslenme ile ilgili bu davranış şekilleri bir ceşit bağımsızlık ifadesinin, beden imgesi sorunlarının, kimlik arayışının veya sosyal baskıya baş kaldırışın bir yansıması olabilir. Bircok genc insan vejetaryen, vegan veya bilincsiz zayıflama diyeti gibi ozel beslenme şekillerini denemektedirler. Sosyal ve cevresel konulara yonelik artan farkındalıkla birlikte yakın cevrenin baskısı, dini yonlenim, insani duygular, kendini ifade etme ihtiyacı, hayvan haklarına duyarlılık, ekoloji, kişisel sağlık konularına ve vucut ağırlığına ilgi, konuyla ilgili internet siteleri, magazinler, gazeteler ve yemek kitapları, vejetaryen servis yapan restoranlardaki artış genc bireyleri vejetaryenizme yonlendirebilir. Araştırmalarda kısıtlı vejetaryen diyet tuketen adolesanların genellikle kız, ortaokul veya lise oğrencisi, yuksek sosyoekonomik duzeyden, uzun zamandır bu beslenme tarzını benimsemiş, hayvanları oldurmek istemeyen bireyler oldukları saptanmıştır. Bazı calışmalarda da yarı-vejetaryenların (semi-vejetaryenlerin) vucut ağırlıklarını kontrol edebilmek amacıyla vejetaryenizmi denedikleri belirtilmiştir. Farklı bir bakış acısıyla, yarı-vejetaryenlik, stabil, kısıtlı vejetaryenizme geciş basamağı da olabilir. Adolesanlarda vejetaryen beslenme alışkanlığı sık sık anoreksiya nervoza veya diğer yeme davranışı bozuklukları ile birlikte gozlenebilmektedir. Bununla birlikte, coğunlukla kız adolesanların, vucut ağırlıklarını ve besin tuketimlerini kontrol edebilmek amacıyla, vejetaryen olmayanlara gore daha fazla diyet hapı ve laksatif kullandıkları, kilo kaybı icin kustukları ve intihar eğilimli oldukları bildirilmiştir. Bazı erkek adolesan vejetaryenlarda da benzer davranışların gozlenebildiği belirtilmiştir. Bununla birlikte, eldeki veriler vejetaryen diyetlerin bir yeme davranışı bozukluğuna sebep olmadığını, aksine mevcut yeme davranışı bozukluğunu kamufle etmek icin kullanıldığını da gostermektedir.
Batıda, vejetaryen kızlar, vejetaryen olmayanlara gore, menarşa biraz daha gec yaşta girerler. Menarşın biraz gecikmesinin sağlık yonunden bir dezavantajı yoktur, aksine meme kanseri ve obezite riskleri daha duşuktur. Adolesanlar icin vejetaryen diyetlerin beslenme acısından olumlu yonu posa, demir, folat, A vitamini ve C vitamini alımlarının vejetaryen olmayan yaşıtlarından daha yuksek olması iken, tehlikeli yonu demir, kalsiyum, B12 vitamini, cinko yetersizliği riski altında oluşları ve hayvansal kaynaklı protein (biyoyararlanımı yuksek protein) alamıyor/almıyor oluşlarıdır. Benzer şekilde, vejetaryen adolesanlar, daha fazla meyve ve sebze, daha az tatlı, fast food ve tuzlu hafif yiyecek tuketmektedirler. Adolesan vejetaryenlar icin kilit besin oğeleri kalsiyum, D vitamini, demir, cinko ve B12 vitaminidir. Dolayısıyla, vejetaryenizme yonelmiş bireylerin bu besin ogelerinin bitkisel kaynaklarını oğrenmeleri ve tuketmeleri gerekir. Bunlar; kurubaklagiller (yeşil mercimek, kuru fasulye, vb), karnabahar, tere, bruksel lahanası, şalgam, kale (lahanaya benzer bir sebze), hardal yaprakları, Cin lahanası (bok choy), brokoli, şalgam yaprakları, badem ve ceviz gibi yağlı tohumlar, ıspanak ve pazı gibi koyu yeşil yapraklı sebzeler, tofu, natto, miso gibi soya urunleridir. Bu bireylerin 6 ayda bir kan tahlillerini yaptırmaları, adı gecen besin ogelerinin kan ya da vucuttaki depo miktarlarına baktırmaları ve de gerekiyorsa besin desteği almalarını oneririm. Buna ek olarak da, D vitamini sentezi acısından tenleri guneş ışığından tam olarak faydalanacak şekilde (cam arkasından değil) guneşlenmeleri gerekir. Beslenme yetersizliği acısından risk altındaki vejetaryenler tuketmedikleri besinlerin yerine muadilini koymayan ya da koyamayanlardır.
Sağlıklı, mutlu ve “guzel” gunlere…










[h=2]Ankara Diyetisyen uzmanlarına ulaşmak icin tıklayın![/h]