Şems-i Tebrizi (1185 - 1247)



1185 yılında Tebriz’de dunyaya gelen Şems-i Tebrizi'nin asıl ismi Mevlana Muhammed’dir. Melik Dad oğlu Ali adında bir zatın oğludur ve Azeri Turklerindendir. Şemseddin yani dinin guneşi lakabıyla anılmıştır.

Daha kucuk yaşlarda manevi ilimleri tahsilde gosterdiği kabiliyetle dikkat ceken Şems, din ilimleri tahsilden sonra, genc yaşlarında Tebrizli Ebubekir Sellaf’a murid olmuş, ununu duyduğu butun meşhur şeyhlerden feyz almaya calışmış ve bu sebeple diyar diyar dolaşmıştır. Bu gezginliğinden dolayı kendisine “Şemseddin Perende” ucan Şemsed din denilmiş, ayrıca Tebriz’de tarikat pirleri ve hakikat arifleri ona “Kamil-i Tebrizi” adını vermişlerdir.

Daha sonraları Secaslı Şeyh Rukneddin, Tebrizli Selahaddin Mahmut ile buyuk alim ve unlu mutasavvıf Necmuddin Kubra’nın halifelerinden Centli Baba Kemal’e intisap ederek onlardan feyz almıştır. Hz. Muhammed (S.A.V.)'in ahlÂkını ornek alan Şemseddin-i Tebrizi, devamlı bir arayış icerisinde olmuş, manevi bir işaret uzerine de Hz. Mevlana’yı arayıp bulmuştur. Dunyaya, kılık ve kıyafete onem vermeyen Şems, Mevlana ile uc- ucbucuk yıl suren beraberliği neticesinde onun hayatında yeni ufukların acılmasına vesile olmuş, onun ilahi aşkın potasında eriterek, kamil bir Hak aşığı yapmaya muvaffak olmuştur.

Teferruatıyla daha once anlattığımız şekilde, Mevlana’da meydana gelen buyuk değişikliği hazmedemeyenler, onun Mevlana’dan ebediyeyen ayrılmasına sebep oldular. Şems Hicri 645 Miladi 1247 tarihinde şehit mi edildi, yoksa geldiği gibi, kimseye haber vermeden Konya’yı mı terk etti kimse bilmez.

Bu gun Konya’da Şems makamı olarak bilinen, halk ve bilhassa Mevlevilerce Mevlana turbesinden once ziyaret edilen bu mescit-turbe de mevcut sanduka, boş bir sanduka mı, yoksa Mehmet Onder Bey”in bir hatırasında anlatıldığı gibi, Şems gercekten burada mı medfundur, bu da bilinmez. Bilinen gercek odur ki, Allah velilerinin kalblerde yaşadığıdır.

Niğde’deki Kesikbaş Turbesi de Şem’e izafe edilir. Bunlardan ayrı olarak tebriz’de Gecil denilen mezarlıkta, Hoy’da, Pakistan’ın Multon şehrinde Şems turbeleri veya makamları vardır. Bunlar ceşitli rivayetlerle suslenmiştir. Pakistan’lıların soylediklerine gore de Şems, Konya’dan bir gece yarısı gizlice ayrılmış, once Tebriz’e oradan da Hindistan’a gelmiş, meczup ve perişan yıllarca ormanlarda dolaştıktan sonra Multon şehrinde olmuştur.

__________________