100 yıldır cozulemeyen ve dunyanın en buyuk 7 probleminden biri sayılan Poincaré varsayımını cozen Rus matematikci, 1 milyon dolarlık odulu reddederek sırra kadem bastı.

Uc boyutlu uzayı sarmalayan iki boyutlu duzlemin, dorduncu boyut olan "zaman"la bağı uzerine devrim niteliğinde bir calışma ortaya koyan Grigori Perelman'dan yaklaşık iki yıldır haber alınamıyor. Perelman, 2002 yılında dunyanın cozulemeyen en buyuk 7 probleminden biri olarak kabul edilen Poincaré varsayımını cozduğunu iddia ederek internette 39 sayfalık bir makale yayımladı.

Ertesi yıl ilkini tamamlar nitelikte 22 sayfalık başka bir makaleyi de internette yayımlanayan Perelman, aslında calışmalarında Poincaré varsayımından hic soz etmiyor. Bu problemin de bağlı olduğu cok daha geniş kapsamlı bir onerme olan Thurston Geometrizasyon Konjekturu'ne cozum getiren Rus matematikci, 2003 yılında ABD'de bir dizi konferans verdi ve bilim dunyasına calışmalarını anlattı.

Duşunce tarihinde yeni bir sayfa

İlk etapta kuşkuyla yaklaşılan makalelerin doğrulunu test etmek icin oluşturulan bilim kurulları gectiğimiz gunlerde Perelman'ı destekler nitelikte acıklamalarda bulundu. Coğu bilim insanı sadece matematik alanında değil, duşunce tarihinde yeni bir sayfa acıldığında hemfikir. Elde edilen bilgiler ışığında bilgisayar teknolojilerinde olduğu kadar bilimin hemen her alanında buyuk değişimler bekleniyor. Uc yıldır Perelman'ın makaleleri uzerinde calışan Yale Universitesi'nden Bruce Kleiner, değil onumuzdeki 100 yılda, belki de hicbir zaman cozuleceğine inanmadıkları bir problemin cozulduğunu soyluyor.

Uzmanlar cozumu bile zor anladı

Rus bilimadamının, 2002'de tum dunyayı şaşkına ceviren Poincaré varsayımına cozum olarak sunduğu makaleler cok ağır bir matematik diliyle yazılmıştı ve bilimsel bir makaleden cok karalamayı andırıyorlardı. Uzmanların anlamakta gucluk cektiği dokumanların gelmiş gecmiş en buyuk matematik problemlerinden birinin cozumunu icerdiğine artık kesin gozuyle bakılıyor. Yazdıklarıyla ilgili detayları acıkladığı ABD'deki konferanslarından sonra 2003'te ulkesine donen Perelman o tarihten beri e-posta ve telefonlara yanıt vermiyor. Steklov Enstitusu'nden de ayrıldığı soylenen Grisha'nın ne yaptığı merak konusu. Onumuzdeki hafta Madrid'de toplanacak Uluslararası Matematik Birliği'nde matematiğin Nobel odulu diye adlandırılan Fields Madalyası'na layık gorulmesine kesin gozuyle bakılan Perelman'ın torene katılacağına dair hicbir belirti de yok.

Poincaré varsayımı nedir?

Fransız matematikci, fizikci ve filozof Henri Poincaré 1904'te ortaya attığı onermede, "uzerinde delik olmayan her şey bir kuredir" diye ozetlenebilecek bir yargıda bulunuyor. Bir elmanın uzerine gerilmiş paket lastiğinin şeklini bozmadan ya da elmayı parcalamadan sonsuza kadar buzulebileceğini, ancak ortası delik bir simitte bunun mumkun olmadığını, delik var oldukca lastiği sınırlayacağını iddia ediyor.

En buyuk zevki mantar toplamak

ABD'li Clay Matematik Enstitusu'nun problemin cozumunu bulan bilim adamına vermeyi vaad ettiği 1 milyon doları almak icin caba sarf etmeyen ve 1996'da Avrupa'nın en saygın matematik kurumunun verdiği Genc Matematikci Odulu'nu kabul etmeyen Perelman, esrarengiz kişiliğiyle de merak konusu. Grisha adıyla da anılan Grigori Perelman, 1966 St. Petersburg doğumlu. 1982'de henuz bir lise oğrencisiyken Madrid'deki Matematik Olimpiyatları'nda en yuksek skorla altın madalya aldı. Perelman, 90'lı yıllarda araştırma bursuyla ABD'deki universitelerde bulundu.

O donemki arkadaşları tarafından "Sanki bu dunyadan değil gibiydi" diye tanımlanan Grisha, uzun sac ve tırnaklarıyla Rasputin'e benzetilmiş. Dahi matematikcinin en buyuk zevkinin St. Petersburg yakınlarındaki ormanlık alanda mantar aramak olduğu soyleniyor
__________________