Gavs-ul-Memdûh hazretleri, bir gun dergÂhın onunde otururken Abdurrahîm Efendiyi huzûr-ı şerîflerine cağırdı. Şam'a gidip gitmediğini sordu.

O da;
"Gitmedim efendim" deyince;

"Şu tarafa bak bakalım ne goreceksin?" buyurdu.

İşÃ‚ret ettiği yone baktığında, yemyeşil bahceleriyle, Şam'ın karşısında durduğunu hayretle gordu. Şam'ı merakla seyrettiğini goren Gavs-ul-Memdûh;

"Abdurrahîm! Boşi koyu buradan uzakta mıdır gorulebilir mi?" buyurunca, ruyÂdan uyanır gibi Şam gozlerinden silindi ve hocasına;

"O koy buraya uzaktır, gorunmez efendim." diye cevap verdi.

Bunun uzerine;

"Doğu tarafına bak!" buyurdu.

O anda kucuk bir tepenin yamacında kurulmuş olan Boşi koyu gozunun onune geldi. O anda koyun bir kenarında, Gavs-ul-Memdûh'un talebelerinden birkac tÂnesi oturmuş sohbet ediyorlardı. Koy bekcisi de yanlarında sırt ustu uzanmış yatıyor, talebelerle alay ediyordu.
Gavs-ul-Memdûh;

"Abdurrahîm! Bekcinin arkadaşlarınla alay ettiğini goruyor musun?" diye sordu.

O da;

"Goruyorum efendim. Eğer musÂade buyurursanız hemen hakkından geleyim." diye sordu.

Hocasının hic cevap vermemesinden cesÂretlenerek ayağını hızla bekciye doğru salladı. Allahu teÂlÂnın izniyle, ayağı bekcinin tam karnına isÂbet etmiş ki, birden karnını tutmaya ve feryÂd etmeye başladı. Bir daha vuracaktı, fakat Gavs-ul-Memdûh;

"Yeter y Abdurrahîm!" buyurunca, durdu.

Boşi koyu de gozunden kayboldu. Hocasının bu kerÂmetlerine hayran kalmıştı.

Aradan on gun gecmişti. Boşi koyunun bekcisi, yuzu sarılı bir hÂlde Gavs-ul-Memdûh'un huzûruna cıkarıldı. Ağzı sol kulağına kadar eğilmişti. Eğilen taraf kırış kırış olmuş, diğer tarafı da davul zarı kadar gerginleşmişti. Bu sebeple ne ağladığı ne gulduğu, ne de konuştuğu anlaşılıyordu. Zor konuşabilen bekci;

"Aman y Hocam! Allahu teÂlÂyı zikreden talebelerinle alay ederken, birisi şiddetle karnıma vurdu. O anda butun vucûdum hareketsiz kaldı. Ağzım da bu hÂle geldi. Bundan boyle hatÂmı anladım ve tovbe ettim. Ne olur beni affediniz ve ağzımın eski hÂle gelmesi icin du ediniz." diyerek ağladı.

Gavs-ul-Memdûh onun bu durumuna cok uzuldu. Merhamet edip ellerini kaldırarak du etmeye başladı. Sonra mubÂrek elini bekcinin yuzune surdu. O anda bekcinin ağzı, Allahu teÂlÂnın izniyle eski hÂline geldi.

Evliyalar Ansiklopedisi, İhlas Yayınları

Gavs-ul-Memdûh

Osmanlılar zamÂnındaAnadolu'da yaşayan evliyÂnın buyuklerinden. Asıl ismi Mahmûd, babasınınki AbdurrahmÂn'dır. 1760 (H.1174) senesinde Tillo'da doğdu. İsmÂil Fakîrullah hazretlerinin torunlarından olan Mahmûd bin AbdurrahmÂn, buyuk Âlim olup İbrÂhim Hakkı Erzurûmî'nin talebesidir. Gavs-ul-Memdûh ismi ile şohret buldu. Pekcok kimsenin hidÂyete kavuşup Allahu teÂlÂnın sevdiği kullar arasına girmelerine vesîle oldu.

Kucuk yaşta, İbrÂhim Hakkı Hazretlerinden ilim ve mÂrifet oğrenmeye başladı.Keskin bir zekÂya sÂhib olan Gavs-ul-Memdûh, ısrarlı ve duzenli bir calışma ile, kısa zamanda hocasından tefsîr, hadîs, fıkıh gibi zÂhirî ilimleri, zamÂnın matematik, edebiyÂt, astronomi ve fen ilimlerini oğrenerek, buyuk bir Âlim oldu. Ayrıca kalb ilimlerini de tahsîl ederek, mÂrifetullah sÂhibi olan velîler arasına girdi.

Gavs-ul-Memdûh, talebe arkadaşlarıyla zaman zaman hocası İbrÂhim Hakkı hazretlerinin yanında, Tillo'nun Cebel-i Re's-il-Kuv ismindeki tepesine cıkarlardı. İbrÂhim Hakkı hazretleri talebelerine; "Bu tepe, yakında buyuk bir nÂma kavuşacaktır." dedi. İbrÂhim Hakkı, bu tepeye bir musall taşı yaptırdı. Her uğradığında oraya otururdu. Olumu, Âhireti ve hesÂbı duşunurdu. Yine bir gun uc talebesi ile bu tepeye cıktı. Ucunun de ismi Mahmûd idi. Onlara; "SubhÂnallah! Hepinizin de adı Mahmûd. Her biriniz de amcalarınızın kızı ile evleneceksiniz. Fakat sÂdece biriniz Allahu teÂlÂnın evliy kulları arasında yuksek derecelere sÂhib olup; "Memdûh" lakabıyla isimlendirilecektir. Ona her taraftan akın akın talebe istifÂde icin gelecektir. O, bu tepeye bir ev yaptırıp, herkesin hidÂyete kavuşmasına vesîle olacaktır." buyurdu. Talebeler de kendi kendilerine; "MubÂrek hocamızın mujde verdiği o kimse ben olsam." diye temennî ettiler. Bir muddet sonra iclerinden ikisi ayrıldı. İbrÂhim Hakkı hazretleri yanında kalan Mahmûd'a; "Biraz once mujde verdiğim Mahmûd sensin. Fakat bu sırrı ben sağ olduğum muddetce kimseye soyleme." buyurdu. Bu mujdeye cok sevinen Gavs-ul-Memdûh, hocası sağ olduğu muddet icinde bunu kimseye soylemedi.

Gavs-ul-Memdûh, hocasının sık sık iltifÂtlarına mazhar olur, "BÂrekallahu fîke y Memdûh" (Allahu teÂl sana bereketini ihsÂn etsin) duÂsını almakla şereflenirdi. Gecesini gunduzune katarak hocasının hizmetinde bulunur, ona hizmeti buyuk nîmet bilirdi. Onun huzûrunda luzumsuz hic konuşmaz, ancak sorulan bir suÂle kısa ve oz cevap verirdi. Yuksek edeb sÂhibi olup, arkadaşları arasında parmakla gosterilirdi. Yumuşak huyu ile herkesin dikkatini ceker, aklının kemÂlini ve edebini takdir etmeyen kalmazdı. onun sohbetine kavuşan, tatlı sozlerine kendini kaptırır, ondan ayrılmak istemezdi.

Gavs-ul-Memdûh, yirmi yaşına girdiğinde, amcası Şeyh Mustafa'nın kızı Zemzem-il Hassa ile evlendi. Bu hanım da Allahu teÂlÂnın rızÂsına kavuşan kadın velîlerdendi.

Gavs-ul-Memdûh, hocası İbrÂhim Hakkı hazretlerinin vefÂtından sonra, yerine gecip, talebe okutmaya başladı. Her gecen gun talebesi ve ziyÂretcileri coğaldı. Oyle ki, artık dergÂha sığmaz hÂle geldi. BÂzan gunde bin beş yuz kişiden fazla ziyÂretci gelirdi. Bu izdihÂmın kalkması icin hocasının işÃ‚ret buyurduğu Re's-il-Kuv Dağının bir tepesine buyuk bir dergÂh ve yanına ev yaptırdı. Burada insanlara feyz ve bereketler yağdırıp, hidÂyete kavuşmalarına sebeb oldu.

Gavs-ul-Memdûh'un torunu ve talebelerinden Halîl Efendi bir gun mubÂrek hocasının hizmetiyle şerefleniyordu. İceri tanımadığı birisi girerek, Gavs-ul-Memdûh hazretlerinin elini opmeye başladı. Sonra hurmetle; "Muhterem efendim! TÂ Sivas'tan sırf size teşekkur edip, mustecÂb ve makbûl duÂlarınızı almak icin geldim. Cunku hayÂtımı kurtardınız. Eğer musadeniz olursa hÂdiseyi anlatayım." dedi. Gavs-ul-Memdûh da gulumseyerek musÂade etti. O kimse başından gecen hÂdiseyi şoyle anlattı:

"Bir deniz yolculuğuna cıkmıştım. Gemimiz bir muddet yol aldıktan sonra, şiddetli bir fırtınaya yakalandı. Koskoca dalgalar gemiye carptıkca, gemi bir sağa bir sola yatıyor, tahtaları gıcırdayarak kırılmamak icin direniyordu. Gemidekiler, kurtulmak icin du ediyor, kurbanlar adıyordu. NihÂyet dalgaların şiddetine dayanamayan gemimiz battı. Hepimiz suyun uzerinde durabilmek icin cabalıyorduk. Yuzmek icin uğraşırken aklıma Âniden zÂt-ı Âliniz geldi ve; "İmdÂt y Gavs-ul-Memdûh hazretleri!.." diye yardım istedim. O anda onumde geniş bir tahta belirdi. Ona yapışarak su uzerinde kalabildim. Uzun uğraşmalardan sonra sÂhile cıktım, fakat aclıktan ve yorgunluktan hÂlsiz duşmuştum. Gozumun onunu gorecek durumum yoktu. Birden nûr yuzlu bir kimsenin, bana, icinde ekmek ve peynir bulunan bir paket uzattığını gordum. Verilenleri yemek icin cabalarken o mubÂrek zÂt oradan kayboldu. Yemin ederek soyluyorum ki, benim denizde boğulmaktan ve aclıktan olmekten kurtulmama sebeb olan sizden başkası değildi."

Gavs-ul-Memdûh'un akrabÂlarından Ali Efendi birkac arkadaşıyla hacca gitmişti. Donuşte Lazkiye civÂrına geldiklerinde yiyecekleri bitti. Lazkiye'ye giderek orayı idÂre eden Osmanlı paşasına durumu anlattılar ve yardım talebinde bulundular. Onların Tillolu olduğunu oğrenince, Gavs-ul-Memdûh hazretlerini sordu. Yeğeni olduğunu soyledi. Paşa buna cok sevindi ve hocalarının evsÂfını sordu. O da tek tek anlattı. Anlattıkca paşa tasdik ediyordu. Buna oldukca şaşırdı. Acab paşa, hocamı nereden tanıyordu? Dayanamayıp sordu. Paşa da cevap olarak şoyle anlattı:

PÂdişÃ‚hımızdan, buradaki Fransızlarla savaş yapmak uzere emir almıştım. Askerlerimi toplayarak duşmana saldırdık. Onlara karşı, gerek silÂh, gerekse asker olarak cok az olmamız hasebiyle mağlup olmuştuk. Durumu sultÂnımıza bildirdik. Sultan da yeniden asker toplayıp Fransızların uzerine yuruyerek gÂlip gelmemizi emretti. Başustune, diyerek tekrar asker topladım. Hazırlıklarımı tamamladıktan sonra savaş meydanına yuruduk. Her askere namazlarını gecirmemeleri icin tekrÂr tekrÂr tenbih ettim. Sonra helallaşmalarını, Âmirlerine mutlak itaat edip zamanın velîlerinden imdÂd istemelerini soyledim. Boylece maddî ve mÂnevî sebeplere yapıştık. Başta kendim, savaş meydanında gecirdiğim o ilk gecede, sabahlara kadar uyumadım. Namaz kılıp, Kur'Ân-ı kerîm okudum ve cenÂb-ı Hakk'a cok du edip yalvardım. Gozyaşları arasında zamÂnın Gavs'ından da yardım istedim.Fecr vaktinde askerimi uyandırdım. EzÂn-ı Muhammedî okundu. CemÂatle sabah namazını kıldık. Rabbimizden bize zafer nasîb etmesi icin duÂlar edip askerimle helÂllaştım. Guneş doğarken, karşı tepede ordugÂhını kuran Fransızlar uzerine; "Allah Allah!.." nidÂlarıyla hucûma gectik. Once top atışları ile başlayan savaş, sonra tufek ve tabancaya, goğus goğuse geldiğimizde de kılıc ile carpışmaya dondu. Her iki tarafın da butun gucu ile vuruştuğu bir anda, bir atlının ruzgÂr gibi saflarımıza katılıp duşmana hucûm ettiğini gorduk. Bu gelen nûr yuzu, yeşil sarığı ve beyaz elbisesi icinde daha da heybetli gorunuyordu. Elinde kılıcı ile; "Allahu Ekber" nidÂlarıyla hucûm uzerine hucûm tÂzeliyordu. Onun bu gayreti hepimizi heyecana getirdi. Canımızı dişimize takarak Fransızların uzerine şiddetle saldırdık. Oyle ki, herbirimiz birer arslan kesilmiştik. Vurduğumuz yerden ya kol, ya baş koparıyorduk.

Bizim bu Ânî gayretimiz duşmanın gozunu yıldırdı ve kacmaya başladılar. Peşlerine duştuk, pek coğunu oldurduk, bir kısmını esir aldık. Pek azı kacabilmişti. Topları, cephÂneleri hep elimize gecti. Bu arada bize yardıma gelen o mubÂrek zÂtın, duşmanın kactığı istikÂmetten atıyla geldiğini gorduk. Onunde elleri bağlanmış bir Fransız vardı. Yanımıza gelmesini heyecanla bekledik. NihÂyet geldiklerinde esiri yere bıraktı ve; "Paşa! Bu papaz, Fransızları galeyana getirerek, muslumanlara saldırtıyordu. Bu İslÂm duşmanını iyi zaptet!" buyurdu. Buna cok sevindim ve imdÂdımıza yetişen nûr yuzlu zÂtın ellerine sarıldım. Doya doya optukten sonra; "Canım size fed olsun. Kim olduğunuzu lutfeder misiniz?" diye sordum. "Tillolu Memdûh'um." diyerek atını mahmuzladı. Once şÃ‚ha kalkan at, hızla yanımızdan uzaklaştı.

O gunden beri bu zÂtı tanıyan biriyle karşılaşmak icinAllahu teÂlÂya duÂlar ettim. NihÂyet kabûl olmuş. Sizinle goruşmek, ondan haber almak devletine kavuştum. Lutfen Tillo'ya vardığınızda, benim yerime mubÂrek ellerinden op, selÂm ve hurmetlerimi bildir. KıyÂmet gunu bize şefÂat etmesini istirhÂm ettiğimi de bildir.

Paşanın anlattıklarını heyecanla dinlediler. Sonra onlara cok izzet ve ikrÂmlarda bulundu. İhtiyaclarını giderdi. Sonra yola koyuldular. Tillo'ya geldiklerinde Ali Efendi doğruca Gavs-ul-Memdûh hazretlerinin huzûruna gidip durumu anlattı. SelÂmını soyledi. "Ve aleykum selÂm. Paşa doğru soylemiş." diyerek, Allahu teÂlÂnın kendisi icin ihsÂn ettiği bu nîmete şukretti.

Gavs-ul-Memdûh hazretlerinin akrabÂlarından Molla HÂmid, yaya olarak Erzurum'a gidiyordu. Bir gece Cakmak isimli bir koyde, Yûsuf Efendi isminde iyiliksever birisine misÂfir olmuştu. Nereden gelip nereye gittiğini, kim olduğunu sordu. Gavs-ul-Memdûh'un akrabÂsı ve Tillolu olduğunu soyledi. Gavs-ul-Memdûh'un ismini işiten Yûsuf Efendi birden heyecanlandı ve başından gecen şu hÂdiseyi anlattı: "Birisi bana bir iftir atarak hapsettirmişti. Hicbir sucum olmadığı hÂlde verilen cezÂya uzulmuştum. Oradan kurtulmak icin nice cÂreler duşundum, plÂnlar kurdum. Fakat hicbirinden netîce alıp, hapisten kurtulamadım. Bir gece iki rekat namaz kılıp Allahu teÂlÂya gozyaşları arasında kurtulmam icin du ettim. O duÂdan sonra hÂtırıma cenÂb-ı Hakkın velî kulları geldi. Onlar, darda kalanlara yardım eder duşuncesiyle; "Ey zamÂnımızın Gavs-ı Âzamı! Ne olur buradan kurtulmam icin himmet buyurunuz, istirhÂm ediyorum." diyerek, imdÂd istemeye başladım. Bu şekilde gec saatlere kadar hep Allahu teÂlÂnın sevdiği kullarını yardıma cağırdım. Derken uyumuşum. Birisinin muşfik ve heybetli sesiyle uyandım. "Yûsuf Efendi! Haydi kalk" diyordu. Kalktım Başucumda herbirinin yuzu nûr gibi parlayan uc kişi duruyordu. "Kimsiniz? Ne icin geldiniz?" der gibi yuzlerine bakınca, iclerinden biri; "Sen bizi imdÂda cağırmamış mıydın? İşte geldik" buyurdu. Sevincimden ne yapacağımı şaşırdım. Fakat kapılar kilitliydi, ustelik nobetciler sabahlara kadar kapı onlerinde gezinip duruyorlardı. Nasıl cıkıp gidecektim. Daha boyle duşunceler aklımdan gecerken o heybetli zÂt tekrar; "Vesveseyi bırak, cenÂb-ı Hak her şeye kÂdirdir. Yuruyerek evine git." buyurdu. "İsm-i Âliniz nedir?" diye arz ettiğimde de; "Tillolu Memdûh'um. Allahu teÂl darda kalan kullarına yardım etmekle bizi vazifelendirdi." deyip bir anda gozden kayboldular. Korka korka kapıya vardım. Koluna bastığımda, kapı acılıverdi. Nobetci oturmuş uyukluyordu. Kacırılmayacak bir fırsattı. Suratle yanından uzaklaştım. Sevincimden kalbim yerinden fırlayacakmış gibi atıyordu. HapishÂneden cıktıktan sonra sanki arkamdan beni cağıracaklarmış gibi korkuyla sık sık arkama bakıyordum. NihÂyet eve vardım. Ertesi gunlerde beni hic arayan soran olmadı. Boylece Gavs-ul-Memdûh hazretlerinin himmeti, bereketi ve yardımıyla kurtuldum."

1847 (H.1263) senesinde Tillo'da hastalanan Gavs-ul-Memdûh hazretleri, talebe, akrabÂ, ahbapları ve cocukları ile helÂllaştı. Bir Pazartesi gunu oğleye doğru Kelime-i tevhîd soyleyerek vefÂt etti.CenÂzesini, yerine bıraktığı oğlu İbrÂhim yıkadı ve namazını kıldırıp kalabalık bir grup ile Tillo'da defnetti.MubÂrek kabri, Âşıkları tarafından ziyÂret edilmekte, onun feyz ve bereketlerine kavuşulmaktadır.

HAYIRDIR İNŞÂALLAH

Gavs-ul-Memdûh, bir gece ruyÂda Mûs KÂzım hazretlerinin kendisine; "Ey Memdûh, kalk! Kalb gozunun acılacağı, ilÂhî tecellîlerin zÂhir olacağı zaman yaklaştı." mujdesini aldı. "Hayırdır inşÃ‚allah." diyerek yatağından fırlayan Gavs-ul-Memdûh hazretleri, ilÂhî bir cezbeye kapıldı. O anda butun vucûdunda şiddetli bir harÂret meydana geldi. O gunden sonra şiddetli kış gunlerinde bile dışarda durduğu hÂlde harÂreti sonmedi. Bu ruyÂdan sonra, daha once konuşmadığı lisÂnlarla Allahu teÂlÂnın izniyle konuşup, o dillerde şiirler, kasîdeler soyledi.

Ondan sonraki uc senede, uzerindeki bu harÂret hÂli kalkıp yerini tam tersine bir soğukluk hÂli aldı. Oyle ki soğuktan durmadan titrerdi. Dorduncu senede bu hÂlden kurtulup, normale dondu. Bundan sonra artık talebe okutmaya devÂm etti.

__________________