19 Eylul 1991'de iki Alman dağcısı modern cağlardaki mukemmel korunmuş ilk en eski insan cesedini buldular. Yer İtalyan Guney Tiroller'inde, Avusturya uluslararası sınırından yalnızca 90 metre berideydi. Alplerin bu bolumu, adını dar ve uzun Otztal Vadisi'nden alan Otztaler Alpleri olarak bilinir.
Ceset gunumuzde bir Avusturyalı gazetecinin, vadinin adından yola cıkarak "Otztal" ve Himalayalar'daki efsanevi dev kar adamını simgeleyen "yeti" sozcuklerinden turettiği "Otzi" adıyla anılmaktadır. Ancak coğu kimse ondan, yalnızca "Buz adam" olarak da soz eder.
Bu keşfin ıssızlığı Buz adam'ın sonunun nasıl geldiği konusunda pek cok varsayımın ortaya atılmasına neden olmuştur. Bilimsel analizler adamın kişisel sağlığı, yanında taşıdıkları ve cesedinin yakınlarında bulunan malzemeleri hakkında pek cok ayrıntı sağlamıştır. Buz adamın kimliğini gosteren ve arkeologların, Alplerin o yuksek noktasında ne aradığı konusunda varsayımlar ileri surmelerini sağlayan bu malzemelerdir.
1991 Eylul'unde hÂl kısmen buzlar icinde sıkışmış olan Buz adam. Govdesinin ust kısmı buzdan kurtarılmış. Ceset İnnsbruck'taki Adli Tıp Enstitusu'ne kaldırıldıktan sonra yaşı ve onemi anlaşılmıştır.
BEDEN, GİYSİLER VE MALZEMELER
Cesedin 25 ile 45 yaşlarında bir adama ait olduğu anlaşılmıştır. Cok iyi korunmuş olması, hucrelerin molekuler yapısının da gunumuze kalmasını sağlamıştır. Bu olağanustu korunmanın nedeni Buz adam'ı olumune goturen ve olumden sonra da devam eden bir dizi olaydır. Adamın erken bir sonbahar tipisine tutulduktan sonra olduğu tahmin edilmektedir.
Uzerini orten ince kar tabakası, ceset sonbahar ruzgÂrlarıyla kururken bocek larvalarının saldırısını onlemiştir. Kısacası burada yalnızca doğal bir "dondurarak kurutma" olayı yaşanmıştır. Yoğun karlı bir kış başladığında cesedin durumu artık buyuk olcude sabitleşmişti.
Daha guvenilir olması icin dort ayrı laboratuarda yapılan hucrelerin radyo karbon testlerinde, bu olayların İO 3300 ve 3200 yılları arasında yer aldığı tespit edilmiştir. Ceset 1991 Temmuz'unda ruzgÂrın sahradan taşıdığı tozların da hızlandırmasıyla başlayan kar erimesine kadar 5000 yıl orada gomulu kalmış olmalıdır.
Buzadamın korunması boylece esrarengiz olmaktan cok şaşırtıcıdır ve yanında taşıdığı eşya gercekten ortaya pek cok sorunun cıkmasına neden olmuştur. Buz oyuğunun icinde yatan cesedin cevresinde, sapı porsuk ağacından bir bakır balta, tamamlanmamış bir yay, karacam tahtası ve hayvan derisinden yapılma bir sırt cantası, bir cakmaktaşı bıcak ve kını, iki cakmaktaşı uclu oku ve on iki tamamlanmamış oklu geyik derisinden bir sadak ve kemerine asılı buzağı derisinden bir kese vardı.
Otztal cesedi ve malzemelerinden bazıları. Tahta sapına bağlı bakır balta cesedin yakınlarında bulunmuş ve yaşı hakkında ilk belirtileri sağlamıştı.
Bunların yanı sıra, giysilerinin parcaları da gunumuze kalmıştı: Hayvan postundan bacak sargıları, pancoyu andıran bir dış giysi, iclerine sıcak tutması icin ot doldurulmuş deri ayakkabılar ve bir yer ortusu ya da battaniye olabilecek otlardan bir pelerin.
Sıcak tutan ve gunumuzun sugecirmez malzemelerinin yokluğuna rağmen, bu giysiler de, en azından kış ayları dışında sert Alp iklimi icin yeterli gorunuyordu. Ama aynı şey Buzadam'ın taşıdığı malzemeler icin soylenemez. Yayının ve oklarının coğunun bir avlanma ya da saldırıya karşı koyma icin tamamlanmamış olması, Otzi'nin bu yolculuk icin iyi hazırlanmış olmadığını gostermektedir.
Ayrıca, adam cok sağlıklı da değildi. Tırnaklarından birinin analizinden, olmeden onceki altı ay icinde en az uc kere ciddi bir hastalık gecirdiği anlaşılmıştı (tırnaklarının buyumesi kesintiye uğramıştı). Adamın sırtının altında, sol bacağında ve sağ diz ve ayak bileğinde dovmeler vardı.
Bunlar sus olabilirse de, Buz adam'da kireclenme olduğu anlaşıldığına gore dovmelerin tedavi edici bir işlevleri de olmuş olabilir. Adamın bağırsak muhteviyatının analizi, Buz adam'da kronik ishale neden olabilecek bir bağırsak iltihabı olduğunu da gostermiştir. Ancak en ciddisi, kaburgalarının sekizinin cok uzun olmayan bir sure once kırıldığının da saptanmış olmasıydı.
Kemikler kaynamaya başlamıştı bile. Bu da Buz adam;ın bir şiddet olayına karışıp koyunden kactığı ve henuz tamamlanmamış malzemesiyle Alplerden gecerken erken bir kış fırtınasına tutulduğu varsayımlarının ortaya atılmasına neden olmuştur.
Buz adamın malzemeleri ve peleriniyle canlandırılmış hali. Sazdan ya da ottan yapılma pelerinler 18. yuzyılda Avrupa'nın bazı yerlerinde hÂl giyilmekteydi. Tamamlanmamış yay ve oklar. Buz adam eğer avlanmaya niyet etmişse hic de İyi hazırlanmış değildi.
COBAN MI, ŞAMAN MI?
Buz adam hakkında başka yorumlar da mumkundur. Bunlardan biri de adamın bir coban olmasıdır. Govdesindeki yosunlarda yapılan incelemeler, bunların Alper'in guneyinden geldiği gostermektedir ki, bundan da adamın, olduğu yerin yalnızca 20 kilometre guneyinde olan Vinschgau'lu olduğu sonucu cıkarılabilir.
Pollen, adamın sonbahar başlarında olduğunu ileri surmuştur: Bu takdirde surusunu yaylalarda otlatan sağlıksız bir coban olduğu da duşunulebilir. Buz adam, bulunduğu sığ oyuğa şiddetli ama erken bir fırtınadan korunmak icin sığınmış ve orada donup olmuş de olabilir.
Ancak herkes boylesine yavan bir acıklamayla yetinecek değildi. Bazıları Buz adam'ın bir şaman ya da bir rituel uzmanı olduğunu iddia etmiştir. Tamamlanmamış avcılık malzemesi, dovmeler, beyaz mermerden delikli ve deri puskullu bir boncuk bu iddiayı desteklemek icin kullanılmıştır. Bilindiği gibi şamanlar genelde ıssız yerlerde ruh dunyasıyla ilişki kurarlar ve bu da onun yuksek dağlara cıkışını acıklayabilir.
Uluslararası bir uzmanlar ekibi, Buz adam'ın yaşını, sağlık durumunu ve olum nedenlerini ayrıntılı bir incelemeyle araştırmışlardır.
Etnografik ornekler parlak ya da cilalı taşların ozel bir onem ya da guc taşıdığına inanıldığını gostermektedir. Buz adam'ın samanlığı konusundaki kanıtların pek fazla olduğu soylenemezse de, bu da kolay kolay gozardı edilmeyecek bir olasılıktır.
Cesedin boyle korunmuş bir bicimde bulunması, onu başka şeylerle kıyaslama olanağı vermemektedir. Daha fazla kanıt olsaydı Buz adam'a, rituel ya da dini bir statu vermeye bu kadar istekli olmazdık. Malzemesinin garipliğine rağmen onu hayattaki konumuna gore değil, İO 4. binyıl sonlarında Alper'in yukseklerinde yaşayan bir toplumun kaderi ve cesediyle onem kazanan tipik bir uyesi olarak değerlendirirdik.
Cilalı mermer bilye ve bağlı puskuller, Buz adam'ın bir şaman olduğu iddiasına yol acmıştır.
alıntıdır.
__________________