KUCUK ŞEYER’İ kucuk gormek, biz insanların neredeyse alışkanlık hÂline getirdiği bir hatadır. Sanki bir şey kuculdukce basitleşir, sıradanlaşır ve onemsiz bir hÂl alır. KÂinatta yaratılmış sayısız kucuk guzel şeyi, bu kaba anlayışın golgelemesine razı olmayan Bediuzzaman, eserlerinin pek cok yerinde, kucuklerdeki sanatın buyuklerden geri kalmadığına dikkat cekmektedir. Bu meyanda verdiği iki ornek de oldukca ilgi cekicidir.

Bediuzzaman bir eserinde “sinekler sanatca tavukları gecemeseler de, geri de kalmazlar” derken, bir başka eserinde; “gokyuzune yıldızları harf gibi kullanarak yazılan bir Kur’an nushası, ne kadar olağanustu ise, atom (cevher-i ferd) harfleriyle yazılan bir Kur’an da o derece olağanustudur” mealinde bir ornek verir.

Tavuğu, sineği ve yıldızlarla yazılan Kur’an nushasını başka zamana bırakarak, “atomlarla yazılan Kur’an” orneği uzerinde biraz durmak istiyorum.

Bir pirinc tanesine, tırnak kadar bir kitaba Kur’an yazıldığını duymuşsunuzdur. Peki acaba atomdan harflerle, cok kucuk bir alana, mesela birtoplu iğnenin başına bir Kur’an-ı Kerim nushası yazılabilir mi?

Bediuzzaman asıl derdi olan ‘kucuklerdeki sanat kucuk değildir’ meselesini orneklemek gayesiyle boyle bir şeyden bahsediyordu. Ancak bugun Liverpool Universitesi’nde gorev yapan bazı bilim adamlarının—atomlarla Kur’an yazmıyorlar tabii ama—birazdan bahsedeceğim araştırmaları, aklımıza hemen Bediuzzaman’ın orneğini getiriyor ve “Acaba boyle bir Kur’an yazılabilir mi?” dedirtiyor.

Ortacağ Avrupasında bazı bilginlerin tartıştıkları konulardan birisi de “bir toplu iğne başı uzerinde kac meleğin dans edebileceği” sorusu imiş. Bu tartışmanın sonucunun neye bağlandığı konusunda bilgimiz yok (Buyuk ihtimalle etrafı odun yığınlarıyla cevrili bir kazığa). Ama atomların boyut ve yapılarının gun ışığına cıkarıldığı gunumuzde bilim adamları kendi kendilerine buna benzer garip sorular soruyorlar ve ilginc sonuclarla karşılaşıyorlar.

Liverpool Universitesi’nde bazı araştırmacılar iki atom eninde bir cizgi cizebilecek bir ışık kullandılar. Bu cizgi oylesine dardı ki, normal bir kurşunkalem ile cizilen cizgi bunlardan yan yana milyonlarcasını icine alabilirdi.

Araştırmacıların gercek gayesi, sağa sola gorunmez cizgiler atmak değildi elbette. Araştırma cok buyuk bilgilerin cok kucuk alanlara sığdırılabilmesi konusunda yeni yontemler bulmak uğruna surduruluyor.


İĞNE UCUNDA ANSİKLOPEDİ


Bir milimetre kare kabul ettiğimiz bir toplu iğne başında yaklaşık 4 trilyon atom vardır.

Atomları 100 atomlu kareler biciminde duzenleyelim. O zaman topluiğne başında bu karelerden 40 milyar Âdet elde ederiz. Bu karelerin her birine atomlardan bir harf kazıyabilsek ve hatta bazı kareleri de sozcukler arasındaki boşluklar olarak kalsa, bir sozcukte ortalama altı harfin var olduğunu kabul etsek, bir toplu iğnenin başına yaklaşık 4.7 milyar sozcuk doldurabiliriz.
Encyclopedia Britanica 50 milyon kadar sozcukten ibaret bir ansiklopedi. Bu ansiklopedinin tumunun toplu iğne başına sığdırılıp sığdırılamayacağının hesabı yapılmış. Sonucta iğne ucunun yuzde biri kadar bir yerine sığabiliyor! Her harfi yukarıda soylediğimden on kat daha uzun ve enli yapsak bile yine de tam bir ansiklopedi, iğnenin başına fazlasıyla sığabiliyor.

Liverpool Universitesi araştırmacıları, bunun gercekten yapılabileceğini ansiklopedinin bir sayfasını iğne başının uygun bir koşesine yerleştirerek gosterdiler.


ATOMLAR BİRER HARF,
YERYUZU BİR KİTAP


Atomların birer harf gibi kullanılması aslında insanoğlu icin yeni bir şey olsa da, yeryuzunu yaratan kudretin yazdığı, her birimizin her bir hucresinde atom harfleriyle yazılı muhteşem birer kitap bulundurmaktadır: DNA
Evet yakın zamanların en buyuk bilimsel araştırma calışması Genom ile birer kutuphane ya da bilgi bankasını andıran kromozomlardaki genlerin okunması ile insan denilen kucuk evrenin sır ve ozelliklerini biraz daha gun ışığına cıkarmış olduk.
Bu kadar bilgi bu kadar kucuk DNA icine nasıl sığıyor?

DNA molekulunun normal şartlardaki uzunluğu tam 6 metre!! 6 metre boyundaki DNA nın ne kadar cok sayıda atom ihtiva ettiğine şu ornekle bakabiliriz. 1 santimetre uzunluğunda hidrojen zinciri elde etmek icin 75 milyon adet hidrojen atomunu uc uca dizmemiz gerekir. İnsan hucresi cekirdeğinde 46 kromozom mevcut. Her bir kromozom icindeki 6 metre uzunluğundaki DNA molekulu bir yumak gibi durulur. Buna gore 300 metreye yakın uzun bir merdivenin harika bir sarılışla o kucucuk hucre cekirdeği icine yerleştirilişine şahit oluyoruz. Liverpool Universitesi araştırmacılarının elektronla cizdikleri iki atom genişliğindeki cizginin bizim bir kurşun kalemle cizdiğimizden milyon defa daha ince olduğunu tekrar hatırlarsak, 300 metre uzunluğundaki DNA zincirinin katlanıp durulu hÂli ile ne denli kucuk bir mekÂn işgal edeceğini anlamak zor olmayacaktır.


Aslında bu insan denen kucuk kÂinatın bir santimetrenin yuzbinde, hatta milyonda biri gibi akıl almaz bir kucukluğe kromozom hÂlinde sıkıştırılması demektir. Elbette bu harika iş, atom denen cansız ve şuursuzların ve karışık tesaduflerin değil, her işi mu’cize ve harika olan ve en guzel isimler kendisinin olan ilmi ve kudreti sonsuzun eseridir.

Prof. Dr. Osman Cakmak
__________________