Turkiye’de ilk spiritiualizm deneyi,Bergama’da yapıldı. 1896 yılında yapılan bu deneyi gercekleştiren kişinin adı, Zorluhanzade Avnullah Kazimi Beydir. Avnullah Bey,İstanbul’dan Bergama’ya gelmiş, orada oğretmen Emin Efendi iletanışmıştı, iki aydın iyi anlaştılar. Candarlılı Emin Efendi, Fransızca dersler veren sevilen bir adamdı. Avnullah Bey’in anlattığı ruh cağırma olayını dinledi ve kendisine gosterilmesini istedi. Bir gece. Belediye Başkanı Dericili Ali Ağa’nın evinde toplanıldı ve ruh cağırma celsesi yapıldı. Uc ayaklı civisiz bir masa ceşitli hareketler yaptı ve masaya konan fincan, ceşitli harflere giderek, sorulan sorulara cevaplar verdi. Herkes, hayretler icinde kaldı ama Emin Efendi ikna olmamıştı. Allah’ın emri olan ruhun, bu gibi basit hareketlerle anlaşılamayacağını soyluyordu.

Olay, hemen duyuldu, ruhların davet edildiği ve gaipten haberler alındığı tum Bergama’ya yayıldı ve Bergama’da herkes, bunu yapmak merakına duştu. Bu arada dedikodular da yayılıyordu. Bazıları, “Olulerimizi rahatsız ediyorlar, Allah’ın işine karışıyorlar” derken, bazıları ise, “Halkın maneviyatı bozuluyor, hukumet aleyhine tertip hazırlamak icin olulerden haberler almak istiyorlar” diyorlardı. Olay sonunda, İstanbul’a saraya bildirildi. En kucuk olaydan, hemen kuşkulanan saray, bu işe on ayak olanların derhal tutuklanarak, istanbul’a yollanmalarım istedi. Boylece, Belediye Başkanı Ali Ağa, Katip Rasih Bey, Hafız Salim Efendi ve Polis Komiseri izzet Efendi tutuklanarak istanbul’a goturulduler. Olayı duyan ve cok uzulen Avnullah Bey, arkadan İstanbul’a giderek, cozum aradı. Kendisi, saraya yakın bir adam olduğu icin sozu dinleniyordu. Yapılan işin, bir merak ve eğlence olduğunu anlattı. Sonucta, tutuklular affedildiler. Kendilerine, beşer altınlık keseler verildi ve serbest bırakıldılar. Boylece, Bergamalılar, uc ayaklı masalar yuzunden doğan korku ve heyecandan da kurtulmuş oldular.

Avnullah Beyin yaptığı spiritizm celsesinin temelinde Fransız Ruhcu Allan Kardec’in spiritualizm deneyleri yatıyordu. Avnullah Bey, inancını edindiği bilgi ile birleştirmiş ve istediği sonucları almıştı. Bu olay, Turkiye’deki spiritualizm calışmalarının temelini oluşturuyordu ve ilk deneysel olaydı. Sonraki araştırmacılar ve deneyciler, bu noktadan yola cıktılar. Nitekim, 1930 yılında yayınlanan “İspiritizma Tecrubeleri/Ahretle Nasıl Konuşulur” adlı kitapta, Ragip Rıfkı adlı yazar Turk ruhculuğunun temellerini atıyor ve şu kuralları belirliyordu:

l) Ruh olumsuzdur.
2) Olum, bir dunyadan, diğerine geciş aracıdır.
3) Ote dunyaya gecen insanların ruhları, daima cevremizde bulunurlar.
4) Bu ruhlar, her fırsatta bizimle ilişkiyi secmek isterler.
5) Amacları, bizi kotuluklerden korumak ve doğru yola yoneltmektir.
6) Gecmişte kalan gizli şeyleri soylerler ama geleceğe ve ote aleme ait bilgileri vermek iznine sahip değildirler.
7) Ruhlar, her şeyi gorurler, yakınlarım kontrol ederler.
8)En Buyuk Ruh (Ruhu Azam) denen bir makamın izni olmadan bir şey yapamazlar ve ilişki kuramazlar.”

Ragip Rıfkı’nın yazdığı bu kurallar, Kardec’in spiritualizmi ile arkadan gelecek olan Dr. Bedri Ruhselman’ın Neo-Spiritualizm’i arasında bir kopru oldu. Tabii arada daha bircok araştırmacı vardı. Avnullah Bey, Ragip Rıfkı ve diğerleri, Turkiye’de Doğu-Batı sentezinden cıkan yeni bir kavramı doğurdular. Ama, nedense 1896-1960 arasinda, kitleleri etkileyebilen, merak ve ilgi uyandıran bu konu, daha sonraki yıllarda, cağdaşlaşamadığı icin, belli sınırların icinde mahkum kalacaktı. Fakat, kesin bir gercek var ki, ruhlarla ilişki Bergama’da başlamıştı.

Kısacası erken donem Osmanlı/Turk Ruhculuğu ile ilgili birkac kaynak buralardadır ama elbette ki konunun 1800 sonlarında Avrupa’da bir modaya donuşmesi Osmanlı’lıyı da etkilemiştir, oyleyse bilmediğimiz muhakkak bircok olay daha yaşanmıştır. Bu arada Besim Omer’in eğer dediği doğruysa ve Fransa’ya bizzat Sultan Abdulhamid tarafından gonderildiyse, Saray’ın spiritualizma ile ilgilendiği anlaşılıyor. Buyuk bir olasılıkla da 1896’da Avnullah Bey’in yonlendirmesiyle Bergama’da ruh cağıranların Saray tarafından affedilmelerinin bir nedeni de budur. Sonuc olarak anlaşılıyor ki, Kardec gercekten etkili olmuş ve bu etki Osmanlı’ya kadar ulaşmış ve sonunda ortaya Ruhselman Efsanesi cıkmıştır...

Alıntıdır
__________________