Buyuk Patlama ve Evrenin Genişlemesi

İcinde yaşadığımız evren genişliyor. Bunu biliyoruz; cunku gokadaların ve gokada gruplarının gittikce birbirlerinden uzaklaştığını goruyoruz. Bu genişleme, evrenin 14 milyar yıl once oluştuğu, Buyuk Patlama olarak adlandırılan cok sıcak ve yoğun olaydan beri devam ediyor.
Genişleyen evrenimizle ilgili 6 "sık sorulan soru" aşağıdadır.
1) Evrenin Merkezi Neresidir?

Evrenin merkezi yoktur, cunku evrenin kenarı yoktur. Sınırlı bir evrende uzay kavislidir; oyle ki, duz bir cizgi boyunca milyarlarca ışıkyılı ilerleyebilseydiniz sonunda başladığınız noktaya geri donecektiniz. Evrenimizin sonsuz olması da mumkun. Her iki durumda da, gokada grupları evreni tamamen doldurur ve her yonde birbirlerinden uzaklaşarak evreni genişletir (2. soruya bakınız).
Yalnızca 48 yıldız iceren cok kucuk bir evren orneği. Bu yıldızların arasında ucan bir uzay gemisi, bu evrenin kenarını bulamaz. Eğer gemi evrenin bir kenarından cıkarsa, diğer kenarında tekrar belirir. Uzay gemisinin icindekiler, etraflarında sonsuz sayıda yıldız gorurler. Bu evrenin hicbir sınırı veya merkezi yoktur.
2) Buyuk Patlama Evrenin Neresinde Meydana Gelmiştir?

Buyuk Patlama'nın boş uzayda meydana gelen bir patlama olduğu ve patlamanın boş uzayda yayıldığı yonunde yaygın bir kabul var. Bu yanlış bir kabuldur.
Uzay ve zaman Buyuk Patlama'da yaratıldı. Evrenin başlangıcında uzay tamamen madde ile doluydu. Madde, başlangıcta cok sıcak ve cok yoğundu. Daha sonra, sonunda bugun evrende gorduğumuz yıldız ve gokadaları oluşturacak şekilde genişledi ve soğudu.
Uzay, Buyuk Patlama sırasında tek bir noktaya toplanmış olabilirse de, Buyuk Patlama sırasında sonsuz olabilmesi de eşit oranda olasıdır. Her iki senaryoda da, uzay tamamen genişlemeye başlayan madde ile doluydu.
Genişlemenin bir merkezi yoktur, evren gercekten her noktasında genişlemektedir. Herhangi bir gokadadaki herhangi bir gozlemci, evrendeki diğer gokadaların coğunun kendinden uzaklaştığını gorur.
"Buyuk Patlama nerede oldu?" sorusunun tek cevabı, onun evrenin her yerinde meydana geldiğidir.
3) Dunya da Evrenle Birlikte Genişlemekte midir?

Ne Dunya, ne guneş sistemi, ne de Samanyolu genişlememektedir. Bu nesneler kutlecekimi etkisinin altında oluşmuş ve birbirlerinden uzaklaşmayı bırakmışlardır. Kutlecekimi, gokadaları da gruplar ve kumeler halinde bir arada tutmaktadır. Asıl olarak, evrende birbirinden uzaklaşanlar gokada grupları ve kumeleridir.
4) Evrenin Dışında Ne Var?

Uzay, Buyuk Patlama'da yaratılmıştır. Evrenimizin bir kenarı veya sınırı yoktur; yani evrenimizin "dışı" diye bir şey yoktur (Bkz. Soru 1). Evrenimizin, sonsuz evrenlerin bir parcası olması olasıdır (Bkz. Soru 5); ancak bu evrenlerin icinde var olmak icin ille de bir uzaya ihtiyacları yoktur.
(5) Buyuk Patlama'dan Once Ne Vardı?

Zaman, Buyuk Patlama'da yaratılmıştır. Buyuk Patlama'dan once var olup olmadığını bilmiyoruz. Bu nedenle bu soruyu cevaplamak zordur. Bazı kuramlar, evrenin surekli olarak yaratılan sonsuz evrenlerin ("coklu evren" olarak adlandırılır) bir parcası olduğu onermesinde bulunur. Bu olasıdır, ancak ispatlanması cok zordur.
6) Eğer Evren 14 Milyar Yaşındaysa, Gokadalar 14 Milyar Işıkyılından Daha Uzağa Nasıl Gidebilmişlerdir?

Evrenimizin sonsuz buyuklukte olması ve Buyuk Patlama'dan beri her yerinin madde ile doldurulmuş olması olasıdır (Bkz. Soru 2). Ancak; ortada evrenin ışık hızından daha hızlı genişlemesini engelleyen bir şey de yoktur. Evrendeki herhangi bir yerel noktada hicbir şey ışıktan daha hızlı hareket edemese de, bu, evrenin tamamı icin doğru değildir. Uzayın ne kadar hızlı genişleyeceği konusunda herhangi bir sınır yoktur.
Gokadaları, uzayı temsil eden esnek bir tabaka uzerinde duran toplar şeklinde hayal edebiliriz. Eğer tabakayı gerersek toplar birbirinden uzaklaşır. Birbirine yakın olan toplar birbirinden yavaşca uzaklaşacaktır. Birbirinden uzak olan toplar ise, birbirlerinden daha cabuk uzaklaşıyorlarmış gibi gorunecektir.
Toplardan birinin uzerinde yaşayanlar, kendi toplarını durağan olarak goreceklerdir. Bu kişiler, yakındaki topların yavaşca uzaklaştığını ve uzaktaki topların hızla uzaklaştıklarını goreceklerdir. Cok uzaktaki toplar (ufkun otesindekiler) ışık hızından daha hızlı uzaklaşıyor olabilir; ancak bu kişiler onları goremez, yerel olarak evrenin kendi bulundukları bolumunde hicbir şey ışık hızından daha hızlı hareket edemez.



alıntı
__________________