“HAZRET” ne demektir?


Turkce okuma ve soyleyişlerimizdeki, “HAZRET” ifadesi, Arapcada iki kokten kabul edilebilir.

Birincisi; bu sozcuk, “ ح ز رH z r” harflerinden gelmiş olabilir. Buna gore anlamı, “malın; her nesnenin iyisi” demektir. Bu Araplarda nesneler icin kullanılır, “hazreti falan, hazreti filan” gibi kullanılmaz. “Bana gore hazret; iyi olan şey, şudur”, “filana gore hazret; iyi olan şey budur” şeklinde kullanılır.

Demek oluyor ki, Turkcemizdeki, “Hazreti Allah”, “Hazreti Peygamber”, “Hazreti Kur’an”, “Papa hazretleri”, “Paşa Hazretleri”, “Mevlana hazretleri” vs. gibi saygı maksadı ile kullanılan “hazret” ifadesi bu kokten gelen değildir.

İkincisi; “ ح ض رH D (Dad), R” harflerinden gelmiş olabilir. Bu sozcuğun anlamı, “Hazır olmak, mevcut bulunmak, goz onunde olmak” demektir. Bu sozcuğun turevlerinden bazıları (Hazır, hazırlık, hazır olmak, hakkı huzur, huzurda bulunmak gibi) oz anlamıyla Turkcemizde de kullanılır. Soylenişine dikkat edilmese de Arapca metinlerde “Hazret” ifadesi “حضرت” şeklinde “ حH, ضDad ve رR” harfleriyle yazılır. Kok sozcuğun sonundaki “ تT” harfi, mubÂleğa (abartı) icin eklenmiştir

İşte uzerinde durulması gereken bu kokten gelen “Hazret” ifadesidir. Bu ifade ilk once Allah icin kullanılmış olmalıdır ki, “Allah hazretleri, Hazreti Allah” denince, “Her zaman ve her yerde var olan Allah” denilmek istenmekteydi. Bu ifade “Allah, HÂzır ve NÂzır’dır” şeklinde de soylenip gelmektedir.

Muslumanlar arasına pagan kulturu yerleşince bu ifade, yarı tanrılaştırılmış kişiler icin de kullanılır olmuştur. Tarikat ve tasavvuf kulturunde belirli kişiler, “seyr-i suluku ikmal edip vasılı illallah” olurlar. Bu mertebeye ermiş kişiler zaman ve mekan kaydından sıyrılırlar. Bunlar bir anda sayısız mekanda bulunurlar ve gorulurler. Orneğin tarlasında ziraat ederken Mekke’de hacda yaparlar, koy odasında otururken cephede savaşta da bulunurlar. Bunların değişik yorelerde binlerce orneği bulunabilir. (!)

İşte, “zaman ve mekan kaydından kurtulan her yerde bulunabilen, gorulebilen bu kimselere de “HAZRET” denir.
__________________