Meşhûr hadîs, fıkıh Âlimi ve evliyÂnın buyuklerinden. Tebe-i tÂbiînden olup, Basra'da yaşamıştır. Kunyesi Ebû Beşr el-Basrî'dir. Doğum ve vefÂt tÂrihleri kesin olarak bilinmemektedir. 793 (H. 177) veya 802 (H. 186)'de, bir rivayete gore de 805 (H. 189) senesinde vefÂt etmiştir.

AbdulvÂhid bin Zeyd hazretleri, TÂbiîn devrinde meşhûr hadîs ve fıkıh Âlimleri olan, Ebû İshÂk, A'meş, Hasan-ı Basrî, Âsım'ul-Ahval, SÂlih bin Han, Amr bin Meymûn, Ebû İshak ŞeybÂnî gibi Âlimlerin sohbetlerinde bulundu. Onlardan hadîs ve fıkıh oğrenerek bu ilimlerde soz sÂhibi oldu. Tebe-i tÂbiîn devrinde Basra'da yetişen meşhûr hadîs ve fıkıh Âlimlerinin ileri gelenleri arasında yer aldı. ZamÂnını ilim oğrenmekle ve ibÂdet yapmakla gecirdi. Senelerce sabah namazını yatsı namazı abdestiyle kılıp, geceleri uyumamıştır. DuÂsı cok makbûldu. Hadîs ilminde sika, sağlam guvenilir bir rÂvi olduğunu bir cok Âlim ile Yahy bin Saîd bildirmektedir. RivÂyetleri "Kutub-i Sitte'de" yer alır.

Oğrendiklerini insanlara oğretmeye calışırdı. Cum namazından sonra evinin cevresi hadîs ve fıkıh oğrenmek isteyen talebelerle dolardı. Bıkıp, yorulmadan saatlerce ders verir ve onların yetişmelerini isterdi. Bir dakikasının boşa gecmesini istemez, ya oğrenir yÂhut da oğretirdi. Derslerine sÂdece namaz vakitlerinde ara verdiğini talebeleri anlatmışlardır.

AbdulvÂhid bin Zeyd cok talebe yetiştirdi. Hadîs ve fıkıh ilminde zamanlarının soz sÂhibi olan AbdurrahmÂn bin Mehdî, Kays bin Havs, Yahy bin Yahy en-NişÃ‚bûrî gibi Âlimler onun ders ve sohbetleri sÂyesinde yetiştiler.

AbdulvÂhid bin Zeyd, dunyÂya değer vermemesi, devamlı ibÂdet ve ilimle meşgul olması, herkese iyilik etmesi ile dikkati cekerdi. İnsanlar onu sever ve hurmet ederdi. Yaşayışı ve hikmetli sozleriyle pek cok kimsenin doğru yola girmesini sağlamış, herkese ornek olmuştur.

AbdulvÂhid bin Zeyd hazretleri yaşadığı ibret verici hadîselerden bÂzılarını, insanlara nasîhat ve ders olması bakımından nakletmiştir. Şoyle anlatmıştır:

Bir rahibin odasının yanına yaklaşıp, ey rÂhip diye cağırdım. Fakat cevap vermedi. Ucuncu defa cağırışımda başını uzatıp:

"Ey kişi ben rahip değilim. Rahip, Allahu teÂlÂdan korkan, O'na saygı gosteren, belÂsına sabredip, kazÂsına rÂzı olan, nîmetlerine şukredip onun icin tevÂzu gosteren, izzet karşısında zilleti kabûl eden, kudretine teslim olup, heybet ve azameti karşısında eğilen, hesap ve azÂbını duşunen, gunduzunu oruc, gecesini ibÂdetle geciren, Cehennem'i hatırladıkca uykusu kacan kimseye denir. Ben ise saldırgan bir kopeğim. İnsanlara zararım dokunmasın diye kendimi buraya habsettim." dedi.

Bu sozleri uzerine şoyle sordum:

"Allahu teÂlÂyı bildikten sonra insanları Allahu teÂlÂdan uzaklaştıran şey nedir?"

"Kardeşim! İnsanları Allahu teÂlÂdan ancak duny malı ve sevgisi uzaklaştırır. Cunku duny isyan ve gunah yeridir. Aklı başında olan dunyÂyı kalbinden cıkarıp, gunahlarına tovbe ederek kendisini Allahu teÂlÂya yaklaştıracak şeye yonlendirir." diyerek daha once kendisinin îmÂn ettiğini soyledi.

Yine şoyle anlatmıştır:

Hacca gitmiştim. Yanımda bir genc durmadan Peygamber efendimize salÂtu selÂm getiriyordu. BÂzı yerlerde okunması daha uygun duÂlar olduğu halde, genc her yerde du yerine salevÂt okuyordu. Dikkatimi cekti ve kendisine sordum. Genc şoyle dedi:

Babam ile birlikte hacca gitmiştik. Yolda uyudum. "Kalk baban oldu." dediler. Kalktım gercekten babam olmuştu. Aynı zamanda yuzu de kararmıştı. Olumu ve ayrıca yuzunun kararması beni daha da uzdu. Bu uzuntu ile tekrar uykuya daldım. Bu sırada ruyÂmda siyah yuzlu dort kişi ellerinde demir kamcılar olduğu halde, babama yaklaştılar. Tam vuracakları zaman nur yuzlu bir zatın geldiğini, onlara donerek; "Vurmayın!" dediğini, eli ile de babamın yuzunu sıvazlayarak nûrlandırdığını, sonunda bana; "Artık uyan, baban nûrlanmıştır." diye soylediğini gordum. "Sen kimsin?" diye sorduğumda, "Ben Peygamberim, bana salevÂt getirdiği icin ona şefÂat ettim." dedi. Uyandım, soylendiği gibiydi. Bu sebeple ben de salevÂt-ı şerîfeyi devamlı okuyorum.

Şoyle anlatmıştır:

Bir defÂsında Eyyûb SahtiyÂnî ile bir yolculuğa cıkmıştık. Şam'a doğru bir muddet yol aldıktan sonra siyah renkli bir koleye rastladık. Bir odun dengini sırtına alıyordu. Koleye:

"Senin sÂhibin kimdir?" dediğim zaman; "Benim gibi bir kul!" cevabını verdi.

Aslında, benim asıl sÂhibim Allahu teÂlÂdır demek istedi. Sonra başını kaldırıp; "Ey yuce Rabbim! Şu odunlar altın olsun. Bunları altına cevir." diye du etti. Bir de baktık odunlar altın olmuş!

Bize bakıp; "Goruyorsunuz değil mi?" diye sordu. "Evet goruyoruz." dedik.

Sonra tekrar; "Allah'ım bu altınları tekrar odun haline cevir." diye du etti. DuÂsı kabul olunup tekrar odun halini aldı.

Sonra; "Âriflere sorunuz şuphesiz onların şaşılacak halleri bitmez, tukenmez." dedi.

Eyyub SahtiyÂnî de şoyle demiştir:

"Kolenin bu hÂlinden ve sozunden dolayı hayretler icerisinde kaldım ve son derece mahcub olup utandım."

Sonra koleye; "Yanında yiyecek bir şeyler var mı?" dedim.

Bu sozum uzerine eliyle işÃ‚ret etti. Bir de baktık ki, onumuze bir cam kap icerisinde bal geldi. Balın rengi kardan beyaz, kokusu miskten guzeldi. Bize; "Yiyiniz! Allahu teÂlÂya yemin ederim ki, bu bal arının yaptığı bal değildir." dedi. HayÂtımızda bu baldan daha tatlı ve lezzetli bir şey yememiştik. Bu işe cok şaştık. Kole sonra bize:

"Allahu teÂlÂnın yarattığı boyle hallere şaşanlar Ârif değildir. Kim bu işlerden dolayı şaşarsa, Allah'tan uzaktır. Kim de bu hÂrikulÂde işleri gorerek bu sebeple ibÂdet ederse, şuphesiz o da cÂhildir." dedi.

Yine şoyle anlatmıştır:

Bir defÂsında Beyt-i Mukaddese gitmek uzere yola cıktım. Fakat yolu şaşırdım. Nereden gideceğimi bir turlu bilemedim. Bu şaşkın halde karşıma bir kadın cıktı. Bana yaklaştı; "Ey garib kimse, yolunu mu şaşırdın?" diye sordu. Sonra:

"Allahu teÂlÂyı tanıyan kimse nasıl garib olur? O'nu seven nasıl yolunu şaşırır?" dedi. Sonra da bana elindeki değneği uzatıp; "Bu asÂnın ucundan tut, onumden yuru." dedi.

AsÂnın ucundan tutup onunde yurumeye başladım. Yedi adım kadar yurudum ve kendimi Mescid-i AksÂ'da buldum. Gozlerimi oğuşturarak kendi kendime; "Herhalde yanlış goruyorum, nasıl olur?" dedim.

Bunun uzerine bana yol gosteren kadın; "Ey kişi! Senin yuruyuşun zÂhidlerin, benimki de Âriflerin yuruyuşudur! ZÂhid yuruyerek, Ârif ise ucarak gider. Yuruyerek giden ucarak gidene nasıl ulaşabilir?" dedi ve gozden kayboldu. Onu bir daha hic gormedim.

Hizmetlerimi gormesi icin bir kole satın almıştım. Gece evimde kalmasını istedim. Fakat geceleri kapılar kapalı olduğu halde evde yoktu. Sabah olunca eve geldi ve bana uzeri işlenmiş bir dirhem altın verdi. Bunu nereden aldın deyince:

"Efendim, ben size her gun boyle bir dirhem vereceğim. Karşılığında geceleri beni serbest bırakmanızı istiyorum." dedi.

O gunden sonra her gece evden cıkıp gider, sabahleyin doner ve bir dirhem getirirdi. Aradan bir muddet gecti. Bir gun komşum yanıma gelip; "Kolen mezarları acıyor, kefen soyuyor." dedi. Bu soz beni cok uzdu. "Ben onu eve hapsedeceğim." dedim. Kapıları kilitledim, akşam oldu, yatsı namazından sonra kolem evden gitmek uzere kalktı. TÂkib ettim, kapalı kapılara işÃ‚ret edince, kapılar acılıveriyordu. Evden cıktı. Bu halde peşine duşup, gizlice onu tÂkib ettim. Kurak bir yere vardı. Elbisesini cıkarıp uzerine eski bir cul giydi. Sabaha kadar namaz kıldı. Sabaha doğru şoyle du etti:

"Ey yuce sÂhibim! Efendime gotureceğim ucreti gonder!"

Gokten uzerine bir dirhem duştu alıp cebine koydu. Bu işe cok hayret ettim. Kalkıp abdest aldım ve iki rekat namaz kıldım. Onun hakkında yanlış duşunduğumden dolayı tovbe edip, Allahu teÂlÂdan af diledim. Sonra da bu kolemi ÂzÂd etmeye, serbest bırakmaya karar verdim. Fakat kolem kayboldu. Bir turlu bulamadım. Bu sebeple cok uzuldum ve kederim gittikce arttı. Bulunduğum kurak yerin de neresi olduğunu bilmiyordum. Bir muddet sonra karşıma kırata binmiş biri dikildi ve; "Ey AbdulvÂhid! Burada ne oturuyorsun?" dedi. Durumu baştan sona anlattım. Atlı; "Senin bulunduğun bu yer ile memleketin arası ne kadar mesÂfedir? Biliyor musun?" dedi. "Hayır bilmiyorum." cevÂbını verdim.

"Suratli giden bir suvÂri icin altmış konaklık mesÂfedir. Şimdi sen bulunduğun yerden ayrılma. Kolen bu gece yanına donecek dedi."

Oturup bekledim, ortalık kararınca bir de baktım ki, kolem geldi. Yanında bir sofra vardı. Sofranın uzeri her ceşit yiyecekle doluydu. Bana; "Buyur ye efendim!" dedi.

O benzerini gormediğim yiyeceklerden yedim. Sabah namazından sonra kolem elimden tutup, du etti. Sonra birkac adım attık. Birdenbire kendimi evimin onunde buldum. Kolem bana donup;

"Efendim, siz beni ÂzÂd etmeye karar vermediniz mi?" dedi. "Evet." dedim. Yerden bir taş alıp ÂzÂd edilme bedeli olarak bana verdi. Bir de baktım ki, taş altın oldu. Sonra ayrılıp gitti. Onun ayrılığından dolayı cok uzuldum ve hep hasretini cektim.

Bu hadiseyi komşularıma anlatıp; "O, mezÂr soyan değil nûr sacan imiş." dedim. Komşularım onun kerÂmetlerini duyunca ağlayıp, hakkında yanlış duşunduklerinden dolayı pişman olup, tovbe ettiler.

AbdulvÂhid bin Zeyd şÃ‚hid olduğu ibret verici başka bir hÂdiseyi de şoyle nakletmiştir:

Bir defÂsında gazÂya niyet ettim. Butun talebelerimi topladım. Mecliste bir şahıs meÂlen; "Allah yolunda savaşıp duşmanları olduren ve oldurulen muminlerin canlarını ve mallarını Allah Cennet karşılığında satın aldı." (Tovbe sûresi: 111) buyrulan Âyet-i kerîmeyi okudu. Bunun uzerine on beş yaşında bir genc ayağa kalktı. Bu gencin babası vefÂt etmiş, kendisine pekcok mal kalmıştı. Âyet-i kerîmeyi okuyan zÂta dedi ki:

"Efendim, Allahu teÂl mu'minlerden canlarını ve mallarını Cennet karşılığında satın aldı mı? Allah yolunda canını ve malını fed edene Cennet verilecek mi?"

O zÂt: "Evet, Allahu teÂlÂnın kelÂmı doğru ve vÂdi haktır." dedi.

Genc buyuk bir azim ve kararlılıkla şunları soyledi; "ŞÃ‚hid olunuz ki, ben nefsimi ve malımı Allahu teÂlÂya sattım."

Bu sozlerini dinleyen zÂt; "Vallahi bu buyuk bir iştir. Sen kucuksun. Korkarım ki, sabredemezsin ve cÂresiz kalırsın." dedi.

Bunun uzerine, genc; "Ey Şeyh! Bir kimse CenÂb-ı Hakla ahitleşsin ve cÂresiz kalsın! HÂşÃ‚ ve kellÂ. Hic boyle şey olur mu? ŞÃ‚hid ol hakîkaten ben nefsimi ve malımı Allahu teal icin fed ettim, Allah yoluna adadım ve pişmÂn olmayacağım." dedi. Sonra butun malını sadaka olarak dağıttı. Bizimle birlikte cihÂd icin sefere cıktı. Bize ve hayvanlarımıza hizmet etmeye başladı. Biz uyurken o nobet tutardı. Gunduz oruc tutar, geceleri namaz kılardı. Hepimiz onun bu haline hayrandık. T ki, Rum diyÂrına vardık. Biz harp hazırlıkları yaparken, o genc kendinden gecmiş ve hayran bir vaziyette:

"AynÂ-yı merdiyyeye muştÂkım ona kavuşmak istiyorum." deyip duruyordu.

Genc o hale gelmişti ki, herkes aklını kaybetti zannederdi. Bir gun onu yanıma cağırıp; "Bu soylediğin sozun mÂnası nedir?" diye sordum.

Şoyle anlattı:

Bir gun uyumuştum. RuyÂmda birisi bana; "AynÂ-yı merdiyyeye git!" diyordu. Sonra birdenbire bir bahce karşıma cıktı. Bu bahcenin icinde berrak sulu bir ırmak ve kenarında da guzelliği gozler kamaştıran suslenmiş hûriler vardı. Bu hÂli anlatmam mumkun değildir. Beni gorunce birbirlerine: "Mujde işte AynÂ-yı merdiyyenin zevci." dediler.

Onlara selÂm verip; "AynÂ-yı merdiyye aranızda mı?" diye sordum. "Bizim aramızda değildir, biz onun hizmetcileriyiz daha ileri git." demeleri uzerine ilerledim. Bir başka bahce gordum. İcinde her turlu guzellikler vardı. HÂlis sutten bir nehir gordum. Nehir kenarında, benzerini o Âna kadar gormediğim guzellikte hûriler vardı. Onların guzelliğine hayrÂn oldum. Beni gorunce birbirlerine baktılar ve: "Bu gelen AynÂ-yı merdiyyenin zevcidir." dediler. Onlara selÂm verip; "AynÂ-yı merdiyye sizin aranızda mıdır?" diye sordum. "Hayır biz onun hizmetcileriyiz." dediler.

İlerledim. Bir Cennet ırmağına rastladım. Etrafında guzellikleri gozler kamaştıran hûriler vardı. Bunları gorunce onceki hûrileri unuttum. Onlara da selÂm verdim. "Sana selÂm olsun ey Allahu teÂlÂnın velî kulu!" dediler. AynÂ-yı merdiyyeyi sordum. "Biz onun hizmetcileriyiz, daha ileri git." dediler.

İlerledim. Saf bal akan bir ırmağa vardım. Bu ırmağın da etrÂfında hûriler vardı. Bu hûriler guzellikte oncekilerden daha da ustunduler. Oncekilerin hepsini unuttum. SelÂm verdim ve; "AynÂ-yı merdiyye aranızda mı?" diye sordum. Daha ilerde olduğunu soylediler. İlerledim. İnciden yapılmış, ipleri nûrdan bir cadır gordum. Kapısında ay yuzlu bir hizmetci bekliyordu. Beni gorunce; "Ey AynÂ-yı merdiyye! İşte sana eş olacak kimse geldi." dedi. Cadıra yaklaşıp iceri girdim. AynÂ-yı merdiyye adlı hûri; inci ve yÂkut kaplı altın bir taht uzerinde oturuyordu. Onu gorur gormez meftûn oldum. Bana:

"Hoş geldin ey Allahu teÂlÂnın sevgili kulu! Sabret sen dunyÂdasın, henuz vakit var. Yarın gece bizim yanımızda olacaksın." dedi. Bu ruyÂdan sonra birdenbire uyandım. O guzelliğe ve nîmetlere kavuşmak icin sabırsızlanıyorum.

Genc bunları anlattıktan biraz sonra savaş başladı. Genc de savaşıp kahramanlıklar gosterdi. Buyuk bir yara alıp, yere duştu. Onu kaldırıp baktıklarında guluyordu. Gulerek rûhunu teslim edip, şehîd oldu.

Fudayl bin İyÂd hazretleri buyurdu ki:

"Bana AbdulvÂhid bin Zeyd hazretleri şoyle anlattı:

Uc gece ust uste şoyle du ettim: "Y Rabbi! Benim Cennet'teki arkadaşım kimdir, goster." Ucuncu gece ruyÂmda bana denildi ki: "Y AbdulvÂhid! Senin Cennet arkadaşın Meymûnetu SevdÂ'dır." "O şimdi nerededir?" dedim. "Kûfe'de ve falan kabîledendir, denildi.

Hemen Kûfe'ye gittim, tarif edilen kabîlenin yerini sorup buldum ve; "Meymûnetu Sevd nerededir?" diye sordum.

"O delinin biridir, koyunlarımızı guder." dediler.

"Onu gormek istiyorum." deyince de; "Falan yerde bir han var. O hanın yanında bulursun." dediler.

TÂrif edilen hanın yanına varınca onun, namaz kıldığını gordum. Yanında bir asa ve uzerinde yunden bir cubbe vardı. Baktım ki koyunları otluyor ve hayvanların yanında da birkac kurt dolaşıyor. Beni fark ettiğinde namazını bitirip, bana donerek; "Ey İbn-u Zeyd, sen buradan git, burası senin yerin değildir. Biz seninle burada değil sonra birleşeceğiz." dedi. Bunun uzerine ben ona; "Allahu teÂl sana rahmet etsin. Sen benim İbn-u Zeyd olduğumu nereden bilirsin?" dedim. "Daha rûhlarımız dunyÂya gelmeden ben senin İbn-u Zeyd olduğunu bilirdim." dedi. "Biraz nasîhat eder misin?" deyince; "Bir kimse sana bir şey verdiği zaman ona nasıl teşekkur edersin. Halbuki Allahu teÂlÂnın verdiği bu kadar nîmete karşılık neden şukredilmiyor. Sana iyilik edene o iyiliği veren ve yaratan yine Allahu teÂlÂdır. Ona gore butun hamd ve şukurleri Allahu teÂlÂya yapmak lÂzımdır." dedi. Sonra; "Koyunların arasında dolaşan kurtlar, nasıl olur da zarar vermeden gezerler?" diye sordum.

"Ben Allahu teÂlÂya oyle ibÂdet ederim ki, benimle onun arasında hicbir duvar kalmamıştır. Bunun icin kurtlarla koyunların arasındaki duşmanlık kalkmış ve dostluk başlamıştır." diye cevap verdi.

AbdulvÂhid bin Zeyd'in en buyuk ozelliği; Allahu teÂlÂya karşı olan kusurlarından dolayı cok uzulmesiydi. "Butun insanlığın yaptığı ibÂdet kadar ibadet yapsak Allahu teÂlÂnın bize verdiği nîmetlere karşı gene şukru yerine getiremeyiz." derdi.

Muhammed bin Abdullah buyurdu ki:

Ben bir defÂsında, AbdulvÂhid bin Zeyd hazretlerinin; "Kim mîdesini haramlardan koruyabiliyorsa, o kimse dînini ve guzel ahlÂkını muhÂfaza edebilir. Kim de karnını haramlardan koruyamıyorsa, o kişi ne dînini ne de guzel ahlÂkını muhÂfaza eder." dediğini işittim.

"Muhakkak ki her şeyin bir kestirme (yakın) yolu vardır. Cennet'in kestirme yolu da cihÂd yapmaktır."

"Kul icin ancak bilerek ve huzur icinde kıldığı namazın sevÂbını alacağında, İslÂm Âlimleri ittifak etti."

"Eğer nefsinizde Allahu teÂlÂya karşı yaptığınız ibÂdetlerde bir isteksizlik ve tembellik hissederseniz, bir sure kuvvetli ve iyi yemekleri yemeyi bırakınız. GıdÂnız tuz ve ekmek olsun. Oruc tutunuz. Bu şekilde yapmanız vucudunuzdaki bazı yağları ve fazlalıkları erittiği gibi Allahu teÂlÂyı hatırlamanızı arttırır."

"Dîni butun ve vakar sÂhibi olan kimselerle olunuz. Cunku onların meclislerinde, toplantılarında kotu, cirkin, ahlÂka ve vakara sığmayan şeylerden bahsedilmez."

"Kulun Allahu teÂlÂya karşı takınacağı en guzel edep hali, O'nun emirlerine tereddutsuz boyun eğip itÂat gostermesidir. Allahu teÂl onu bu haliyle dunyÂda bırakırsa, bunu en hayırlı ve sevimli şey kabul etsin. Şayet rûhunu alıp, Âhirete gotururse (rûhunu alırsa), bunun da Allahu teÂlÂnın emri olduğunu bilsin ve bu da kendisine hoş gelsin."

O BENİ ZÂYİ ETMEZ!..

AbdulvÂhid bin Zeyd şoyle anlatır:

Bir defÂsında deniz yolculuğuna cıkmıştık. Bindiğimiz gemi fırtınaya tutuldu. Sonunda dalgalar bizi bir adaya surukledi. İnip dolaşmaya başladık. Puta tapan bir adama rastladım. "Neden bu puta tapıyorsun. Bu ne fayda ne de zarar verir!" dedim.

"Siz kime taparsınız?" diye sorunca; "Her şeyi yaratan, her şeye kÂdir olan Allahu teÂlÂya ibÂdet ederiz." dedim.

"Bunu size kim bildirdi?"

"Allahu teÂl bize kerîm bir peygamber gonderdi, o bildirdi."

"O peygamber nerededir?"

"Bize Allahu teÂlÂnın gonderdiği dîni bildirip, tebliğ vazîfesini tamamladıktan sonra vefÂt etti. Allahu teÂlÂya kavuştu."

"Ondan hicbir alÂmet kaldı mı?"

"Evet O, Allahu teÂlÂdan bir kitap getirdi. Bizim yanımızdadır."

Aramızda gecen bu konuşmadan sonra:

"O kitÂbı bana gosterin." deyince Kur'Ân-ı kerîmi ona gosterdim.

"Ben bunu okumasını bilmiyorum." dedi. Sonra acıp bir sûre okudum. Ben okudukca o ağladı. Sûreyi bitirince; "LÂyık olan şudur ki, kimse bu kelÂmın sÂhibine Âsi olmasın!" diyerek hemen musluman oldu. Ona Kur'Ân-ı kerîmden birkac sûreyi ve kendisine yetecek kadar din bilgisi oğrettik.

O gece yatsı namazını kıldık. Yatma zamÂnı gelince O yatmadı ve sabaha kadar ibÂdet etti. Talebelerime; "Bu yeni musluman oldu. Aramızda biraz para toplayıp verelim de sıkıntı cekmesin." dedim. Parayı toplayıp goturduğumuzde; "Bu nedir?" dedi. "Bunu al, kendine nafaka alırsın, sıkıntı cekmezsin." dedim.

"La ilÂhe illallah. Ben daha once bu adada iken, puta tapardım. Allahu teÂlÂyı bilmezdim, fakat O beni zayi etmedi, korudu. Şimdi ise O'nu tanıyorum. Beni hic zÂyi eder mi?" dedi.

Uc gun sonra onun hastalanıp yatağa duştuğunu haber aldım. Hemen yanına koştum. "Bir isteğin var mıdır?" dedim. Benim ihtiyÂcımı, her ihtiyacı gideren Allahu teÂl karşıladı." dedi.

Bu goruşmemizden bir gun sonra da vefÂt etti. O gece onu ruyÂmda bir bahce icinde gordum. Bahcenin uzerinde yuksek bir kubbe, kubbenin altında bir taht uzerine oturmuştu. Yanında da bir hûri vardı. MeÂlen; "...Melekler de her kapıdan yanlarına vararak şoyle diyeceklerdir: Sabrettiğiniz icin, size selÂm olsun! Âhiret saÂdeti ne guzeldir!" (Ra'd sûresi: 23-24) buyrulan Âyet-i kerîmeyi okuyordu.
__________________