Yemen'in buyuk velîlerinden ve ŞÃ‚fiî mezhebi fıkıh Âlimlerinden. İsmi, Ebû Bekr bin Ahmed bin Ebû Bekr'dir. Meşreu'r-Revî kitabının muellifi olan Muhammed bin Ebû Bekir'in babasıdır. Hazret-i Huseyin'in neslinden olup, seyyiddir. Hazret-i Ali'nin soyuna mensûb olanlar mÂnÂsına kullanılan Benî Alevî ve hazret-i Huseyin'in soyuna mensûb olanlar icin kullanılan Benî Huseyin nisbeleriyle anıldı. Bu terkipler daha sonra mahallî olarak Ba'levî ve BÂ-Huseyin şeklinde değiştirilerek de kullanılmıştır. 1582 (H.990) senesinde Yemen'in Terîm beldesinde doğdu. 1643 (H.1053) senesinde aynı yerde vefÂt etti. Kabri, Zenbel kabristanındadır.

Asîl, temiz ve Âlim bir Âileye mensûb olan Ebû Bekr eş-Şelî, kucuk yaştan îtibÂren ilim tahsîline başladı. Kısa zamanda Kur'Ân-ı kerîmin tamÂmını ezberledi. Babası Seyyid Ahmed bin Ebû Bekr onun terbiyesine ozel îtin gosterdi. Fakat buluğ, ergenlik cağına ulaşmadan once babası Seyyid Ahmed bin Ebû Bekr vefÂt etti. Babasının vefÂtından sonra hocası Omer bin Abdullah el-Hatîb onun tahsîl ve terbiyesiyle ilgili her turlu mesûliyetini uzerine aldı. Onu cok iyi terbiye edip yetiştirdi. Sonra ŞeyhulislÂm AbdurrahmÂn bin ŞihÂbuddîn'in yanında tahsîline devÂm eden Ebû Bekr eş-Şelî, temel dînî ilimleri tahsîl etti. Fıkıh, hadîs, tefsîr ve tasavvuf ilimlerini ondan okudu. Arapca lisÂnıyla ilgili sarf, nahiv, meÂni ve belÂgat ilimlerini oğrendi. Hocası ŞeyhulislÂm AbdurrahmÂn bin ŞihÂbuddîn ve zamÂnının diğer Âlimlerinden, AbdurrahmÂn bin Muhammed es-SekkÂf, Ebû Bekr bin Ali el-Muallim, Muhammed bin Ali bin Ukayl gibi zÂtların ilim meclislerinde ve sohbetlerinde bulundu. Bunlar onun ilim ve fazîletteki yuksekliğini gorup icÂzet verdiler. Buyuk velî Abdullah Ayderûs'un sohbetlerinde, ders halkasında ve hizmetinde de bulundu. Onun huzûrunda yuzden fazla meşhûr kitabı okudu. Şeyh Abdullah ona tasavvuf yolunda hırka giydirdi ve diğer ilimlerde icÂzet verdi.

Ebû Bekr eş-Şelî, icÂzetini, diplomasını aldıktan sonra ceşitli beldelere seyahat ederek, Âbid ve velîlerle goruşup sohbet etti. İlimdeki ve tasavvuf yolundaki derecesi pek yuksek oldu. Daha sonra kendi memleketi Terîm'e dondu.

Terîm'e geldikten kısa bir zaman sonra bir gece ruyÂsında Peygamber efendimizi gordu. Peygamber efendimiz ona kendisini ziyÂrete gelmesini işÃ‚ret buyurdu. Bu mÂnevî işÃ‚ret uzerine Mekke-i mukerremeye giderek hac ibÂdetini yerine getiren Ebû Bekr eş-Şelî, orada da pekcok Âlim ve velî ile goruşup sohbette bulundu. Sonra Medîne-i munevvereye giderek Cedd-i muhteremi olan sevgili Peygamberimizin mubÂrek kabr-i şerîflerini ziyÂret etti. Medîne-i munevverede dort yıl mucÂvir olarak kaldı. Başta Uhud Şehitleri olmak uzere Cennetu'l-Bakî' kabristanında bulunan EshÂb-ı kirÂmın ve diğer Âlim ve velîlerin kabirlerini ziyÂret etti.

Gerek Mekke-i mukerremede, gerekse Medîne-i munevverede bulunduğu sırada Seyyid Omer bin Abdurrahîm, Ahmed bin AllÂn, Ahmed el-Hatîb, AbdulkÂdir et-Taberî, Muhammed Menûfî, Ebu'l-Feth bin Hacer, Abdulmelik el-İslÂmî ve daha bircok Âlimin sohbetlerinde bulundu. Onlardan ilim, edep ve fazilet bakımından istifÂde edip yuksek mÂnevî derecelere kavuştu. Sonra Hicaz'dan ayrılıp Yemen'deki Aden limanına ulaştı. Oradan Hindistan diyÂrına gitmeye niyet etti. Hocası Ahmed bin Omer el-Ayderûs ile istişÃ‚re etti. O gitmemesini soyleyince, onceki niyetinden vazgecti ve Terîm'e doğru yola cıktı. 1605 (H.1014) senesinde, Terîm'e gelişinden bir muddet sonra evlendi.

Hocalarından olan Ebû Bekr bin Ali el-Mu'allim'in vefÂtından sonra, Âlimler Ebû Bekr eş-Şelî'ye gelerek, Ebû Bekr bin Ali'nin yerine gecmesini ve onun yerine talebe okutmasını soylediler. O da kabûl ederek yatsıdan sonra mahallenin mescidinde ders okutmaya başladı. Derslerine ilim ve fazîlet sÂhibi, buyuk zÂtlar da gelip hazır bulunurlardı. Sohbetine gelenlerin sayısı gunden gune coğaldı. Bu hÂli haber alan Şeyh-ul-Velî Abdullah BÂ'levî (rahmetullahi aleyh) ilim meclisini genişletmesini, kalbindeki yuksek ilimleri etrÂfa yaymasını emretti. O da meclisini genişletti. Hemen her sene İmÂm-ı GazÂlî hazretlerinin İhyÂ-ul-Ulûm isimli meşhur eserini baştan sona okuturdu. İnsanlar ondan cok istifÂde ettiler. Yuzlerce talebe yetiştirdi. Seyyid Abdullah bin Akîl bin Abdullah, Seyyid AbdurrahmÂn bin Ahmed bin Abdullah, CÂfer-i SÂdık bin Zeynuddîn Ayderûs, Seyyid Abdullah bin Huseyin ondan ilim oğrenenlerden birkacıdır.

Yemen'de bulunan buyuk İslÂm Âlimlerinin en onde gelenlerinden olan Seyyid Ebû Bekr eş-Şelî; aklı, zekÂsı, hÂfızası kuvvetli, dikkatli ve cok uyanık bir zÂt idi. Sîm olarak yuksek dedelerine benzerdi. Gayet nûrlu, cok guzel bir zÂt olup, kendisini gorenin kalbinde ona karşı muhabbet hÂsıl olurdu. Her hÂlinde istikÂmet uzere olup, Resûlullah'ın sallallahu aleyhi ve sellem sunnet-i seniyyesine tam bağlı idi. Selef-i sÂlihîn denilen ilk iki asrın Âlimleri ile halef-i sÂdıkîn denilen sonra gelen Âlimlere tÂbi olmak esas olduğu icin, onların ve onlardan sonra gelen buyuk Âlimlerin hallerini cok anlatırdı.

RivÂyet edilir ki: Seyyid Ebû Bekr bÂzan dostlarıyla birlikte oturur, binlerce tesbih ceker, sevÂbını mevtÂlara hediye ederlerdi.

Talebelerine ve sevenlerine şoyle buyurdu: "Abdullah ibni AbbÂs'ın (r.anhumÂ) rivÂyet ettiği bir hadîs-i şerîfte buyruldu ki: "Bir kimse sabaha cıktığında bin def "SubhÂnellahi ve bi-Hamdihî" derse, nefsini Allahu teÂlÂdan satın almış olur." Bir cok velî de; "Bunu soylemeye devÂm etmelidir." buyurmuşlar, kendileri soyledikleri gibi talebeleri ile sevenlerine de soylemeyi emir buyurmuşlardır."

Seyyid Ebû Bekr eş-Şelî, sık sık zikreder ve Kur'Ân-ı kerîm okurdu. Teheccud, uyanıklık namazını hic kacırmaz, vitr namazını teheccud icin, gecenin ucte ikisi gectikten sonra kalktığında kılardı. Talebelerine teheccude kalkmalarını, bunu ihmÂl etmemelerini tenbih ederdi.

Kendisi herkesle birlikte bulunmak yerine yalnızlığı tercih ederdi. Talebelerine olan şefkat ve yakınlığı, Âlimler ve velîlere olan hurmet ve tÂzimi pekcok idi. Sohbet esnÂsında olsun, ceşitli yazışmalarda olsun, kendisinin medhedilmesini katiyyen istemezdi. KerÂmet gostermeyi sevmez, kendisinden fevkalÂde bir hal sÂdır olup kerÂmet meydana gelirse bundan uzulup mahcûb olurdu. Bir şey icin bir kimseye du etse, Allahu teÂl duÂsını kabûl ederdi. Bir kimse Seyyid Ebû Bekr'in buyukluğunu, ustunluğunu bilip, kabûl ederek, inanarak ve onu vesîle ederek, onun hurmetine du etse, Allahu teÂlÂnın izni ile murÂdına kavuşurdu. Bir kimse Seyyid Ebû Bekr'e duşmanlık edecek olsa, sonunda pişman olur, duşmanlığından vazgecerek, gelip ozur dilerdi. Yine birisi ona hîle etmeyi duşunse, sonunda pişman olur, hîlesinden vazgecerdi. Bu hÂl defÂlarca vÂki olmuştur.

Seyyid Ebû Bekr'in oğlu şoyle anlatır: "Bir zaman Hindistan memleketine gitmek icin babamdan izin istedim. Babam; "Oyle anlıyorum ki, muddet tamam oldu. VefÂtım yaklaştı. VefÂtımda yanımda bulunmanı isterdim." dedi. "YÂni Hindistan'a gitmemi istemiyor musunuz?" dedim. Bir nevî gitmekte ısrar etmiş gibi oldum. Bunun uzerine; "Sefere git! Allahu teÂlÂnın emÂnında (emniyeti altında, korumasında) ol. Allahu teÂl ne dilerse o olur." dedi. Ben sefere gitmekten vazgectim. Hakîkaten de dediği gibi oldu. Bundan az bir zaman sonra 1643 (H.1053) senesi Safer ayının yirmi beşinde ikindi vaktine yakın bir sırada vefÂt etti. VefÂtı sırasında herhangi bir rahatsızlığı gorulmedi. Terîm'deki BÂ'levî Mescidinin yakınındaki evinde gece-gunduz kavuşmayı arzu ettiği Rabbine kavuştu. O gece defin icin gerekli hazırlıklar yapıldı, kefenlendi. Talebeleri ve sevenleri o gun sabaha kadar rûhu icin Kur'Ân-ı kerîm ve hatm-i tehlîl okudular. Ertesi gunu sabah namazından sonra cenÂze namazı kılınıp, seyyidlerin, şerîflerin ve pekcok mubÂrek velînin medfûn bulunduğu Zenbel kabristanına defnedildi. Kabri ziyÂret edilmektedir.

KERÂMETİNİ GORMEK İSTERDİM

Seyyid Ebû Bekr hazretlerinin oğlu anlatır: "Henuz cocuk yaşta idim ve babamın kerÂmetlerini gormeyi arzu ettim. Bundan sonra ben ne zaman ibÂdetlerimi yerine getirdikten sonra babamın huzûruna girseydim, benim hÂlimi bilir, guzel muÂmelede bulunurdu. Eğer ibÂdetlerimi yerine getirmeden onun huzûruna girseydim, hemen kerÂmet olarak hÂlimi anlar ve beni azarlardı. Ne zaman oyun ile meşgul olup ondan sonra huzûruna varsam, beni oyun oynarken gormediği halde yine kerÂmet olarak hÂlimi anlar; uzuntulu, mahzûn gorunurdu."

HATM-İ TEHLİL

Ebû Bekr eş-Şelî hazretleri hatm-i tehlîlin fazîletiyle ilgili olarak buyurdu ki: "Âlimler, tasavvuf buyukleri bu hatm-i tehlîl okunmasına cok ehemmiyet verirlerdi. Bu guzel ve muhim Âdeti devÂm ettirmeleri ve ihmÂl etmemeleri icin de dostlarına, tanıdıklarına tavsiyelerde bulunurlardı. Âlimlerimiz, bir mevtÂnın rûhuna hatm-i tehlîl sevÂbı hediye edilince, o mevt îmÂn ile vefÂt etmiş ise, Allahu teÂlÂnın o mevtÂnın gunahlarını affedip, Cehennem'den ÂzÂd edeceğini bildirmişlerdir. Bu hususta İmÂm-ı RÂfi'î'nin bildirdiği bir hÂdise şoyledir: "Keşf sÂhibi bir genc vardı. Bir gun bu gencin annesi vefÂt etti. O genc ağlayıp sızlamaya, buyuk uzuntu ile gozyaşları dokmeye başladı. Bu hÂlin sebebini soranlara da; "Annemi Cehennem'e goturduler. Elemim bunun icindir." dedi. Gencin orada bulunan dostlarından birisi ellerini acarak dedi ki: "Y Rabbî! Ben yetmiş bin kelime-i tevhîd okumuştum. Sen şÃ‚hid ol ki, o hatm-i tehlîlin sevÂbını (bu gencin annesi olan o mevtÂya hediye ettim." Genc keşf yoluyla annesinin durumunu murÂkabe edip anladı ve sevincle; "Bu hediye hurmetine annemi Cehennem'den cıkardılar ve Cennet'e koydular." dedi. BÂzı buyuk Âlimler, bu hÂdisenin ve gencin keşfinin doğru olduğunu haber vermişlerdir."

Ebû Bekr eş-Şelî'nin bu teşvik ve nasihatlarını dinleyen Terîm ahÂlisi, fecr ve tan yerinin ağarması ile guneşin doğması arasında, hatm-i tehlîl yÂni yetmiş bin kelime-i tevhîd okuyup, sevÂbını olmuş kimselerin ruhlarına hediye ederlerdi. Terîm ahÂlisi bu kadar tesbih ve hatm-i tehlîli bu kadar kısa zamanda nasıl okuduklarına hayret ederlerdi. Bunu, Ebû Bekr eş-Şelî hazretlerinin kerÂmeti bilirlerdi.
__________________